Van elfenschoorstenen tot een magische ballonvaart: reizen naar Cappadocië voelt als een sprookje

Een heuvelwand bezaaid met rotsdorpen, natuurparken vol elfenschoorstenen en een magische ballonvaart boven de bergen: ontdek het sprookje dat Cappadocië heet.

Ik beken: ik ben een citytripper. Natuurreizen zijn iets minder mijn ding; zet me in een prachtig ongerept landschap en na een tijdje snak ik toch weer naar de prikkels van een bruisende stad. Dat alles veranderde in één klap toen ik samen met zo’n goeie tweeduizend andere toeristen – in dit geval een voordeel, zo bleek – boven het weidse en door tufstenen rotsen gespietste landschap van Cappadocië uit zweefde. Hoe een grillig stuk plateaulandschap ergens diep in het Turkse binnenland in amper anderhalf uur tijd deed wat anderen in geen half leven was gelukt: van mij een diep doorvoelend natuurmens maken? Wel, zo dus.

Zweven boven een sprookjeslandschap

Het is 4.30 uur en een irritant gezoem wekt mij uit een halfslaap – de eerste nacht in een nieuw land verloopt altijd een beetje woelig. Toch kost opstaan vandaag maar weinig moeite: voor een luchtballonvaart boven een Turks sprookjeslandschap wil een mens z’n bed al eens uit. Een frisse douche later trekken we met een busje, dat door het hotel speciaal voor ons werd ingelegd – leren zetels incluis –, in colonne door de bergen. De enige toeristen op weg naar een unieke vliegervaring bij zonsopgang zijn we duidelijk niet, maar dat deert nauwelijks. Het pompeuze berglandschap is zo weids en ruraal, dat zelfs een massa andere ogen geen aanslag vormt op de vermeende exclusiviteit. Terwijl we ons een weg door het donker slingeren, doemen in de verte de eerste luchtballonnen op. De vlammen lichten beurtelings op, als vuurvliegjes in het ochtendduister. Mocht poëzie een beeld hebben, zou dit het zijn.

Na een korte initiatie – “niet over het mandje hellen en bij de landing tegenhangen a.u.b.” – gaan we de lucht in. Als een grillig lappendeken strekken de kliffen, heuvelflanken en kalkstenen rotsen zich onder ons uit. Maar de meest magische aanblik nog, bevindt zich gewoon op ooghoogte: als een zee van kleur bevolken zo’n honderdzeventig andere ballonnen, elk met een patroon op doek zo uniek als dat van een vingerafdruk, samen met die van ons de lucht. Een wonderlijk tableau waar mens en natuur voor een keer ongehinderd aan één zeel lijken te trekken.

Terwijl de zon de horizon langzaam met een opkomst verblijdt, voel ik alle besef van tijd uit mijn lijf gezogen worden. Los van de wereld aan onze voeten, lijkt er alleen nog nu. Net als ik me bedenk dat deze ballonvaart de ontspanningsgraad van zo goed als elke yoga-, mindfulness- of andere zenmeditatieklas waar ik ooit al geld voor neertelde, met gemak overklast, hoor ik een stem opperen: “Shall we make them kiss?”. Het is onze piloot, die zich tot dan toe vooral bezig had gehouden met het behendig manoeuvreren tussen verschillende luchtlagen en uitstulpende rotspunten. Hij wijst naar een zusterballon die op – naar hoe ik het schat – zo’n goeie vijftig meter schuin boven ons hangt. “Oh god, please don’t”, schiet het als eerste reflex uit mijn mond. Een vorm van lichte hoogtevrees die zich tot dan toe best goed had weten te vermannen. Onder luid aanmoedigend gejoel van de vijftien klaarblijkelijke waaghalzen in mijn mandje, probeert hij toch. Op een armlengte ver moet hij zijn kunst- en vliegwerk staken. De liefde zal gelukkig voor een andere keer zijn.

‘Pottery kebab’ en Turkse mezze

Eens terug met de beide voeten veilig op de grond roept het middaguur ons naar het dakterras van Ziggy, een restaurant in Ürgüp, een van de meest luxueuze en moderne dorpen uit de regio. Daar wachten ons heerlijke Turkse mezze. Van de omringende pracht genieten we verder in hotel Yunak Evleri in Ürgüp. Na onze bezoeken is het relaxen in de pool with a view, uitgehouwen in de tufsteen. Naast magische ballonvaarten, keramiek en tapijtweefkunst, maakt eten een belangrijk deel uit van de regionale cultuur. Een heerlijk detail waar we ons ook in de dagen daarna nog vaak door mogen laten verrassen.

Bij Bala Per in Avanos genieten we van Turks fingerfood bij zonsondergang. Bij het luxueuze Millocal van een panoramisch uitzicht over de Göreme– en Pidgin-valleien én van het culinair schouwspel dat ‘Pottery Kebab’ heet. Voor die lokale curiositeit wordt een mix van lams- en rundsvlees samen met ui, tomaat, paprika, aardappel, komijn en knoflook in een aardewerken pot gedaan, waarna die met een laag deeg of een strook aluminiumfolie bovenop, een paar uur op een open vuur mag garen. Wat het gerecht écht bijzonder maakt, is de manier waarop het geserveerd wordt: met sluiting en al brengt een ober de pot aan tafel, om de hals ervan vervolgens voor onze ogen met een klein hamertje stuk te slaan. De mix van heerlijk gegaarde ingrediënten vloeit als lava op het bord.

De meest memorabele maaltijd van de reis echter, nuttigen we bij Meral Sultan in Avanos. In de sfeervolle setting van een intiem woonkamerrestaurant wordt een bord met nevşehir mantısı (Turkse ravioli), traditionele lange pizza, sehriye corbası (een vermicelli-soep), gevulde druivenbladen en een met gefrituurd randje omhulde köfte, aangedragen. De knusse setting van wat nog het meest op een herdershuisje in de bergen lijkt, is subliem. De zuiverheid van smaken zo mogelijk nog beter.

Kloosters en fallusvormige rotsen

Na het eten struinen we nog wat door de straten van Avanos. Ook voor een citytripper als ik valt hier heel wat te beleven. Ik wandel even binnen bij een moderne keramiekshop en bewonder het textielwalhalla van een tapijtenboer die beweert ooit nog eens een kleed verkocht te hebben aan Tom Barman.

Wat het stadsleven in Cappadocië extra charmant maakt, is dat veel van de restaurants, bars en winkels zich niet in nieuwbouwhuizen bevinden, maar wel in de vele uit de rotsen gehouwen grotwoningen die de streek rijk is. Samen met het grillige landschap vol fairy chimneys, grote fallusachtige rotsformaties die omwille van hun sprookjesachtige vorm ook wel ‘elfenschoorstenen’ genoemd worden, een van stedelijk Cappadociës grootste troeven. Vooral mooi bij valavond, wanneer de verlichting van dorpjes als Ürgüp, Göreme, Uçhisar en Avanos doorheen de kalkstenen heuvelflank gloeit.

Een wandeling door de Pasabag-vallei, aan Göreme National Park, leert ons hoe de regio precies aan dat feeërieke landschap kwam. Gids Harun legt uit: “De nabijheid van drie vulkanen zorgde er veertig miljoen jaar geleden voor dat de hele hoogvlakte waarover het centraal Turkse gebied zich uitstrekt, volledig onder de lava, magma en assen bedolven werd. Omdat de zachte, poreuze tufsteen sneller erodeert dan de aanwezige kalksteen en het hardere basalt, krijg je een heel grillig landschap met veel uitstulpingen en rotsformaties waarvan de eigenaardige champignonvormige torentjes bovenop veel minder snel door wind en regen werden uitgehold, dan de andere steensoorten.”

Dat de zachte tufstenen rotsen zich perfect lenen om uit te hollen, kwam verschillende historische volkeren die door de eeuwen heen in Cappadocië terechtkwamen, handig uit. “Terwijl de Hettieten nog vooral holtes groeven bij wijze van tijdelijke schuilplaats, gingen de Frygiërs en Byzantijnen een streepje verder: zij holden grote, complexe structuren uit om er kerken, kloosters en andere religieuze gebouwen van te maken.” Het meest indrukwekkende voorbeeld daarvan is het Göreme Open Air Museum, een van de best bewaarde culturele erfgoedsites uit de streek.

Een wirwar van trappen en paadjes rijgt een indrukwekkende reeks kapellen, stukjes uitgehouwen klooster en andere ruïnerestanten aan elkaar. Een wandeling door het over een paar heuvels heen verspreide complex maakt indruk. Vooral de kleurrijke fresco’s zijn een lust voor het oog. Hoewel de meeste ervan al dateren uit de negende tot dertiende eeuw, bleven de natuurlijke kleurpigmenten wonderwel bewaard. Zo goed zelfs dat ze het museum in de jaren tachtig een plekje op de Unesco-werelderfgoedlijst opleverden. “Van veel heiligen zijn de ogen weggekrast”, merkt een van mijn medereizigers op. Het gevolg van iconoclasten uit de achtste en negende eeuw die op die manier de verafgoding van heiligenbeelden probeerden tegen te gaan, zo blijkt. Of een gevolg van bijgeloof, laat onze gids vallen. “Sommige mensen geloofden dat heiligenbeelden magische krachten hadden, en dat een blik van hen ongeluk kon brengen.” Geen ogen, geen risico: dat spreekt blijkbaar voor zich. Dat de schrik voor de kwade invloed van een ‘evil eye’, oftewel de boosaardige blik van een afgunstige die je ongeluk toewenst, er hier goed in zit, merk je trouwens ook aan de inboedel van zo goed als elk toeristenstandje. Die zijn druk bezaaid met crochettassen, halskettingen en keramieken potjes waarop een blauw oog ter bescherming prijkt. Ik voel wel iets voor de symboliek en schaf me een stoffen zakje met een daarop geborduurde versie van de talisman aan. Better safe than sorry.

Ondergrondse steden en claustrofobie

Na ons bezoek aan het openluchtmuseum trekken we naar Kaymakli, een van de maar liefst 36 ondergrondse steden die Cappadocië onder haar oppervlak verbergt. In totaal beslaat de verborgen wereld vol gangen, kamers en holtes, die in een vorig leven respectievelijk dienstdeden als keukens, slaapkamers, winkels of sommige zelfs als stallen, acht verdiepingen waarvan er vier toegankelijk zijn voor publiek. Een gegidste rondleiding is een must, maar let wel: niet voor mensen met claustrofobie. Het grootste deel van de tocht breng je immers zo compact mogelijk en al schuifelend op je hurken door. In je kielzog nog een hele rij collega-nieuwsgierigen, dus terugkeren is niet echt een optie.

‘Waarom zijn de gangen zo penibel klein gemaakt?’, vraagt iemand de gids. Dat blijkt vooral uit veiligheidsoverwegingen: hoe moeilijker een verborgen stad te bewandelen, hoe minder makkelijk in te nemen door vijandige troepen. In het geval van Cappadocië alvast een voorzorgsmaatregel die geen overbodige luxe bleek: door de eeuwen heen werd het gebied achtereenvolgens door de Perzen, Romeinen, Byzantijnen, Mongolen en Ottomanen bezet. Onder het mom ‘elk nadeel heb z’n voordeel’, zorgt het turbulente oorlogsverleden van de streek er nu wel voor een heerlijke mix aan culturele invloeden en stijlen.

Paardrijden en wijnproeven

Na meer dan een uur onder de grond heb ik nood aan zon en wind in de haren. Gelukkig ook daaraan in Cappadocië geen gebrek. We trekken terug richting Göreme National Park en verkennen het gebied te paard. Zelfs in een toeristisch rijtje loom voortsjokkende manegepaarden die vooral gewend zijn aan mensen zonder al te veel zadelervaring zoals ik, is het een fijn ritme om de turfsteenrotsen en omliggende glasvlaktes in je op te nemen.

Na inspanning komt ontspanning en dus zetten we koers richting wijnhuis Gülor Wine voor een proeverij. De relatie tot alcohol in Cappadocië is dubbel: om religieuze redenen wordt wijn niet overal geserveerd. Maar dankzij een rijke wijntraditie die haar wortels vindt zo’n kleine vierduizend jaar geleden en een stel uitzonderlijk ideale klimatologische omstandigheden, zoals een mineraalrijke lavabodem en extreem hete zomers, is hij er wel van topkwaliteit. Iets dat we in de romantische wijnkelder van de boetiekhandel zelf aan den lijve mogen ondervinden. Naast een frisse witte wijn op basis van lokale Emir-druiven, valt ook het assortiment lokale olijven, kazen en charcuterie in de smaak.

Selfies, pottenbakken en kamelen

Vooraleer we koers zetten richting Kayseri, de hoofdstad van de gelijknamige provincie, voor onze terugvlucht, staan er nog twee stops op het programma. Eerst aan de beurt: een wandeling door het buitenaardse maanlandschap van de Devrent-vallei, ook wel ‘Imagination Valley’ genoemd. Door een eeuwenoud spel van wind en water namen de rotsen in deze vallei de meest bizarre vormen aan. Dat deze plek een gegeerde selfiehotspot onder toeristen is, moet ik er niet bij vertellen. Dat de meeste bezoekers hun foto’s gewoon vanop de heuvel bij de bussenparking nemen, is dan weer wel het vermelden waard. Wie de moeite van de oversteek maakt, wandelt dus alsnog relatief alleen tussen het spel van licht, schaduw en stenen.

Een rondje pottenbakken bij Kybele Boutique Ceramic maakt onze trip compleet. Naast een ontluikende liefde voor morsige overalls, leert die me vooral dat er aan mij geen groot pottenbakker verloren ging. Terwijl mijn gezelschap hun homp klei met gemak tot een reeks wulpse vazen draait, is een bedenkelijk plompe mok alles wat ik van de draaischijf krijg.

In Kayseri rest er ons niet veel meer dan een kort bezoekje aan de bazaar om nog snel een paar souvenirs voor het thuisfront te scoren. Met lichte pijn in het hart keren we huiswaarts: ooit kom ik terug. Al was het maar voor het rustgevende kleurenaura van die meditatieve ballonvaart.

Meer lezen

Reizen

Reizen

Tussen de velden: 10 x Belgische boshutten en cabins in de natuur

Hotspots

Hotspots

Eat, Sleep, Repeat: dit zijn de 5 nieuwste horeca-hotspots voor oktober

Reizen

Reizen

Woestijn en golven: dit zijn de 9 mooiste plekken om te surfen in Marokko