Eenzaam in de zomer: wat zomerdepressie doet met een mens

De zon schijnt, dagen zijn lang en de mogelijkheden aan festivals of terrasjes zijn eindeloos. Heerlijk genieten dus, of toch niet? Ongeveer 1 op 1.000 Vlamingen lijdt aan een zomerdepressie. Vreemd? “Helemaal niet”, aldus psychotherapeute Veronique Maes. “Er komt opeens veel meer tijd vrij tijdens de zomermaanden, en dat kan opeens veel losmaken: we hebben meer tijd om te voelen, te denken en onze tijd anders in te vullen... En dan komt de soms moeilijke vraag, wat doe ik écht graag?”

“Voor mij is het een vreselijke zomer“, vertelt Peter (30). “Mijn ex besloot enkele maanden geleden een punt te zetten achter onze relatie. Het was hard, maar we zijn een aantal maanden verder en het leek goed te gaan. Tot de zomer eraan kwam, iedereen doet leuke dingen en het valt me zwaarder dan voorheen. Mijn vrienden proberen me op sleeptouw te nemen, maar ik wil gewoon binnen zitten en huilen.”

Dat is volgens Veronique Maes helemaal niet vreemd. Zij is psychotherapeute bij PTC Gent en merkt dat er veel aanvragen zijn tijdens de zomer. “Dat heeft volgens mij vooral te maken met het gebrek aan structuur tijdens de zomermaanden. Doorheen het jaar heeft iedereen het druk: we staan op, gaan naar het werk, hossen naar huis, eten iets en kijken nog wat televisie of doen een hobby. Dat mag saai klinken, maar eens die ‘sleur’ wegvalt, hebben we hebben opeens tijd om na te denken en te voelen. Onverwerkte dingen – zoals Peters relatiebreuk – komen dan terug naar boven. Bovendien is eenzaamheid erger op momenten dat je zelf meer tijd hebt.”

“Iedereen doet leuke dingen, maar ik wil gewoon binnen blijven en huilen”

Toch is het niet de eerste keer dat Peter zich niet lekker in zijn vel voelt. Ook vorige zomer, toen hij wel nog gelukkig was met zijn vriendin, viel het hem zwaar. “Ik voelde me gewoon futloos. Bovendien lijkt iedereen leuke dingen te doen, terwijl ik liever op mijn gemakje ben. Ik weet zelf niet waarom, maar ik word niet meteen dolgelukkig van al die drukte.”

Herkenbaar volgens Veronique. “Mensen met een depressie voelen zich vaak teneergeslagen. Ze hebben weinig energie om dingen te ondernemen. Zelfs als ze tijd hebben om leuke dingen te doen en mensen rondom zich hebben, vinden ze vaak de energie niet. Het is trouwens typisch aan een zomerdepressie dat die terugkeert. Waarom dat precies is, is nog niet wetenschappelijk bewezen. Genen en gebeurtenissen uit het verleden of vroeger opgelopen trauma’s spelen zeker een rol.”

Peter besloot uiteindelijk naar de huisdokter te stappen, die stuurde hem naar een psycholoog. “Ik kon met mijn vrienden moeilijk praten over mijn relatiebreuk. Ze vonden dat het tijd was om mij erover te zetten. Ik moest Tinder op mijn gsm installeren, ‘er zijn genoeg vissen in de zee’, klonk het. Maar ik voel me helemaal niet klaar om andere vrouwen te versieren.”

“Heroriënteren kost tijd”

“Ook dat zien we vaak terugkomen. Peter wilt duidelijk gewoon zijn verhaal doen, vrienden geven advies, dat is meestal goed bedoeld, maar aan een luisterend oor heeft iemand met een depressie veel meer. Het heeft vooral te maken met de druk van de samenleving”, zegt Veronique. “Alles gaat sneller, we hebben er immers de technische middelen voor. Alleen... Ons brein kan niet mee, we zijn individualistischer en geven mensen en vooral onszelf minder tijd en ruimte om gebeurtenissen een plaats te geven. Na een verlies of grote verandering is de heroriënteringsperiode zo’n 1 à 2 jaar. En dat geldt trouwens voor alle grote veranderingen in het leven: trouwen, een kindje krijgen, op pensioen gaan... Dat zijn mooie dingen, maar ze hebben natuurlijk ook een keerzijde, je laat een ander leven achter. En dat vraagt nu eenmaal tijd. Als je zo’n dingen niet verwerkt en een plaats geeft, komen ze later terug naar boven. Ik vind het goed dat Peter besloot naar de dokter te gaan. Een depressie is geen schande, waarom zou je geen hulp zoeken? Ik hoop dat mensen die dit herkennen goed beseffen dat het niet hopeloos is en dat het zelfs moedig is om je te laten bijstaan.”

“Een depressie is geen lachtertje en hulp zoeken is zeker geen schande. Ik ben blij dat het taboe wegebt, want geloof me, je bent zeker niet hopeloos of gek als je depressief bent”

Verdrongen herinneringen

Peter is trouwens niet alleen. Hoewel heel wat mensen zich net vrolijk voelen in de zomer en meer energie hebben, lijdt toch 1 op 1.000 Vlamingen aan een depressie, zo schatte Domenique Van Praag, diensthoofd klinische psychologie aan het UZ Antwerpen in Humo. Het gaat over neerslachtige gevoelens die minstens twee zomers na elkaar terugkomen.

“Dat heeft te maken met verdrongen herinneringen”, vertelt Veronique. Misschien vond je als kind zomers niet zo leuk of wie weet gebeurde er iets dat je een trauma bezorgde. Het is niet altijd gemakkelijk om zelf uit te dokteren waarom dat zo is.” Volgens Gezondheid & Wetenschap zijn er ook andere oorzaken. “Dagen duren langer in de zomer, daardoor kan het normale dag- en nachtritme ontregeld zijn. Bovendien kan veel licht zorgen voor een lagere aanmaak van het slaaphormoon melatonine en een slaaptekort werkt depressieve gevoelens in de hand. Tenslotte komen onzekerheden nog harder dan anders naar boven. Lichte zomerkledij geeft lichamelijke onvolmaaktheden meer bloot. Mensen met ‘body dysmorphic disorder’ of ingebeelde lelijkheid, kunnen daardoor depressief worden”, beschrijven ze op hun website.

“Zelfhulpboeken staan vol tips over geluk. Maar écht geluk vind je als je durft toe te geven dat je je soms slecht voelt”

Veronique raadt aan om te praten met mensen en – indien nodig – hulp te zoeken. “Er is niets mis met ongelukkig zijn. Er zijn zoveel zelfhulpboeken over geluk, maar écht geluk zit in durven toe te geven dat je jezelf soms ook slecht voelt. En een goede manier vinden om daarmee om te gaan. Want tegenslagen zul je nu eenmaal altijd hebben in het leven. Je kunt er echter wel op verschillende manieren mee omgaan.”

Een zomerdepressie? Dit zijn de symptomen

• Depressieve klachten, minstens twee weken en minstens twee jaar na elkaar in de zomermaanden
• Somberheid, neerslachtigheid
• Verlies van interesse
• Slapeloosheid
• Gewichtsverlies of gewichtstoename
• Prikkelbaarheid

Tips voor wie zich depressief voelt

• Praat erover met vrienden of familie, weet je niet wie te bellen, neem dan contact op met Tele-onthaal.
• Gun jezelf de broodnodige tijd om dingen te verwerken: een relatiebreuk, een nieuwe stap in je leven... Een heroriënteringsperiode duurt 1 à 2 jaar. Verwerken is dus heel normaal.
• Volg een creatieve workshop: schrijven, zingen, tekenen... Er zijn heel veel mogelijkheden en ze helpen je om dichter bij jezelf te komen. Daardoor kunnen ze (in beperkte mate) voor verwerking zorgen. Bovendien gebeuren die workshops vaak in groep waardoor je nieuwe mensen leert kennen.
• Wees mild voor jezelf: het is niet raar of zielig om je down of verdrietig te voelen, het is een deel van het leven
• Zoek hulp: een depressie is zwaar en moeilijk alleen te dragen.

Meer over psychologie & relatie:

• Deze expert deelt haar ultieme tips om stress & burn-outs te voorkomen
• Straffe getuigenis: de man van Iris vond het op vakantie niet nodig haar in te lichten dat haar man overleden was
• Mijn jaar, mijn moment: minister Sven Gatz getuigde over zijn depressie

Veronique Maes is sociologe en psychotherapeute bij PTC Gent. Ze begeleidt mensen met depressie, zingevingsvragen en levensperspectief, angsten, stress, overgangen tussen levensfasen, lichamelijke en psychosomatische klachten, assertiviteit, en (voor vrouwen) ontwikkelen in vrouw-zijn.

(Bron: Gezondheid & Wetenschap, De Morgen – Beeld: Sézane)