Monika over ouder worden: “In veel culturen groeit het respect met de leeftijd, hier is dat omgekeerd”

Feeling Redactie

02 jan 2023

Agisme is een ding: op een stereotiepe en negatieve manier naar ouderen kijken. Wij gaan mee in verzet tegen het grijsgedraaid cliché van de uitgerangeerde 75-plusser en laten precies hen aan het woord, vurig en rebels. Monika Triest (81) komt al haar hele leven op straat tegen onrecht zoals racisme, vrouwenrechten en oorlog. Ook het ouder worden aanvaardt ze niet zomaar.

De plus van 75+

Het is even zoeken om een afspraak te maken met Monika. “Dinsdag reserveer ik voor museabezoek, woensdag ga ik fitnessen, op donderdag werk ik in de bibliotheek”, mailt ze. “Begin december ben ik een week in Wenen, en tussendoor werk ik aan een podcast over de US.” Om maar te zeggen: niet elke 75-plusser zit de hele dag in de zetel met een dekentje over de knieën. Monika moet erom lachen. Ze is altijd al rebels geweest. Ze was een van de eerste vrouwen die ging studeren aan de Universiteit van Gent, waar
ze les volgde met Etienne Vermeersch en Piet Van Eeckhaut. Begin jaren 60 moest ze haar job verlaten na een actie tegen atoomwapens. Ze verhuisde met haar man naar Duitsland en vervolgens naar Canada, waar ze opnieuw haar job verloor omdat haar werkgever – de universiteit van New Brunswick – het had gehad met haar “politieke agitatie”. Ze woonde nadien nog tien jaar in Amerika, eind jaren 80 mocht ze de allereerste leerstoel voor vrouwenstudies bekleden aan de Universiteit van Amsterdam. En toen kwam onherroepelijk de dag waarop ze moest stoppen met werken.

“Een schok”, zegt ze daarover. “Plots had ik geen collega’s meer, kon ik met niemand nog kennis en inzichten uitwisselen. ‘Spring zeker nog eens binnen’, zeiden ze op de laatste dag, maar eigenlijk weet je dan al dat je dat niet gaat doen. Je wilt niet storen. Je kunt er ook enkel over het verleden gaan praten, en daar zit niemand op te wachten.”

“In veel culturen groeit het respect met de leeftijd, hier is het net omgekeerd.”

“Het doet wat met je, als je opzijgeschoven wordt. Ik heb verschillende boeken geschreven, onder meer over vrouwenrechten en over Amerika. Ik werd vaak gevraagd voor lezingen over die thema’s, maar gaandeweg begonnen die aanvragen te verminderen. ‘Door je leeftijd’, antwoordden ze me eerlijk, toen ik vroeg naar de reden. ‘We willen liever jonge mensen op het podium.’ Ik begrijp dat, maar ik vind het wel jammer dat er op die manier kennis en ervaring verloren gaat. Daarom blijf ik schrijven, en ben ik nu ook een podcast over Amerika aan het maken. Mocht ik kunnen, ik verhuisde opnieuw naar daar. Vooral de native Americans gaan heel anders om met oudere mensen. Daar groeit het respect met de leeftijd, bij ons is het net omgekeerd. Hier moet het vooruitgaan, en ‘die oudere dame zal wel niet kunnen volgen’. Dat is jammer.”

“Die vrijwilligersbadge lijkt een detail, maar hij betekent veel: ik hoor weer ergens bij”

“Naast het schrijven blijf ik ook werken. Na mijn verplichte ontslag solliciteerde ik bij de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen. Als vrijwilliger, want werken mag ik niet meer. Maar ik vind het zo fijn. Ze behandelen me als een volwaardig lid van het team. Ik heb zelfs een badge. Dat lijkt misschien een detail, maar voor mij betekent het veel. Dat stukje plastic geeft me het gevoel dat ik weer besta, dat ik er weer bij hoor. Dat is zo belangrijk.”