Reizen om te groeien: leren connecteren in Portugal
De Algarve is niet alleen idyllisch, het blijkt ook de ideale bestemming voor wie meer connectie wil leren ervaren in het leven en de liefde.
Ik vind relaties, in al hun vormen, soms knap lastig. In de liefde vind ik het, na een vervelende ervaring, comfortabel om single te zijn en me niet kwetsbaar te hoeven tonen. Maar tegelijk is het ook niet mijn ambitie om alleen te sterven. In mijn vriendschappen voel ik me dan weer gezegend met een trouwe groep fijne mensen. Toch gebeurde het ook dat iemand afhaakte toen ik door iets moeilijks ging, wat me erg teleurstelde en bezighield. En al ga ik na een vriendendate doorgaans vol goede energie naar huis, ken ik ook het lege en wat eenzame gevoel wanneer de gesprekken langs elkaar heen lopen en er geen echte connectie lijkt te zijn. En dan is er nog familie. Ook daar liggen nog wat uitdagingen om betere banden te smeden. Zoals niet te reageren vanuit (felle) irritatie, wanneer ik het gevoel heb dat iemand bij mij de foute knoppen indrukt.
Eerste kennismaking
Dat ik wilde werken aan betere relaties was me al een tijdje helder. Alleen, wat, waar en hoe? Toen ik hoorde dat life mentors Rajesh en Smitha een groepsretreat organiseren over dit onderwerp, wekte dat meteen mijn interesse. Allebei waren ze jarenlang monnik, en zijn ze goed in het vertalen van eeuwenoude oosterse wijsheid naar laagdrempelige en praktische tools. En nu zitten ze tegenover me, in de Dome, een luxe glampingtent in de weelderige tuin van Longevity Health & Wellness Hotel. Samen zijn ze naar dit moderne vijfsterrenresort in Alvor, een vissersdorpje in de Portugese Algarve, gekomen voor het retreat Embracing Connection. Een kleine week lang zullen ze ons – een groep van vier deelnemers – onderdompelen in inzichten, groepsgesprekken en meditaties over hoe je meer connectie en plezier ervaart in relaties.
De life mentors waren jarenlang monnik, en vertalen eeuwenoude oosterse wijsheid naar laagdrempelige en praktische tools
Op deze eerste avond zitten we nog een beetje onwennig bij elkaar in de glampingtent, weliswaar in comfortabele zitzakken en onder een warm dekentje. Via het voorstelrondje maken we kennis: een vrouw is net als ik in de veertig en komt uit Nederland, een andere vrouw is een 68-jarige Ierse en er is ook een Duitse jongen van begin twintig bij. Life mentor Rajesh, vooraan in lotushouding op een meditatiekussen, vertelt ons dat wij als mens de fundamentele behoefte hebben om ons verbonden te voelen. “Het is onze natuurlijke neiging om relaties te vormen met anderen, onszelf, dieren en zelfs voorwerpen. Denk maar aan het hoofdpersonage in de film Cast away, die een band onderhield met een volleybal. Mensen die zeggen dat ze niemand nodig hebben, zeggen dat meestal uit angst of ontgoocheling.” Hij kijkt ons beurtelings aan en gaat verder: “Maar ook al zijn relaties belangrijk in ons leven, we leren er haast nergens iets over. In deze retraite leren we onszelf en anderen beter te begrijpen, wat onze relaties voedt en verrijkt.”
In cirkeltjes denken
In de vroege ochtend staat er telkens een uur yoga en ademhalingsoefeningen op het programma. Afhankelijk van de temperatuur vindt dit plaats buiten in de Dome of binnen in de Tea Lounge, waar het heerlijk naar essentiële oliën geurt. Smitha, die behalve life mentor ook yogalerares is, legt uit dat het bij yoga niet om presteren gaat, maar om verbinden met jezelf en anderen. Met pranayama ofte breathwork kun je dan weer je emoties beïnvloeden: je kunt jezelf kalmeren of juist doen focussen. Ook dat helpt je in je relatie met jezelf en anderen. Op de mat voeren we een reeks vloeiende yogahoudingen uit, waarna we in onze zitzakken plaatsnemen voor de ademhalingsoefeningen.
Na een lekker en gezond ontbijt in het rooftoprestaurant, met uitzicht op de infinity pool en de Atlantische Oceaan in de verte, is het tijd voor een workshop. Die gaat over de kunst van het luisteren. En daar hebben Rajesh en Smitha een andere kijk op dan de gemiddelde bedrijfstrainer. “Het is belangrijk om eerst naar jezelf te luisteren voordat je de ander probeert te begrijpen”, zegt Rajesh. “Onderzoek bij jezelf: wat zijn mijn gedachten en gevoelens? Schijn je zaklamp erop. In vervelende situaties zul je zien dat je verstand een aantal richtingen uitgaat: de ander of jezelf beschuldigen, de gebeurtenis herhaaldelijk afspelen, malen over waarom dit zo gegaan is, jezelf opdragen om los te laten… We denken dat dit helpt, maar we blijven meestal in cirkeltjes draaien, wat vermoeiend is.” Ook zijn dit volgens Rajesh gewiekste trucjes van ons verstand. Want zo blijven we in ons hoofd, waardoor we minder pijn voelen. Met als paradox dat we door dat eindeloze denken ons lijden juist verlengen. Wat helpt dan wel? Een practice die Rajesh en Smitha keer op keer benadrukken deze week: betrap je verstand op die ontsnappingsroutes en maak contact met je gevoel. Rajesh: “Zit even met je pijn, gedurende enkele minuten of een halfuur, zodat de emotie door je heen kan bewegen. En als het veel pijn doet, adem je erdoor.” Als je dat proces bij jezelf doorloopt, zul je de ander vanuit meer vrijheid en een opener hart tegemoet treden, dat is de boodschap.
De ene wijsheid na de andere
Omdat ik dol ben op de zee, ga ik tussen de workshops vaak naar het strand. Praia dos Très Irmãos, op een kwartier lopen van Longevity en met een door prachtige rotsformaties beschutte baai, is mijn favoriet. Op een zonnige dag kan ik de blauwgroene oceaan niet weerstaan en duik ik erin. Met nog natte haren meld ik me bij Smitha voor mijn sessie personal mentoring, ook een onderdeel van het retreat. We hebben het over de liefde. Specifiek over mijn indruk dat dat deel van mijn leven soms vervloekt lijkt. Smitha onderzoekt samen met mij welk gevoel er onder die gedachte ligt. Dat blijkt vooral angst te zijn, om eenzaam oud te worden. “We reageren daar meestal op twee manieren op”, vertelt Smitha. “Of we overcompenseren de angst door needy te worden in relaties. Of we vermijden hem, en blijven weg van relaties.” In beide gevallen maken we waar wat we vrezen: de ander loopt weg van onze afhankelijkheid of we laten niemand toe en blijven alleen. Haar advies: doorvoel je angst in plaats hem weg te duwen, en kies dan voor het midden tussen die twee extremen. “Ontmoet het leven zoals het komt, met al zijn meevallers en teleurstellingen, en wees niet te gehecht aan de uitkomst.”
Ook later, in de groepssessie met Rajesh, wisselen de wijsheden elkaar af. Het gaat over keuzes, en volgens de life mentor hebben we die veel minder dan we denken. Want we handelen vanuit conditionering, zegt hij: opvoeding, maatschappelijke normen, ervaringen uit het verleden… “Neem nu het ontbijtbuffet vanochtend. Waarschijnlijk had je keuze te maken met wat je eerder at en wat de anderen je vertelden dat lekker is. Zo nemen wij vele beslissingen, ook de belangrijke. Achteraf hebben we soms spijt van een keuze. Maar bedenk dat sommige opties krachtiger beïnvloed zijn dan andere. Een verslaving weegt bijvoorbeeld zwaarder dan andere overwegingen.” Ik ga rechtop zitten bij deze woorden, zo bevrijdend vind ik ze. Ik, die vaak zo hard voor mezelf ben als ik vind dat ik het anders had moeten doen. Rajesh vervolgt: “En als wij geen keuze hebben, denk je dat anderen die dan wel hebben? Als iemand ons kwetst, zien we daar een bewuste keuze in. Maar grote kans dat die persoon vanuit conditionering handelde, net als wij. Je moeder is bijvoorbeeld ook een product van haar leven.” En ook dit voelt als een scharniermoment in het retreat, alsof ik opeens een mildere bril opgezet heb gekregen.
Contemplatie in de spa
Dan gebeurt er iets vervelends in een van de workshops. Terwijl ik een kwetsbaar verhaal deel, word ik onderbroken door de Ierse deelneemster, waarna ze het gesprek naar zichzelf ombuigt. Een gewoonte van haar die me al een tijdje ergert. Na eerst op te gaan in mijn irritatie, besef ik: ha, mooi oefenmateriaal. En op een ligstoel in de fraaie spa van het hotel noteer ik de geleerde stappen in mijn schrift. Oordelen: egocentrisch, narcistisch. Gevoelens: frustratie, irritatie. De pijn daaronder: niet gezien worden, niet belangrijk zijn, wat een oude pijn van vroeger is. De spa heeft ook een zwembad met ingebouwde massagebaden en terwijl ik me onderdompel in heerlijk warm bubbelend water, laat ik mijn gevoel toe en doorleef ik het een paar minuten. En wat merk ik? Zoals Smitha en Rajesh voorspelden, verdampt de pijn snel. Ik zie ook dat de Ierse vrouw wellicht dingen meegemaakt heeft waardoor ze zich zo gedraagt. Wanneer ik haar ’s avonds tegenkom bij het diner, heb ik het losgelaten – vanuit mijn hart in plaats van mijn hoofd.
Begripvoller
Het programma gaat verder met groepssessies, ademhalingsoefeningen en meditaties die de inzichten op een diepere laag doen landen. Bij het eindwoord in de laatste workshop deel ik dat ik waarschijnlijk pas later ten volle ga beseffen hoe transformerend het was. En mijn conclusie, drie weken na thuiskomst? Ik merk dat ik zachter en begripvoller reageer. Bijvoorbeeld bij een vriendin die steevast weken de tijd neemt om een afspraak vast te leggen. Nadat ik mijn ongeduld onderzocht en het gevoel van ‘ik ben niet belangrijk’ toestond, ging ik naadloos over naar meer meevoelen met alle ballen die zij in de lucht heeft. Wat ons contact inniger maakte. En ook die nare ervaring in de liefde heb ik meer achter me kunnen laten. Met dank aan Smitha’s laatste ochtendmeditatie. Tijdens de visualisaties en het opzeggen van mantra’s, kwam het ook op gevoelsniveau binnen: hij handelde vanuit zijn conditionering, het was niet persoonlijk bedoeld. Als ik erop terugkijk, is het alsof ik daar, in die zitzak van de meditatieruimte, een last heb achtergelaten.
Beleef het zelf
Mindfulness and Beyond organiseert geregeld retraites aan voor mentaal welzijn, onder meer in het Longevity Health & Wellness Hotel in Portugal. De volgende retreat ‘Embracing Connection’ vindt plaats van 11 tot 16 november. Prijs vanaf € 1.888. Mindfulnessandbeyond.org, Longevityalvor.com
Meer reizen
Tekst: Sarina Wijnen. Beeld: Sarina Wijnen, Tchiki von Bismarck en Longevity Health and Wellness Hotel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier