Getuigenis: Prisca is slachtoffer van incest en leed aan posttraumatische amnesie

“Ik heb lang een bittere smaak in mijn mond gehad wanneer ik aan mijn jeugd terugdacht. Er was altijd iets mis, maar ik kon niet zeggen wat. Ik voelde dat mijn kindertijd anders was dan die van de andere tieners die ik ontmoette. Maar misbruik, aanranding en verkrachting kwamen nooit in me op.”

Vandaag is Prisca 22 jaar oud. Twaalf jaar lang zorgde posttraumatisch geheugenverlies ervoor dat pijnlijke herinneringen van haar jeugd diep in haar geheugen begraafd bleven. Tot de dag waarop die herinneringen terug boven kwamen drijven, enkel en alleen maar door het horen van een paar woorden.

Eén zin

“Ik heb een psycholoog gecontacteerd tijdens de zomer van 2017. Ik had meerdere angstaanvallen, heerhaaldelijk en van een aanzienlijk kaliber. Ik was toen 18 jaar oud en heel kwetsbaar. Mijn psycholoog merkte meteen dat het niet goed met mij ging. Ik vertrouwde haar toe dat ik me vies en vuil voelde, waarop zij iets antwoordde dat ik nooit zal vergeten: ‘Wat je zegt, doet me denken aan slachtoffers van seksueel misbruik.’ En toen kwam plots alles terug.

“Ik vertrouwde mijn psycholoog toe dat ik me vies en vuil voelde, waarop zij iets antwoordde dat ik nooit zal vergeten: ‘Dit doet me denken aan slachtoffers van seksueel misbruik.'”

Ik zag opnieuw hoe mijn oma haar vingers in mijn vagina stak en hoe ze met mijn geslachtsdelen speelde terwijl ze me in bad stak. En mijn vader die zijn penis aan mij liet zien in de duisternis van mijn kamer. Die zin uit mijn psycholoog haar mond horen komen, maakte dat alles terugkwam, al die herinneringen. Ik beleefde alles een tweede keer, zelfs nog intenser dan de eerste keer.“

Snel bergaf

Hoewel voor het eerst ontdekt bij getraumatiseerde soldaten, wordt posttraumatisch geheugenverlies het vaak bij slachtoffers van seksueel misbruik tijdens de kindertijd vastgesteld. 50% van kinderen die in aanraking zijn gekomen met incest lijden eraan. Dit psychische verdedigingsmechanisme, dat volledig of gedeeltelijk geheugenverlies kan veroorzaken, kan maanden en zelfs jaren aanhouden. Maar als het geheugenverlies wordt opgehoffen, kunnen de herinneringen op zeel brutale wijze opnieuw verschijnen. De herinneringen komen weer tot leven en dezelfde sensaties en emoties worden weer opgeroepen.

“De herinneringen speelden zich elke dag opnieuw levendig af. Ik had zo veel verdriet, ik begreep niet waarom zoiets mij was overkomen.”

“Dat traumatische ontwaken heeft heel wat in gang gezet. Vanaf dat moment verergerde mijn toestand alleen maar: ik begon mezelf ernstig te verminken, raakte geïsoleerd, ontwikkelde een fobie voor sociale situaties en voor school. De herinneringen speelden zich elke dag opnieuw levendig af. Ik had zo veel verdriet, ik begreep niet waarom zoiets mij was overkomen. Na verloop van tijd, voelde ik ook een zeker opluchting: ik kon eindelijk hetgene benoemen dat me een vuil gevoel gaf wanneer ik aan mijn jeugd dacht. Het was bevrijdend om te kunnen zeggen ‘Prisca, het was niet gewoon maar een gedachte.’ Ik heb er een jaar lang niet over gepraat. In 2018 heb ik drie maal een wanhoopsdaad ondernomen. Na de derde keer schreef ik een brief naar mijn toenmalige leerkracht Frans. Dat bood me enige soelaas.”

Juridische moeilijkheden

Juridische procedures na misbruik worden drastisch vermoeilijkt door posttraumatische amnesie. Klachten die maanden of jaren na de feiten worden ingediend, zijn moeilijk te behandelen en worden vaker wel dan niet afgewezen. In het geval van totaal geheugenverlies, gebeurt het wel vaker dat rechtbanken de hernieuwde herinneringen ten onrechte bestempelen als valse beschuldigingen.

“Het rechtssysteem loopt enorm achter op dit onderwerp. Wat er dan weer voor zorgt dat weinig slachtoffers naar buiten gaan treden. Hoe meer het voorval of de voorvallen in het verleden liggen, hoe meer we gaan twijfelen om ermee naar de rechtbank te stappen. En wanneer we dan zien dat onze klachten niet serieus worden genomen, is dat als een klap in ons gezicht. We voelen ons dubbel aangevallen, dubbel zo vies.”

“Wanneer slachtoffers zien dat hun klachten niet serieus worden genomen, is dat als een klap in hun gezicht.”

Boodschap

“2 tot 3 kinderen per klas worden of zijn slachtoffer van incest. Het zou dus al enorm helpen moesten leerkrachten, directieleden en ouders – personen met autoriteit – naar kinderen luisteren én hen geloven als ze met dergelijke verhalen naar buiten komen. Ook zouden schoolbesturen en het beleid meer moeten inzetten op preventie van zo’n situaties. Wanneer er twijfel bestaat, moet het meteen onderzocht worden.

De mensen die iets gelijkaardigs hebben meegemaakt, wil ik aanraden om erover te praten. In het begin denk je dat je er geen nood aan hebt, maar naargelang de tijd vordert zal blijken dat praten essentieel is. We hebben een basis nodig, een veilige haven, iets waar we ons aan vast kunnen houden en psychologen, die hier getraind in zijn, kunnen ons daarbij ongelooflijk helpen. Je moet je nooit schamen, er zijn nu eenmaal altijd de slachtoffers – wij – en de daders. En dat is alles.”

Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.

Meer lezen:

• Getuigenis: “De alcoholverslaving van mijn vader verpestte mijn jeugd”
• “Al het vuurwerk is voor jou”: Emilies vader stierf op oudejaarsavond
• Een psychotherapeute over gaslighting: “Je verliest je identiteit en autonomie”