Cringe kerst: zo overleef je ongemakkelijke situaties aan de feesttafel

Feeling Redactie

20 dec 2024

‘Awkward’ en ‘cringe’ staan intussen in Van Dale. De synoniemen voor ‘ongemak’ tieren weliger dan ooit – aan de feesttafel des te meer. Enkele tips om ermee om te gaan.

‘In een lege avondtrein gaat iemand vlak naast jou zitten. In de schoolkantine ziet niemand je staan, terwijl je je toch bekeken voelt. Een collega roddelt hardop over die nieuwe ‘exotische’ collega. De buurman maakt een ongepaste opmerking tijdens een feest dat maar niet op gang wil komen – de gastvrouw staat ernaast. Pijnlijk! Cringe! Awkward!’ In het nieuwe boek Ongemakkelijke gesprekken: Survivalgids van vergadering tot familiefeest wordt de toon meteen gezet. Auteurs Zoë Papaikonomou, Rixt Hulshoff Pol, Elodie Kona, Hodo Abdullah, tackelen het tenenkrommende thema en vullen de stilte die rond het onderwerp heerst. Ze laten niet alleen experts als psychiater Dirk De Wachter en Nederlands politicoloog Mounir Samuel aan het woord, maar geven ook tips om zelf een gesprek aan te gaan. Hier vier tips om om te gaan met cringe situaties tijdens de feestdagen.

Lees ook: Feestelijk borrelen: 9 heerlijke (en eenvoudige) aperitiefhapjes om je gasten te verrassen

1. Cringe! Secret Santa

Je vriendenkring doet dit jaar aan ‘Secret Santa’, maar vergat een budget af te spreken. Bij het uitwisselen van de cadeaus blijkt dat jij en je beste vriendin elkaars naam getrokken hadden. Alleen: jouw cadeau voor haar is een prijzig parfum en dat van haar voor jou… een grappige luchtverfrisser voor in de auto.

Het advies: “Cadeaus zijn in feite altijd relatiegeschenken, een soort sociale smeerolie waarbij het niet om het cadeau zelf gaat, maar om de intentie of het gebaar. Dat kan zeker aanleiding geven tot ongemak, maar een verschil in uitgave hoeft niet ongemakkelijk te zijn. De ene persoon heeft misschien een kleiner budget om aan cadeaus te spenderen dan de ander. Onder vrienden kan je deze situatie wellicht counteren met een – pun intended – luchtig grapje: ‘Ik rijd al honderd jaar geen auto, je kent me zo goed!’”

2. Cringe! Het nieuwe lief

Je zus brengt dit jaar voor het eerst haar nieuwe vriendin mee naar het familiefeest. Alleen vergat ze erbij te zeggen dat die vegan is. Je moeder heeft een traditioneel vijfgangendiner gekookt met foie gras, gebraden kalkoen en een hoeveelheid boter waarvan je aders spontaan dichtslibben.

Het advies: “Dit moment vraagt om positiviteit en creativiteit. Hoe kunnen we een vegan gerecht op tafel toveren met wat we in huis hebben? Je zus is de mist ingegaan dus zij mag het initiatief nemen. Er liggen vast nog wel enkele ingrediënten in de ijskast die niet onder de boter zitten. Tijdens het koken kan iedereen elkaar beter leren kennen en kan de vriendin van je zus vertellen wat dat voor haar betekent, vegan zijn. Misschien leidt het wel tot een nieuwe kersttraditie.”

3. Cringe! De politiek

Het is jaarlijkse traditie dat oom Rien aan de feesttafel iets politiek incorrects zegt en daarmee de kerstsfeer verpest alsof hij de Grinch is. Een paar jaar geleden gebruikte hij het n-woord nog, vorige kerst ging het over trans personen en dit keer wil hij het hebben over de oorlog in Gaza.

Het advies: “Soms kan het helpen om rustig enkele vragen te stellen aan oom Rien: ‘Goh, waarom denk je dat? Waar komt dat vandaan? Waarom raakt het je zo?’ Laat hem maar even praten, dat doet oom Rien graag. Wanneer hij zijn ei kwijt is, kun je zelf aan je eitje beginnen. Daarbij is het belangrijk om niet aanvallend, maar aanvullend te zijn, zoals ongemaksexpert Astrid Elburg aangeeft in het boek. Als oom Rien je onderbreekt, zeg je beleefd: ‘Ik heb jou laten uitspreken, dus mag ik nu ook eventjes?’. Wat ten slotte nog kan helpen, is hulp inroepen van een ander familielid om de kloof te dichten, liefst iemand uit dezelfde generatieals oom Rien.

4. Cringe! Oude koeien

Niets leuker tijdens de kerstperiode dan herinneringen ophalen, alleen blijkt dit voor sommige familieleden een excuus om oude koeien uit de gracht te sleuren. Zo reanimeert tante Vicky bij het zien van het servies op de feesttafel een onopgeloste vete die draait om de verdeling van oma’s zilverwerk.

Het advies: “We hebben allemaal wel een tante Vicky. In plaats van meteen geïrriteerd te raken, is het goed om te beseffen dat die oude koe niet zomaar in de sloot zit. Ze zit daar omdat er iets pijn doet. Die pijn erkennen kan de ongemakkelijkheid wegnemen: ‘Tante, ik zie dat dit je raakt, wat vervelend’. Misschien is dit het moment om de verdeling van oma’s zilverwerk toch nog eens te bespreken, eventueel met een gespreksleider die buiten de familie staat. Anders blijft die oude koe elke kerst opduiken.”