Fien (26) maakt mammografieën: “Zo veel verschillende borsten zien, gaf me een realistischer lichaamsbeeld”
Empathie. Discretie. Psychologisch inzicht. Sommige jobs brengen je extreem dicht bij andere mensen en dan heb je meer nodig dan het juiste diploma. Fien Van Dam is technologe medische beeldvorming en maakt mammografieën: “Ik probeer de patiënt altijd eerste gerust te stellen.”
Fien Van Dam: “Bij het maken van een mammografie is de bediening van de machine het makkelijkste aspect. Veel moeilijker is om te voelen hoe je een borst goed op de plaat legt. Dat leer je niet op school. Pas tijdens je stages zie je hoe het er in de praktijk aan toegaat. De eerste keer had ik gelukkig een collega die het al vijftien jaar deed. Van haar heb ik geleerd dat het cruciaal is om de patiënt eerst gerust te stellen en in de ogen te kijken, haar echt te laten voelen dat je met niets anders bezig ben en geen standaard tekstje afraffelt.
Ik doe dus eerst mijn uitleg en vraag of ze eerder al een mammografie lieten maken. Is het hun eerste keer, neem ik wat meer tijd. Heel belangrijk is om zo eerlijk mogelijk te zijn. Ik ga de procedure niet afschilderen als het ergste wat er is, maar zal de pijn en het ongemak ook niet verbloemen. Ze moeten het gevoel krijgen dat ze mij in vertrouwen kunnen nemen. Die vrouwen geven zich letterlijk bloot, dat is zeker niet alledaags. Ze komen binnen, zien dat toestel staan en zijn meteen geïntimideerd. Ik wil zeker zijn dat de patiënte zich comfortabel voelt, ook al betekent dat dat je iets meer tijd moet nemen. Vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad, zijn dikwijls wat nerveuzer. Ze weten wat er kan gebeuren als er iets te zien is op het beeld.”
“Af en toe komt er een vrouw binnen die zich zonder problemen uitkleedt en al kletsend de procedure ondergaat, maar eigenlijk gebeurt het zelden dat iemand volledig op haar gemak is. Soms schamen vrouwen zich echt en hebben ze moeite om zich naakt te tonen. Van mij mogen ze dan gerust een onderlijfje met bandjes aanhouden. Dan schuiven we dat voor de opname snel naar beneden en blijft hun buik bedekt. Dat maakt blijkbaar toch een verschil, niet volledig naakt zijn. Ik begrijp dat ongemak zeer goed. Ik ben nog jong en heb ook mijn onzekerheden. Door zo veel verschillende borsten te zien heb ik wel een realistischer beeld gekregen van hoe een ‘normaal’ vrouwenlichaam eruitziet. Dat is heel anders dan wat de media ons voorschotelen.”
Ik ga de procedure niet afschilderen als het ergste wat er is, maar ik zal de pijn en het ongemak ook niet verbloemen
“Om een goede opname te maken, moet ik de patiënten natuurlijk ook aanraken. Soms ben ik echt aan het trekken en duwen om het volledige borstweefsel op te plaat te krijgen. Ik bedoel het niet respectloos, maar iets minder stevige en uitgezakte borsten zijn ideaal voor een mammografie. Lastiger zijn kleine, stevige borsten, want die hebben in verhouding weinig vetweefsel. Dat kan voor de patiënt behoorlijk pijnlijk zijn.”
“Ik blijf tijdens de procedure altijd rustig, want patiënten voelen het als je zenuwachtig bent: je kunt moeilijk vragen om te ontspannen als je er zelf als een stresskip naast staat. Ik benadruk dat alles bespreekbaar is. Voelt het onaangenaam? Zijn ze nog maar pas geopereerd en is de borst gevoelig? Het laatste wat je wil, is dat het een traumatische ervaring is, want dan loop je het risico dat ze het nooit meer willen doen. Dat kan dramatische gevolgen hebben. Het is volgens mij dus zeker geen job voor om het even wie. Je moet echt empathisch zijn en beseffen dat het geen bandwerk is. Elke borst is anders, elke vrouw is anders.”
