France Brel over haar vader: “Jacques troostte mensen, zonder woorden, maar met een gulheid die diep raakte”

Feeling Redactie

04 mrt 2024

Wij Belgen kennen onze helden. Maar hoe is het met hun nageslacht gesteld? Wij maakten kennis met drie (klein)kinderen van legendarische landgenoten en vroegen hen hoe ver de appel van de boom is gevallen. Vandaag: France Brel, de dochter van Belgiës bekendste chansonnier Jacques Brel.

Hoe was de relatie met je vader, Jacques Brel?

France: “Ik heb hem altijd heel erg bewonderd. Als kind begreep ik niet helemaal hoe het leven in elkaar zat, hoe mensen in elkaar zaten. Het leek alsof ik nergens echt thuishoorde. Mijn vader gaf me hoop; hij was ook anders dan de anderen, maar had zijn eigen manier van leven gevonden. En hij deed zich ook niet anders voor dan hij was; hij was altijd zichzelf, wat ik heel geruststellend vond.”

Lees ook: ‘Het unieke vrouwenlijf: waarom vrouwen vaker geen of de verkeerde diagnose krijgen’.

“Mijn vader was geen typische vader, hij gedroeg zich alleszins niet zo. Eigenlijk interesseerden kinderen hem niet. Hij heeft bijvoorbeeld nooit met mij gespeeld – daar ging het voor hem niet over. Ik wist ook dat ik dat niet van hem moest verwachten. Maar de manier waarop we samen zwegen, was voor mij genoeg om te weten dat er genegenheid was tussen ons.”

“Ik heb het mijn ouders ook niet moeilijk gemaakt; ik was een heel rustige tiener, een eenzaat zelfs altijd bezig met de wereld om me heen te observeren. Op een of andere manier kon ik mijn opvoeding altijd plaatsen; ik zag mijn ouders als volwassenen die ook maar hun best deden. Me inleven in anderen, dat heb ik doorgetrokken: ik ben voor maatschappelijk assistent gaan studeren om andere mensen te kunnen helpen.”

Ik lijk op mijn vader in die zin dat ik ook van woorden houd, van werken, van avontuur en van uitdagingen

“Toen mijn vader overleed, was ik 25. Ik had toen een enorme behoefte om over hem te praten; zo is het idee van de stichting ontstaan, als brug tussen de archieven en het publiek. De stichting bestaat intussen bijna veertig jaar; al zo lang praat ik over mijn vader met anderen die daar ook behoefte aan hebben. Die ontmoetingen hou ik liefst zo informeel mogelijk, huiselijk en ontspannen. De mensen mogen dan eender wat vragen. Soms gaat het ook over vaderschap, of over persoonlijke dromen. Op dat moment tonen we met de stichting een film over het afscheid van Jacques in de Olympia. Als het licht in de zaal terug aangaat, zie ik ontroering bij de kijkers. Dat samenzijn, daar draait het om; op het einde omhelst iedereen elkaar.”

Hoe hard lijk je op je vader?

“Ik lijk in die zin op Jacques dat ik ook van woorden houd, van werken, van avontuur en van uitdagingen. En net als hij ben ik graag alleen. Hij was een man die drukte uit de weg ging; in dat opzicht ben ik zelfs erger dan hij!”

Wanneer besefte je dat je vader bekend was?

“Dat kwam maar heel geleidelijk. Mijn twee zussen (Chantal, een jaar ouder dan France, die in ’99 overleed, en Isabelle, die vijf jaar jonger is, red.) en ik zijn opgegroeid in een min of meer normaal gezin. Min of meer dus; Jacques was maar weinig thuis. Op school moest ik toegeven dat ik de dingen niet met mijn vader had kunnen bespreken.”

Heeft zijn beroemdheid je leven beïnvloed?

“Als je het kind bent van een beroemdheid, kun je daar op twee manieren mee om: ofwel aanvaard je het als deel van wie je bent, ofwel verzet je je ertegen. Ik heb het aanvaard. Maar die aanvaarding bracht ook een gevoel van verantwoordelijkheid met zich mee.”

Mijn vader bracht hoop. Op moeilijke momenten ging hij naar mensen toe, troostte hen, zonder woorden, maar met een gulheid die diep raakte

Valt dat je soms zwaar?

“Eigenlijk wel: de mensen zien nooit wie je écht bent – voor hen ben je de dochter van Jacques Brel. Maar dat is heel begrijpelijk, natuurlijk. Dat is ook de rol die ik speel. Het is maar normaal dat mensen me met mijn vader vergelijken.”

Wat is je favoriete chanson van Jacques Brel?

“Ik hou van zijn hele oeuvre, van zijn schrijfproces, van de samenhang tussen alles wat hij gemaakt heeft, en van de man die hij was. Zijn hele leven is één lang chanson.”

Wat wil je de mensen graag van hem meegeven?

“Hij bracht hoop. Op moeilijke momenten ging hij naar de mensen toe, hij troostte hen, en dat deed hij zonder woorden, met een gulheid, een openheid die hen diep raakte.”

Voor welk icoon koester jij bewondering?

“Edith Cavell, die als Britse geboren werd maar in Brussel werkte, en die er doodgeschoten is door de Duitsers. Haar werk als verpleegster staat symbool voor nederigheid. Zij was een echte heldin tot het allerlaatste moment, tot aan haar dood.”