Charlotte Lynggaard: “In een familiebedrijf draait het vaak om moed, want als beginneling heb je veel te bewijzen”
We spraken met moeder en dochter Lynggaard, over afstammen van Denemarkens bekendste juweelontwerper Ole Lynggaard, je eigen weg vinden en dat halve woord.
“Als we beginnen met praten, praten we heel veel”, waarschuwt Charlotte Lynggaard nadat ze met dochter Sofia aan tafel schoof. Haar zoon Julius kwam nog even gedag zeggen, en haar broer Søren, de CEO van het bedrijf, is net luid lachend zijn wagen in gestapt.
Plaats van afspraak is de knusse ontvangstruimte van Ole Lynggaard in Hellerup, een vooraanstaande voorwijk van Kopenhagen waar het favoriete juwelenmerk van de Deense royals al jaren huis houdt. Op tafel: cake en kaarslicht. Aan de muren: familiefoto’s en kunstwerken, vele door Charlotte zelfgemaakt. Dat deze ruimte meer op een woonkamer dan op een kantoor lijkt, is de perfecte vertaling van hoe dit juwelenhuis over de hele lijn aanvoelt. Elke middag schuift iedere werknemer, van de CEO tot de smeden en het communicatieteam, samen aan tafel voor een vers bereid buffet dat niet moet onderdoen voor de hippe restaurants in het centrum. Dit is hygge all over the place, en dat is het al jaren.
Sommige smeden werkten nog samen met vader Ole die, ondertussen bijna negentig, al enkele jaren geleden een stap terug zette. Sommige smeden leidden Charlotte ooit nog mee op in het vak. Anderen kennen haar dochter, Sofia Lynggaard Normann, al van toen ze nog in de luiers zat. Nu werkten ze zelf mee aan de productie van The Young Fish en Under the Sea, de twee debuutcollecties waarmee Sofia dit jaar pas echt ten tonele verscheen.
Een dappere manier
Sofia, in tegenstelling tot je moeder begon je niet onmiddellijk met juweeldesign. Wanneer wist je dat je toch klaar was voor die stap?
Sofia Lynggaard Normann: “Bij ons in de familie was de boodschap altijd om je hart te volgen en te doen wat je wilt. Meer dan een bewuste keuze was het iets dat organisch is gegroeid. Als kind zag ik hoe mijn moeder werkte. De ateliers zijn vlak bij mijn vroegere school, elke middag kwam ik hier met iedereen lunchen. Ik kom hier mijn hele leven al. Zo’n zeven jaar geleden groeide de interesse, wat mijn moeder en grootvader deden trok me zo aan: niet alleen het juweelontwerp, maar alles tot en met de fotoshoots en de kerstdecoratie van de winkels. En dus ging ik goudsmederij studeren. Twee jaar lang combineerde ik school en stage. Gelukkig kon ik dat laatste inhouse doen, want een stageplaats vinden kan een hele zoektocht zijn. Uiteindelijk volgde ik maar twee van de vier jaar: ik merkte dat de traditionele opleiding, eerst met metalen en dan al snel met erg mathematische invalshoeken, mij niet lag. Het doodde al mijn creativiteit. Ik was altijd meer aangetrokken tot tekenen en schilderen, tot een zachtere manier van werken die voor mij veel natuurlijker aanvoelde. ‘Sorry’, moest ik tegen mijn grootvader zeggen, en ook tegen jou. (kijkt naar Charlotte)‘Sorry, ik voel dat dit niets voor mij is.’ Ik was zo ontzettend teleurgesteld in mezelf, want ik wou het echt een kans geven en zo graag in het bedrijf werken.”
‘Met iemand kunnen samenwerken die dezelfde taal spreekt als ik, geeft zo’n gemoedsrust’
“En dus stortte ik me op mijn plan B: een opleiding grafische vormgeving aan de Shillington School in Londen. Met nieuwe handvaten om mijn tekeningen en artwork mee te vertalen, kreeg ik uiteindelijk het zelfvertrouwen om terug te komen en luidop te zeggen dat ik echt deel wilde uitmaken van het bedrijf en nog steeds wilde ontwerpen, maar dan wel op mijn manier. Ja, dat is zonder diploma, maar ondertussen wel met de juiste en nodige kennis van de materialen en het werkproces. Sindsdien ontwerp ik in was, voor mij is dat de perfecte manier om tijdens het ontwerpen ook onmiddellijk de voortgang van het proces te zien.”
Charlotte Lynggaard: “Dat je na twee jaar stopte, was een héél goeie, dappere beslissing. De opleiding was niet creatief, maar enkel gefocust op het afleveren van een goede goudsmid. Uiteindelijk draait het in een familiebedrijf vaak om moed hebben, om geaccepteerd te geraken. Want in het begin voel je dat je veel te bewijzen hebt. Aan je familie, maar vooral tegenover het bedrijf. Want de andere werknemers kunnen al snel zeggen: ‘Ja, maar voor jou is het makkelijk...’”
Sofia Lynggaard Normann: “En zelfs al zegt of denkt niemand dat, toch zal je blijven dénken van wel. Het gaat erom een eigen manier te vinden om te groeien in een bepaalde positie, om zelfvertrouwen te krijgen; je eigen talent te ontplooien op jouw manier. Pas nu ik de collecties toon waaraan ik de laatste vijf jaar heb gewerkt, voel ik dat ik vrede heb met hoe mensen me zien. Ik heb de tijd genomen om een taal te vinden waarin ik ontwerp. Ik voel dat niemand me anders behandelt en dat ze mijn aanpak ook begrijpen; dat is erg fijn, maar het is zeker en vast een heel proces geweest. Gelukkig legde mijn familie me nooit druk op.”
Charlotte Lynggaard: “Het enige wat ik je altijd heb gezegd, is dat je steeds je best moet doen. Daarom vond ik het zo belangrijk dat je je tijd nam. Door de band genomen ben ik heel ongeduldig, maar als het op een debuutcollectie en die eerste stappen aankomt, mag je niet overhaasten. Je moest er honderd procent klaar voor zijn, zodat je trots kon zijn. En kijk, je lanceerde twee collecties tezelfdertijd. Die lancering maakte me ontzettend blij. Want natuurlijk ging het proces met ups en downs. Als een volgende generatie instapt, heeft iedereen een mening, iedereen kijkt mee en vraagt zich af hoe je het ten opzichte van je voorgangers zult doen.”
Als een vis in het water
Welke betekenis heeft een juweel voor jullie?
Charlotte Lynggaard: “Het is iets dat je geeft aan iemand waarvan je houdt, of aan iemand die extra kracht nodig heeft. Ik vind het fantastisch om te luisteren naar de verhalen die mensen over hun juwelen vertellen, hoe ze tijdloos worden door de energie die ze hun dragers geven.”Sofia Lynggaard Normann: “Ik zie een juweel als een verlengde van jezelf. Als ik het visje aan mijn pink vergeet aan te doen (‘The Young Fish’ uit haar eigen collectie, red.), dan voel ik me naakt, niet in balans. Dit is de eerste ring die ik ooit ontwierp en in die zin is hij deel van mijn verhaal geworden.”
Hoe is het idee voor die collectie ontstaan?
Sofia Lynggaard Normann: “Net nadat ik terugkeerde uit Londen en had besloten dat ik het speelser en meer op mijn manier wilde aanpakken, tekende ik ‘The Young Fish’. De zee heeft mij altijd aangetrokken; water is als een medicijn voor me. Is er geen zee om in te zwemmen, dan zoek ik een meer. Zeker gezien de situatie met mijn been, is het water een hele steun voor me. (Wanneer we spreken is Sofia nog herstellende van een zwaar ski-ongeluk, red.) Na mijn middelbare studies nam ik een sabbatjaar in Australië. De oudste dochter van mijn gastgezin nam me mee om te gaan diepzeeduiken en opende zo een totaal nieuwe onderwaterwereld voor me: de lijnen in het zand, de kleuren, de vissen die je van dichtbij ziet. Sindsdien volgt de zee me in al mijn tekeningen en werd het een inspiratie voor de organische vormen die ik stilaan ben gaan vertalen in mijn juwelen. Ik wilde dat mijn ‘Young Fish’-ringen zoveel mogelijk details hadden, net zoals wanneer je de vissen onder water zoveel duidelijker ziet. De ogen zijn aquamarijnen en in de bek van de vis zit een parel, bevestigd op een springveertje zodat hij zachtjes beweegt en je ermee kunt spelen. Ook belangrijk was dat de ring rechtop op de pink zit, als een visje dat zwemmend naar het wateroppervlak zijn eigen weg zoekt.” Is het in die zin een zelfportret?
‘Geaccepteerd worden heeft me te lang beziggehouden. Daarom probeer ik Sofia zoveel mogelijk vrijheid te geven’
Sofia Lynggaard Normann: “Het is alleszins iets heel persoonlijks en een juweel dat ik dagelijks draag.” (lacht)
Wat waren de reacties op je collecties tot nu toe?
Sofia Lynggaard Normann: “Mensen stuurden me al e-mails om me te bedanken en te zeggenhoe het visje ook hen kracht op moeilijke momenten geeft. Toen ik begon met ontwerpen, had ik er nooit bij stilgestaan dat je met juwelen ook de verhalen van andere mensen krijgt, heerlijk is dat. Onlangs nog kreeg ik een bericht van een vrouw. Ze was haar job al een hele tijd beu, had het idee dat haar leven overhoop lag en dan ontdekte ze mijn ‘Young Fish’ en het verhaal erachter. Nadat ze de ring kocht, heeft ze ontslag genomen en is ze haar eigen bedrijf gestart. Geweldig he?”
Enjoying the ride
Elke ouder heeft ervaringen die ze al dan niet aan hun eigen kinderen willen doorgeven – in een familiebedrijf zal dat niet anders zijn. Charlotte, in hoeverre wil je dat het voor je dochter anders wordt?
Charlotte Lynggaard: (denkt lang na) “Toen ik startte, was het een totaal andere tijd; het team was veel kleiner, je kwam terecht tussen de goudsmeden, allemaal mannen met tonnenexpertise. Misschien ben ik in het begin te lang bezig geweest met geaccepteerd te willen worden. Mijn vader gaf me heel veel ruimte en discussies hadden we zelden, maar ik had toen harder voor mijn eigen meningen kunnen gaan. Ik denk dat ik Sofia daardoor zoveel mogelijk vrijheid probeer te geven. Geen idee of het werkt, maar ik probeer het wel. (lacht) Ik wil vooral dat ze zich amuseert. Ik werk al veertig jaar bij Ole Lynggaard, mijn vader is ondertussen al oud en ook zijn leven en wereld is nog steeds van zijn werk doordrongen. Stressy is het sowieso, en veel druk is er ook. Maar de tijd gaat zo snel, dus: enjoy the ride! En doe dat vandaag al. Ik probeer ook zo open-minded mogelijk te zijn wat haar ideeën betreft. Vaak, als je in het midden van een creatief proces zit, is het voor anderen nog onduidelijk waar je naartoe wilt. Daarom is het zaak van niet te onderbreken en ruimte te geven. Dat ik alles vol vertrouwen aan haar uit handen kan geven, is fantastisch. En dat gebeurt op vele vlakken, want naast het ontwerpen, gebeurt ook de fotografie, de communicatie, de pr... inhouse.”
Is dat omdat jullie nog steeds een volledig privaat beheerd bedrijf zijn?
Charlotte Lynggaard: “Sowieso.”
Rekening moeten houden met meningen van aandeelhouders zou...
Charlotte Lynggaard: “...héél erg moeilijk zijn. Op een bepaald moment was het bijna zover. LVMH (Louis Vuitton Moët Hennessy, conglomeraat van luxeproducten, red.) had gesignaleerd geïnteresseerd te zijn om een deel over te kopen. En hoewel mijn broer en ik aanvankelijk twijfelden, wisten we eigenlijk al snel: dat zou veel te veel meningen met zich meebrengen.”
Sommige van jullie ontwerpen worden niet in één stuk gegoten, maar bestaan uit ontelbaar veel kleine, gemonteerde stukjes. Dat is opvallend veel detailwerk in een wereld waarin producten vaak eenvoudiger, en dus winstgevender worden gemaakt.
Charlotte Lynggaard: “Ja, dat zit in de familie. Toen corona op ons afkwam, wisten mijn broer en ik dat we snel moesten handelen. Maar één ding was zeker: we gingen geen compromissen sluiten op vlak van het product en de kwaliteit. Als dat betekende dat we daardoor als bedrijf moesten krimpen, dan was dat maar zo. Ook tijdens de crisis van de jaren tachtig was dat het devies. Terwijl andere merken naar China en Thailand trokken, gingen wij alleen maar gedetailleerder produceren.”
Heeft samenwerken jullie band veranderd?
Sofia Lynggaard Normann: “We zijn erg close en we beïnvloedden en inspireerden elkaar altijd al. Maar met iemand kunnen samenwerken die dezelfde taal spreekt als ik, geeft zo’n gemoedsrust. En al zeker bij iets persoonlijks als ontwerpen is het zeldzaam om een soulmate te hebben die aan een half woord genoeg heeft om je te begrijpen, en die je altijd steunt. Daar geniet ik ontzettend van. In deze context ben ik ook minder ‘kinds’, hoewel we ook op het werk over privéaangelegenheden spreken. Het is moeilijk om dat niet te doen, ons werk en leven zijn zodanig vervlochten.”
Charlotte Lynggaard: “Voor mij was het al fantastisch om samen te werken met mijn vader die zo’n goed oog heeft, maar nu met Sofia is het van een nog heel ander niveau. De wetenschap dat er altijd iemand is aan wie je wat kunt vragen en wiens antwoord je honderd procent vertrouwt, is echt fantastisch. Het moeilijkste is dat we alle twee zo enthousiast kunnen worden dat we te veel ideeën krijgen en er aan ons werk geen eind komt.” (lacht)
Meer lezen
Door Natalie Helsen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier