Wonen

Radicaal Rond: binnenkijken in een gedurfde gezinswoning met stadstuin

Feeling Redactie

11 dec 2023

Met oog voor licht en ruimte transformeerde een Kortrijks koppel een handelspand tot een gedurfde gezinswoning. Het werd een kleurrijke uitvalsbasis waar je niet meer rond kunt.

Om het licht tot in het hart van de woning te laten vallen, kozen architect Jan Lefevere en zijn vrouw Griet voor een radicale oplossing: ze maakten een grote opening in het plafond. Door het huis te strippen en wat extra openingen te maken valt er overal voldoende daglicht binnen. Aangezien de architect het kleur- en materialengebruik ver heeft doorgetrokken, lijkt het huis één naadloos geheel.

Cirkel

Wat in 1964 startte als een tandartsenpraktijk, en later een donkere opslagplaats werd, is nu een ruime, lichtovergoten gezinswoning. “Toen we op zoek waren naar een pand voor onze kinderwinkel Momo, was ik hier al eens binnen geweest”, vertelt architect Jan Lefevere. “Ik kende de ruimtes en zag als architect het potentieel. Dat het pand uit een aaneenschakeling van donkere praktijkkamers bestond – ook op de plek van de huidige tuin – en erna slechts deels verbouwd was, schrok andere kopers af. Ook het hoge appartementsgebouw naast de woning was een extra struikelblok.”

Voldoende licht binnentrekken vormde de eerste uitdaging. De voormalige keuken en woonkamer werden afgebroken en maakten plaats voor een ruime stadstuin. Aan de zijmuren zijn de bakstenen sporen van onder meer een schouw nog goed te zien. “De radicaalste ingreep is zonder twijfel de grote ronde opening die we boven onze keuken maakten. Tot die vorm komen, was een zoektocht, zeker omdat de ingreep de zijmuren en achtergevel structureel ondersteunt. Bovendien moesten we er een ruime kamer voor opofferen, waardoor we een andere ruimte voor de kinderen in twee moesten splitsen. Al waren de kamers vroeger gelukkig overgedimensioneerd. In ruil genieten we van overvloedig daglicht. Bezoek blijft steevast aan ons eiland onder de cirkel plakken”, vertelt Lefevere.

Bezoek blijft steevast aan ons eiland onder de cirkel plakken

Zodra de ronde vorm vastlag, vielen ook de andere puzzelstukjes van het ontwerp op hun plaats. “Niet alleen in de afgeronde zitbank in de woonkamer, maar ook in het kantoorgedeelte vooraan en in de badkamer op de tweede verdieping werkte ik met halfronde vormen. Voor de greepjes van de keukenkasten opteerden we voor ronde uitsnijdingen. Al liet ik me daarvoor ook inspireren door Juliaan Lampens, een van mijn architecturale helden”, vertelt Lefevere. “Op termijn willen we hier een urban jungle creëren, en zo de natuur naar binnen trekken. Ook de achtergevel willen we volledig laten begroeien.”

Blauw en oudroze

Hoewel de woning enkele radicaal hedendaagse ingrepen bevat, speelde Lefevere voortdurend in op de oorspronkelijke architectuur. “Tijdens de afbraakwerken ontdekten we dat het beton in de trappenhal in een houten bekisting was gegoten. Hoewel het oorspronkelijk niet de bedoeling was om dat onafgewerkt te laten, houden wij van die ietwat ruwe puurheid. Daarom werkten we in het bureau met eenzelfde soort afwerking in beton”, vertelt Lefevere. “Ook de glastegels, afgeronde trap en houten ingemaakte kasten zijn restanten van het verleden die andere mensen misschien zouden verwijderen, maar waar wij veel waarde aan hechten.”

Door met details te spelen kun je zelfs met een klein budget toch meer cachet geven aan een ruimte

Om het veeleer neutrale palet een extra twist te geven speelde het koppel op verschillende plekken met tinten blauw en oudroze. “Voor het blauw vonden we inspiratie in de houten plaatjes van de oorspronkelijke gevel. Terwijl we die plaatjes vervingen door glas – en zo ook langs voren meer licht binnenhalen – behielden we met de kleur de referentie aan vroeger. Bovendien konden we zo uniformiteit in de ramen brengen. Bovenaan moesten we volledig nieuwe ramen steken, terwijl we de kozijnen onderaan konden recupereren en enkel het glas moesten vervangen. De blauwe kleur zorgt ervoor dat je het verschil niet ziet, en dankzij de blauwe gordijnen wordt de façade één samenhangend vlak”, vertelt de architect.

De achtergevel kreeg een nieuwe uitbouw, binnenkort komen er ook allemaal nieuwe, grote schuiframen. Als kleur koos het koppel voor oudroze. “Op de tweede verdieping kregen de roze ramen in de derde kinderkamer ook roze gordijnen”, vertelt Lefevere. “Als architect hecht ik veel waarde aan details en ritmiek. Zo accentueerde ik bepaalde architecturale uitsnijdingen met een oudroze frame, of zijn ook bepaalde muren en zelfs een stalen balk in het oudroze geschilderd. De vloeren in de trappenhal, slaapkamers en badkamers voorzagen we dan weer van een blauwe laag verf op basis van egaline (een nivellerend materiaal dat voornamelijk bestaat uit cement en kunsthars, red.). De gekleurde wastafels, die we in de woning vonden of via het Brusselse RotorDC op de kop konden tikken, vormen de kers op de taart.”

Vervlechting van oud en nieuw

Met zijn bureau Kaai7 – dat genoemd is naar hun eerste woning om de hoek – kiest Lefevere voluit voor verbouwingen waar hij met de fiets heen kan, en waarvoor hij alles tot in de details mag ontwerpen. “De architectuur en het interieur vormen voor mij één geheel. Zo gebruik ik een kastenwand, zoals die in onze keuken, soms als architecturaal element. Als de architectuur en het interieur losgekoppeld zijn, zijn zo’n oplossingen onmogelijk”, vertelt Lefevere. “Door met details te spelen kun je zelfs met een klein budget toch meer cachet geven aan een ruimte. Een mooi voorbeeld is de rand rondom het bad, of de halve cirkel voor de kraan. Ook hebben we materialen uit het huis op andere plekken gerecupeerd. Zo bestaat het organisch gevormde tuinpad uit de vroegere terrasstenen.”

De architectuur en het interieur vormen voor mij één geheel

Achter in de tuin ligt nog een grote polyvalente ruimte. Het accordeonraam kan volledig open en grenst aan de tuin, terwijl de garage uitgeeft op de Leie. “Hoewel ik een natuurmens ben, wonen we met volle overtuiging in de stad. Op wandel- of fietsafstand vinden we alles wat we nodig hebben. Dankzij dit pand beschikken we ook over de ruimte om comfortabel te kunnen leven. Doordat het een bouwvallig huis was met een goede basisstructuur – dat zelfs al op de leegstandslijst stond – hielden we meer budget over voor de verbouwing en de afwerking.”

Al moesten er nog steeds keuzes worden gemaakt. “We houden van authentieke elementen in kwalitatieve materialen. Zowel vanuit ecologisch als financieel oogpunt is het beter om die te behouden, en ze geven ook meer persoonlijkheid aan het geheel. Zo zou het onbetaalbaar zijn om een soortgelijke trap met afgeronde treden te maken. Ook dwong de financiële context ons soms om kritisch na te denken over onze wensen, en slimmere oplossingen te zoeken. Dankzij de radicale ingrepen voelt de woning hedendaags aan. Oud en nieuw lopen hier organisch in elkaar over.”