“Mijn kind is ongelukkig”: Tips van experts voor bezorgde ouders
Een op de drie jongeren voelt zich slecht in z’n vel. Een op de tien heeft een psychische stoornis en bij ambulante hulpverleners staat de telefoon roodgloeiend. Maar wat kan je als ouder betekenen voor je kind wanneer hij of zij ongelukkig is?
Hoe verklein je de kans dat je kind zo diep zakt? Hoe hou je als bezorgde ouder een oogje in het zeil? En op welke manier kan je je kind een veilige haven bieden indien hij of zij met mentale problemen kampt? Kinder- en jeugdpsychologe, Klaar Hammenecker, verantwoordelijke mentaal welzijn van de studentenvoorzieningen van de KU Leuven, Karine Van Tricht en Katrien Delhuvenne, oprichtster van Warme William*, delen hun expertise.
Beter genezen dan voorkomen
Vanaf dat er sprake is van een nieuwe telg, wil je als ouder alleen maar het beste voor hem of haar. Je kan je kinderen niet beschermen tegen de wereld, maar je hebt wel de mogelijkheid om hen tools aan te reiken om mogelijks steviger in hun schoenen te staan.
1. Begin op tijd met het stimuleren van veerkracht.
“Of een jongere al dan niet met mentale problemen te maken krijgt, hangt af van verschillende factoren: aanleg, traumatische gebeurtenissen zoals pesten of een problematische opvoeding en negatieve leerervaringen. Dingen waar op je als ouder niet altijd een impact hebt en dat vreet”, duidt Van Tricht. Leer je kind het best zo jong mogelijk om te gaan met tegenslag. “Laat je kind al op jonge leeftijd regelmatig tegen kleine frustraties aanbotsen met jou als veilige begeleider op de achtergrond”, tipt Hammenecker.
2. Reik daarbij goede strategieën aan om met stress en emoties om te gaan.
Van Tricht: “Leer je kind emoties te herkennen – positieve en negatieve – en die ook op een gereguleerde manier naar buiten te brengen. Stress hoeft geen probleem te zijn, zolang je er maar gezond mee omgaat. Bij overbodige stress kan afleiding of vermijding nuttig zijn, zoals sporten, een goede ademhalingstechniek of je zorgen delen met iemand anders.”
3. Laat je kinderen voelen dat je ze graag ziet.
Van Tricht: “Je kinderen onvoorwaardelijk graag zien en ze laten voelen dat ze waardevol zijn omwille van hun unieke persoonlijkheid, ongeacht wat ze presteren of neerzetten, is de sterkste vitamine voor groei. Het zorgt voor een stevig zelfbeeld dat uitgaat van zelfliefde en stimuleert om vrij en onbezonnen de eigen sterktes te onderzoeken en na te jagen. Dat zorgt dan weer voor een gevoel van competentie en autonomie: de stevigste basis tegen mentale problemen.”
Vuistregels voor bezorgde ouders
Jongeren vandaag krijgen met heel wat moeilijkheden te maken, bovenop de gekende besognes van de gemiddelde puber. De Corona-pandemie ontnam jongeren niet enkel hun sociale contacten, maar ook de gelegenheid om hun identiteit vorm te geven. Daarnaast is opgroeien in de wereld van Instagram en TikTok geen lachertje. De druk om knap en succesvol te zijn weegt zwaar op onze jeugd en wanneer het even wat minder gaat, gaan ze zich al snel eenzaam voelen uit angst voor het anders-zijn. Als bezorgde ouder is het belangrijk er voor je kind te zijn. Dat kan aan de hand van deze zeven vuistregels.
1. Leer signalen kennen.
Van Tricht: “Wordt je blije en goedlachse kind plots stil en teruggetrokken, dan is er vast iets aan de hand. Ook gewichtsverlies, snel boos of prikkelbaar zijn, vaak buikpijn hebben en niet meer willen afspreken met vrienden zijn signalen. Neem iets als ‘Ik zie het niet meer zitten’ of ‘Voor mij hoeft het allemaal niet meer’ serieus en durf door te vragen.”
2. Vraag hoe het echt gaat.
Klaar Hammenecker: “Maak regelmatig tijd en ruimte voor een écht gesprek, ook als alles goed lijkt te gaan. Vraag hoe het met je kind gaat, luister zonder minimaliseren en moedig je kind aan om meer te vertellen.”
3. Los niet op, maar luister.
Katrien Delhuvenne: “Zelf niet altijd weten wat je moet doen om te helpen is oké: je kind een veilige plaats aanbieden om zorgen te delen is het belangrijkst. Laat je kind uitpraten, probeer niet meteen naar oplossingen te zoeken en vel vooral geen oordeel.”
4. Bouw aan emotionele veiligheid.
Delhuvenne: “Emotionele veiligheid creëer je vooral door non-verbale signalen. Let op je lichaamstaal: maak oogcontact, neem een open houding aan, kruis je armen of benen niet en toon eventueel met een knikje dat je nog aan het luisteren bent.”
5. Leer je eigen littekens kennen.
Hammenecker: “Merk je als ouder dat het verhaal van je kind je zelf overstuur maakt, weet dan dat je vermoedelijk op een eigen blauwe plek zit. Ga daarmee eerst aan de slag en vraag indien nodig tijdig zelf hulp.”
6. Leef kwetsbaarheid voor.
Delhuvenne: “Verberg je eigen emoties niet voor je kind, maar praat erover: voel je bijvoorbeeld dat je een mindere dag hebt, zeg dat dan ook aan je kind. Zo leer je hen dat ook verdriet en pijn perfect normale emoties zijn die ze mogen delen met anderen.”
7. Durf professionele hulp in te schakelen.
Van Tricht: “Is je kind goed omringd, maar blijft het zich toch niet goed voelen en heeft dat invloed op het functioneren, aarzel dan niet om professionele hulp in te schakelen. Spreek met je huisdokter of zoek samen naar een psycholoog. Naast individuele begeleiding is er ook een ruim groepsaanbod.”
Ook hier kan de jeugd terecht
Jac: Het JAC helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar met al hun vragen en problemen: van pesten op school, tot problemen thuis of vragen rond seksuele geaardheid. Een team van sociaal werkers, psychologen en anderen zoekt mee naar antwoorden. (jac.be)
OverKop: In een OverKophuis loop je als jongere tot 25 jaar gewoon binnen om leuke activiteiten te doen. Het is een veilige plek waar je een luisterend oor vindt en een beroep kunt doen op therapeutische hulp. (overkop.be)
Awel: Kinder- en jongerentelefoon Awel luistert naar alle jongeren met een vraag, verhaal of probleem. Je kunt bellen naar 102 of contact opnemen via mail of chat. (awel.be)
Tejo: Jongeren tussen 10 en 20 jaar die het even niet meer zien zitten kunnen terecht bij Tejo voor gratis anonieme therapeutische hulp. (tejo.be)
Wel Jong: In de knoop met je seksuele geaardheid of gewoon op zoek naar contact met andere lgbtqi+-jongeren? Neem dan een kijkje bij Wel Jong, een organisatie voor en door jongeren. (weljong.be)
Warme William: Voel je je weleens alleen op de wereld? Dan biedt Warme William een luisterend oor. Via de app luister je naar warme verhalen van Matteo Simoni, Siska Schoeters en co. In de luistermobiel kun je terecht met je zorgen en via gratis lespakketten leren leerlingen wat beter te luisteren naar én te praten met elkaar. Het nieuwe voorleesboek Soko van Marc De Bel leert de allerkleinsten over emoties te praten. (warmewilliam.be)
*Warme William is een bewustzijnscampagne die het mentale welzijn van jongeren wil opkrikken door verbondenheid te stimuleren.
Tekst: Hanne Vlogaert. Openingsbeeld: Getty Images.
Meer lezen:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier