Dé ultieme tips van een expert om stress & burn-outs te voorkomen

Goele Tielens

10 apr 2019

Een drukke job, een boeiend sociaal leven en tijd voor sport en cultuur... We hebben het druk. Cijfers liegen niet: maar liefst 1 op 6 werknemers kampt met burn-outklachten, zo blijkt uit recent onderzoek van de KU Leuven. Hoe herken je de signalen en wat kun je doen om die burn-out te voorkomen? Wij vroegen het aan Elke Geraerts. Als doctor in de psychologie en experte op vlak van stress en mentale veerkracht, is zij dé coach om ons tot rust te brengen.

De ondezoekers ontwikkelden een test om te bepalen of je een burn-out hebt of risico loopt. Voorkomen is natuurlijk nog altijd beter dan genezen, dankzij de tips van Elke pak je stress aan.

Stress en burn-outs lijken vaker voor te komen dan vroeger. Hoe komt dat?

“Er is zeker een verandering, we zien de cijfers jaar na jaar wijzigen. De context waarin ons brein werkt, is veranderd. De informatiehoeveelheid die binnenkomt is ontzettend gestegen. Dankzij het internet en de technologische voortuigang. Bovendien zorgt die technologie dat we ons telkens moeten aanpassen op het werk: we zijn nog niet gewend aan de ene verandering, en we moeten alweer nieuwe systemen gebruiken. Ons brein staat met andere andere woorden constant aan, zowel thuis als op het werk. En die continue wendbaarheid eist een tol, we moeten mentaal zeer veerkrachtig zijn, en ons brein is daar nog niet aan gewend, het bezorgt ons stress.”

Wat kunnen we doen tegen die stress?

“We moeten onze veerkracht trainen. In eerste instantie is het belangrijk dat je jezelf bewust bent van hoe je brein werkt en hoe het met ons aan de haal gaat. Een goed voorbeeld is filestress, je jaagt je op, maar het lost de file helemaal niet op. Het enige wat die stress doet, is schade toebrengen aan je lichaam. Dat bewustzijn is de eerste stap. Daarnaast is het vooral belangrijk jezelf te leren kennen en uit te zoeken wat je energie geeft en welke dingen net veel energie kosten.”

Dat klinkt evident, maar er zijn nu eenmaal verplichtingen.

“Natuurlijk kun je onder bepaalde dingen niet uit, maar stel jezelf toch maar eens de vraag wat er nu echt toe doet en of dat nodig is. Soms moet je dingen durven loslaten. En dan heb ik het niet alleen over werk. Ik hoor patiënten soms zeggen dat ze weer moeten afspreken met een vriendengroep en dat hen dat stress bezorgt. Als ik ze vraag waarom ze dat doen krijg ik bijvoorbeeld als antwoord: ‘we spreken al sinds onze studententijd ieder jaar twee keer af, dat is nu eenmaal zo.’ Als het je geen energie geeft, dan moet je durven zeggen dat je er momenteel geen tijd voor hebt. Het leven verandert... En dat vraagt soms lef inderdaad, als je echt geen energie meer krijgt van je job, moet je de ballen hebben om een nieuwe te zoeken.”

Maar geen enkele job is perfect, toch?

“Natuurlijk niet. Maar je moet je wel afvragen hoeveel energie je eruit haalt. Daarnaast is het belangrijk je focus te verleggen. Het gros van de mensen heeft ’s morgens het meest energie. Het is zonde dat je de dag dan start met kleine taakjes zoals mailtjes lezen en je mentale energie dan opgebruikt is. Grote taken schuif je dan op en dat heeft vaak grote consequenties. Neem ’s morgens liever even tijd om je dag in helikopterperspectief te bekijken: wat is nu écht belangrijk? Welke grote taken staan op de planning? Wat vraagt veel energie? En start daar mee.”

Het is eigenlijk een kwestie van uitstelgedrag?

“Inderdaad. Je komt al snel in vicieuze cirkel terecht. Je start je dag met taakjes die weinig energie kosten, maar ook geven. Je doet met andere woorden oppervlakkige dingen, daardoor krijg je nog minder energie en ga je nog meer oppervlakkige dingen doen. Belangrijke taken blijf je uitstellen en je krijgt geen energie meer.”

Wanneer wordt het gevaarlijk en dreigt het een burn-out te worden?

“Er zijn een aantal duidelijke symptomen: negatief zijn over je job, futloosheid, cynisme... Maar ook hier weer is dat eigenlijk heel persoonlijk. Als je al twee weken lang iedere dag een afhaalmaaltijd eet omdat je geen tijd heeft om te koken, kan dat een signaal zijn. Ken jezelf en luister naar je eigen lichaam, dat is heel belangrijk. Iedereen kan een burn-out krijgen, bewust zijn is een eerste stap om te voorkomen.”

Tips tegen een burn-out

Zoek je intrinsieke motivatie: waar word je echt gelukkig van? Wat geeft energie? Wat kost net energie?
Herleg je focus: leg prioriteiten op die dingen die er echt toe doen.
Laat je gedachten regelmatig afdwalen: op die momenten ben je het creatiefst en krijgt je brein de kans om te recupereren.
Breng stresserende gedachten in kaart: wat geeft je stress? In welke mate geven ze net setback ipv vooruit helpen.
Ga singletasken. Het menselijk brein is niet gemaakt om te multitasken, het is een mythe dat vrouwen dat beter kunnen.
Geniet van rust

Meer weten over je mentale veerkracht, stress & burn-outs? Kom dan zeker naarPascale & Guests van 14 t.e.m 16 juni. Pascale Naessens doet het geheim van haar gezonde levensstijl uit de doeken en tal val gastsprekers – waaronder Elke Geraerts – vertellen alles wat je wilt weten over gezond leven. Bekijk hier het programma en bestel je tickets.