Zo houd je het spannend in bed, ook als je al jaren samen bent

Hanne Vlogaert

01 jul 2023

Hoe houd je je relatie ook na jaren van intiem samenzijn toch nog seksueel spannend? Het blijkt een van de voornaamste vraagstukken waar koppels anno 2023 mee worstelen. Waarom stomende seks en een lange relatie zo moeilijk samengaan? En hoe die twee toch met elkaar te combineren zijn? We vroegen het aan seksuologen Wim Slabbinck en Rika Ponnet.

“Liefde en seks teren eigenlijk op twee erg aan elkaar tegengestelde behoeften”, zo klinkt het bij Rika Ponnet. “Terwijl liefde vooral gedragen wordt door intimiteit – een intense behoefte om ons emotioneel met iemand te verbinden zodat we ons veilig en geborgen voelen en we een stabiele basis hebben om door het leven te gaan – teert seks net op passie en mysterie: een zekere behoefte aan afstand, aan elkaar niet kennen – of toch niet helemaal. Een soort van witruimte waar weliswaar voldoende connectie is, maar waar ook plaats is voor conflict, voor contrasterende machtsverhoudingen en voor intense spelletjes.”

Seks en intimiteit

Om seksueel geboeid te blijven hebben koppels er dus baat bij, ondanks hun grote behoefte aan intimiteit toch niet té fel naar elkaar toe te groeien. En net daar wringt dezer dagen al eens het schoentje. Ponnet: “In principe hoeft een lange monogame relatie helemaal niet tegengesteld te zijn aan bevredigende seks, integendeel: in een relatie die in verhouding is, kunnen ze perfect samengaan en maken intimiteit en emotionele connectie de seks vaak zelfs beter. Bovendien hebben veel koppels die seksuele spanning ook niet per se nodig: het merendeel van de mensen verlangt helemaal niet naar een seksleven dat even ‘spannend’ is als in de beginfase. Seksuele noden van een mens zijn eerder als een golf: ze evolueren mee met de relatie. Soms zal het hoogtij zijn, maar soms is eb ook helemaal oké.

“Op zich hoeven een lange relatie en erotiek niet per se aan elkaar tegengesteld te zijn. Als je als koppel maar genoeg ruimte laat voor de ander om ‘nieuw’ te zijn”

Volgens Ponnet zijn veel seksuele problemen dan ook maar de afspiegeling van diepere problemen op emotioneel vlak. Wanneer wordt seksuele spanning wel een echt probleem? “Als koppels zich zo fel gaan focussen op intimiteit en veiligheid dat er een soort van ‘symbiotische’ relatie ontstaat: een samensmelting waarin partners niet meer zomaar elkaars geliefden zijn, maar bijna elkaars ‘vader’ en ‘moeder’ worden. Dat dit niet bepaald bevorderlijk is voor de seksualiteit lijkt me logisch.”

One size fits all

De reden waarom mensen vandaag misschien sneller dan vroeger in die valkuil trappen, heeft volgens Ponnet te maken met de instabiele en – qua gehechtheid – relatief onveilige tijd waarin we leven. “Ik merk in mijn praktijk de laatste jaren vooral een grote angst op: doordat onze sociale structuren de laatste decennia veel dunner zijn geworden en we voor emotionele connectie op veel minder plekken terecht kunnen dan vroeger, hebben mensen een veel grotere behoefte om die veiligheid en geborgenheid dan maar allemaal in hun partnerrelatie bevestigd te zien.”

Dat legt natuurlijk een grote druk op die relatie, want: een partner moet tegelijkertijd onze steun en toeverlaat, onze beste vriend, een ouder, therapeut én dan ook nog eens onze minnaar zijn. Te veel focus op de eerste delen van deze opsomming, zullen dat laatste echter onmogelijk maken: wie zo dicht op z’n partner gaat zitten voor geborgenheid, zal de lijm en ruimte voor erotiek er bijna zelf van tussen knijpen.

Witregels: ruimte voor mysterie

Want: voor liefde en vooral voor erotiek en passie, heb je immers ook autonomie nodig. “Om liefde een kans te geven moet je als deel van een koppel ook voldoende op jezelf kunnen blijven staan. Je moet een ‘uniek’ individu met heel eigen karaktertrekken en interesses kunnen blijven, dat zich bovendien ook onafhankelijk van de partner blijft ontplooien. Hoe meer je die zelfstandigheid opgeeft uit een hang naar veiligheid en een behoefte om samen te smelten, hoe meer je ook de tweede persoon – degene waarop je partner uiteindelijk verliefd is geworden – uit de relatie weghaalt. En het is wel net dat stukje van jou dat je partner niet helemaal kan kennen, dat verantwoordelijk is voor de blijvende aantrekking en spanning in een relatie.”

“Het geheim om erotiek te laten duren: blijf jezelf ontplooien als individu en probeer niet voor elk emotioneel opstootje op je partner te vertrouwen”

Volgens Ponnet ligt de sleutel voor koppels die de erotische spanning wat kwijt zijn in hun relatie, dan ook vooral in deze regio: “Blijf jezelf ontplooien als individu: blijf geïnteresseerd in de wereld en doe ook nog dingen voor jezelf. Op die manier blijf je voor je partner altijd iemand waarover weer nieuwe dingen te ontdekken vallen en blijft ook die mysterieuze witruimte tussen jullie bestaan.”

Zelfredzaamheid: zorg voor jezelf

Ook altijd een goed idee volgens Ponnet: “Probeer voor geborgenheid en comfort niet altijd naar je partner toe te trekken, maar zoek dat eventueel ook eens op in andere relaties, of beter nog: probeer er een beetje zelfredzamer in te worden.” Ook dat laatste blijkt in onze hoogtechnologische en verbonden maatschappij geen sinecure: “Mensen kunnen nog heel slecht op zichzelf zijn: we zitten voortdurend met onze gsm aan onze hand geplakt en denken dat we voor elke kleine gebeurtenis troost of comfort moeten gaan zoeken bij een ander. Als die ander altijd je partner is, weegt ook dat zwaar op de erotiek. De volgende keer dat je nog eens wat emotionele onrust of angst voelt: kijk dan eerst eens of je die niet voor jezelf kan oplossen. Weer wat meer vertrouwen op onze eigen zelfredzaamheid en onszelf weer wat beter kunnen troosten, dat zou voor veel mensen niet slecht zijn.”

“Ook op seksueel vlak blijf je transformeren: wat je partner 5 jaar geleden leuk vond, vindt hij vandaag misschien anders. Nieuwsgierig blijven naar elkaar is de sleutel” (Wim Slabbinck)

Ook seksuoloog Wim Slabbinck ziet in zijn praktijk veel koppels worstelen met erotiek in hun lange relatie. Hoe die koppels dat volgens hem best kunnen oplossen? “Ik raad cliënten vaak aan om te spelen met de drie w’s: Met wie doen we het? Waar doen we het? En wat doen we precies? In een monogame relatie valt die eerste pijler meestal meteen weg, maar je relatie opentrekken, experimenteren met andere relatievormen of andere personen in je seksuele relatie binnenbrengen, kan voor sommige koppels een oplossing zijn. Is dat niets waar jullie voor openstaan, dan zijn er natuurlijk nog andere opties: experimenteren met de omgeving waarin jullie vrijen en variëren in wat er precies gedaan wordt bijvoorbeeld.”

Love game: blijf praten

Ook in die laatste categorie blijft ‘je partner niet voor lief nemen’, een van de belangrijkste vereisten. Helaas is dat laatste wel vaak wat er gebeurt: “Koppels die lang samen zijn, denken elkaar op seksueel vlak na verloop van tijd wel helemaal te kennen: wat je partner leuk vindt, wat zijn favoriete standjes zijn, etc. Zo durft seks al eens verzanden in een spel dat elke keer op min of meer dezelfde manier verloopt. Maar ook mensen veranderen: wat je partner 5 jaar geleden leuk vond, vindt hij misschien nu helemaal niet zo aantrekkelijk meer.” Het advies van Slabbinck: “Blijf daarom ook goed met elkaar communiceren: blijf seks opentrekken, praat over wat je opwindt en probeer elkaar te stimuleren om dat zelf ook steeds meer te ontdekken.”

Omdat net deze communicatie voor veel koppels lastig is, heeft de seksuoloog nog een hulpmiddeltje in de aanbieding: “Er bestaan veel kaartspelen rond seks en intimiteit die partners uitdagen op een andere manier met elkaar te praten en zo steeds nieuwe dingen van elkaar te ontdekken. Spicer sex app is bijvoorbeeld een goede, The And Couples Edition ook en ook de Gottman Love App bevat verschillende card games voor koppels om elkaars seksuele verlangens beter te leren kennen of te herontdekken.”