Cold brew en filters: 6 x ‘slow coffee’ trends om thuis te proberen

Van deadline naar vergadering, naar schoolpoort, naar meal prep: ons leven raast er aan een sneltempo vandoor. Dat steeds meer mensen in al die hectiek zoeken naar een beetje ’traagheid’ niet verwonderlijk. Waar die trend zich ongeveer als eerste liet opmerken? In de wereld van koffie en barista’s: deze slow coffee trends probeer je makkelijk zelf.

Slow coffee: wat is het precies?

Slow coffee is – zoals de naam zelf al aangeeft – een tragere manier van koffie zetten. Geen snelle koffie uit een automaat of koffiemachine, maar eentje gezet met de hand – meestal met behulp van een oldschool koffiemaker en een (papieren) filter. Hierdoor neemt het brouwproces vaak iets meer tijd in beslag, waardoor je niet alleen intenser kan genieten van je koffiemoment, maar ook van het resultaat. Doordat je slow koffie nauwgezet met de hand zet, heb je impact op elke stap in het brouwproces: van de keuze van de koffieboon tot de maalgraad van de blend en hoelang je die blend precies laat trekken, tot de hoeveelheid warm water die je toevoegt.

Doordat de bonen vers gemalen worden en je de hoeveelheid water zelf kan variëren, komen de aroma’s en smaken in slow coffee vaak ook veel beter tot hun recht dan in snelle koffie uit een espressomachine. Hoe fijner gemalen je koffie en hoe langer in contact met het water, hoe bitterder de smaken in je kop. Hoe grover je blend en hoe korter in contact met water, hoe meer zuur er in je smakenpalet zal komen bovendrijven.

Slow coffee: hoe begin je eraan?

Om een goeie slow coffee te zetten, heb je wel wat kennis én de juiste apparatuur nodig. Een degelijke mok slow coffee zetten neemt meestal zo’n drie tot vijf minuten in beslag – met uitzondering van een cold drip coffee en een cold brew. Wat je er zeker voor nodig hebt, is een waterkoker, een bonenmaler om je koffiebonen fijn te malen en een weegschaal om de hoeveelheid gemalen koffiebonen af te wegen en de precieze hoeveelheid water te bepalen.

Het water dat je gebruikt mag niet te heet zijn: rond de 90 graden is ideaal – 80 graden als je de smaak van je koffie graag wat zachter wil hebben. Dat water giet je vervolgens via een zogenaamde ‘pour-over techniek’ op de gemalen koffiebonen. De hoeveelheid koffie verschilt naargelang techniek en naargelang hoe straf je de koffie had gewild. Idealiter begin je met een klein beetje water en laat je de gemalen bonen daarna even – ongeveer 30 seconden – rusten. Op die manier kunnen de gassen uit de bonen ontsnappen en alle aroma’s ten volle bloomen. 

Daarna giet je de rest van het water over de koffie en wacht je geduldig tot alles is doorgelopen. Omdat er bij ‘slow coffee’ geen druk wordt uitgeoefend op het water en op de bonen, gaat het proces trager. Daardoor zal er uiteindelijk niet alleen meer smaak, maar ook meer cafeïne in je kopje belanden.

Slow roast coffee: wat is het verschil?

Naast slow coffee heb je ook slow roast coffee: terwijl de ‘slow’ in slow coffee slaat op de trage en ambachtelijke manier waarop de koffie gezet wordt, slaat ‘slow roast’ op het branden van de bonen. Bij slow roast koffie betekent dat: zacht en langzaam geroosterd op lage temperatuur. Als je de juiste bonen koopt, kan je slow coffee dus ook slowroast zijn.

Omdat steeds meer barista’s intensief zoeken naar hét perfecte kopje koffie en daarvoor zelf maar wat graag gaan experimenteren met smaken, aroma’s en bonen, richtten veel hippe koffiebars en speciaalzaken de afgelopen jaren ook hun eigen koffiebranderij op:

• In Antwerpen kun je voor slow roasted koffie onder meer terecht bij Caffènation Specialty Coffee Roastery, Normo, Kolonel Coffee and Roastery, Cuperus, Rush Rush en Butchers Coffee.
• In Leuven bij Madmum Coffee Roasters & Bar, MOK, Onan en Noir.
• In Gent zijn WAY, Mokabon, Café Labath en OR Coffeebar aanraders
• en in Brussel moet je bij Wide Awake, MOK, OR Coffeebar en Mayabro Coffee Roasters zijn.

Cold brew en filters: 6 x slow coffee trends om te proberen

1. Café con Greca

Thuis een trage en oldschool espresso zetten, kan makkelijk met een klassieke mokkapot – ook weleens Moka Express, Bialetti (naar de Italiaanse ontwerper van het model) of greca genoemd. De Bialetti is een schattig aluminium koffiepotje dat grosso modo uit drie stukken bestaat: een waterreservoir, een metalen filter voor de koffie en een opvangbakje.

Voor een stevig bakje espresso – die volgens de kneepjes van het vak eigenlijk geen espresso genoemd mag worden, omdat de druk in de mokkapot veel lager ligt dan die in een espressomachine – ga je als volgt te werk:

• Vul het waterreservoir met koud water tot aan het veiligheidsventiel.
• Zet vervolgens de metalen filter op het potje en vul tot aan de rand met half-grof gemalen koffie. Strijk af met een lepel.
• Schroef het bovenste opvangpotje nu stevig vast op het reservoir en zet op een laag vuurtje.
• Door het opborrelende en condenserende water stroomt de koffie na een paar minuten in het opvangpotje. Als de pot bijna gevuld is en je koffie een oranje kleurtje krijgt, mag je hem van het vuur halen.

Omdat je de mokkapot heel makkelijk op een gasvuurtje kan plaatsen, is dit de ideale methode voor globetrotters – of voor al wie deze zomer een back-to-basics kampeer- of roadtrip op de planning heeft.

2. Cold Brew

Fans van een smeuïge iced latte of cappuccino, zullen zeker te vinden zijn voor een échte cold brew. Toch mag je de twee niet met elkaar verwarren: terwijl een de gebruikelijke iced coffee alleen koud gedronken wordt, wordt een cold brew ook koud gebrouwen. Wie zichzelf op een homemade exemplaar wil trakteren, moet wel wat geduld oefenen: na het vermengen van de koffie met het koude water, moet je hem zo’n 12 tot 24 uur laten trekken in de koelkast.

Je eigen cold brew maken? Zo ga je aan de slag.

• Koop bij een specialty coffee bar of roastery échte kwaliteitskoffie in. Doordat je gemalen bonen zo lang de tijd krijgen om in het water te trekken, komen er in je uiteindelijk cold brew immers extra veel smaken en aroma’s terecht. Hoe beter de kwaliteit van je bonen, hoe subtieler en gevarieerder je smakenpalet uiteraard.
• Ga voor fijngemalen koffie – of maal je bonen zelf heel fijn. Doe vervolgens 250 gram koffie in een French Press, kan of kom en giet er geleidelijk aan een liter koud water bij.
• Roer voorzichtig om met een lepel en zorg ervoor dat alle koffie is opgenomen door het water.
• Plaats de kom of kan dan voor 12 tot 24 uur in de frigo. Hoe langer je de koffie laat trekken, hoe straffer en verfijnder het uiteindelijke smakenpalet.
• Daarna is het tijd om te fileren: heb je een Franse pers gebruikt, duw de filter dan langzaam omlaag. Heb je de koffie laten trekken in een kan of kom, gebruik dan nu een filter of heel fijne zeef om het koffiegruis eruit te filteren. Kies je voor een papieren filter, maak die dan wel eerst nat door er wat water overheen te gieten, anders zou het kunnen dat je koffie naar papier gaat smaken.
• Giet daarna uit in een longdrink- of ander glas gevuld met ijsblokken. Dat kan puur of aangelengd met koude melk. Heerlijk!

3. Pour-over filters

Ook heel erg hip tegenwoordig: koffie maken op de goede oude klassieke manier met een losse filterhouder – ook wel dripper genoemd – een filterzakje en een glazen kan of mok om de koffie op te vangen. Wil je slechts een enkele mok per keer zetten, dan hebben verschillende kleine keramiek labels weer mooie setjes in de aanbieding: elegant en toch een beetje retro.

‘Pour over’-koffie zetten met een klassieke filter? Zo ga je aan de slag:

• Breng water aan de kook in een waterkoker. Zorg ervoor dat het water dat je gebruikt niet te heet is: als de temperatuur van het water te hoog is, wordt de koffie bitter. Water met een temperatuur tussen de 90 en 95 graden is ideaal.
• Zet je filterhouder op de kan of mok en steek er een filterzakje van het juiste formaat in. Vooraleer je de koffie in het zakje doet, kan je het best nat maken met water. Zo voorkom je een papiersmaak.
• Giet vervolgens een eerste kleine scheut water over de koffie en laat 30 seconden trekken. Op die manier komt de CO2 uit de koffie vrij en komen ook de aroma’s naar boven. Voor 250 milliliter water gebruik je ongeveer 16 gram koffie.
• Schenk vervolgens twee derde van de filter vol met water. Laat het water rustig in een vloeibare teug in je kop of kan stromen.

4. Elegante Chemex

Een Chemex werkt eigenlijk volgens hetzelfde principe als de klassieke ‘pour over’-koffie, zij het ietsje geavanceerder waardoor je slow coffee meestal een nog rijker smakenpalet krijgt. Een Chemex is een glazen karaf met een heel specifieke zandlopervorm. Door die zandlopervorm, zijn je gemalen koffiebonen langer in contact met het water. Daardoor is er een betere extractie van aroma’s waardoor de smaak van je uiteindelijke kop nog beter is.

Daarnaast werden voor een Chemex-toestel ook specifieke filters ontworpen, die dikker zijn dan de gebruikelijke koffiefilters. Daardoor kunnen ook oliën en vaste stoffen die anders uit de koffie zouden verdwijnen, toch bewaard blijven.

‘Pour over’-koffie zetten met een Chemex? Zo ga je aan de slag:

• Maal de bonen. Kies hier voor een grove maling: op die manier krijg je nog meer smaak in je koffie.
• Plaats de koffiefilter in het trechtervormige bovenste deel van de kan en spoel met water. Gooi het water weg, plaats je filter er opnieuw in en vul met koffie. Voor één kop koffie gebruik je gemiddeld een halve schep koffie en 150 ml water.
• Giet opnieuw een eerste kleine scheut water over de koffie en laat 30 seconden bloomen.
• Giet daarna in cirkelvormige bewegingen de rest van het water over de koffie. Giet telkens niet langer dan 30 seconden aan één stuk en wacht dan even: zo geef je de koffie de kans om op adem te komen.
• Herhaal dit drie á vier keer tot je water volledig op is.

5. Oldschool AeroPress

Dankzij de compacte vorm van een AeroPress en het materiaal waaruit hij is opgebouwd, is deze techniek opnieuw een ideale methode voor globetrotters of voor een koffie on the go. Een klassieke AeroPress bestaat uit drie onderdelen: een plastic cilinder die uitloopt in een zeefje en die je perfect op de daarbij behorende koffiekan kan plaatsen én een tweede cilinderstuk dat als een soort van zuignap in de grotere cilinder past en waarmee je de koffie door de zeef kan duwen.

Slow coffee zetten met een Aeropress? Zo ga je aan de slag:

• Maal je koffiebonen mediumfijn en breng water aan de kook. Plaats het onderste stuk van de cilinder op de koffiepot en plaats je speciaal voor de Aeropress ontwikkelde filter op de bodem.
• Spoel eerst met water om de papiersmaak weg te werken.
• Schep daarna je koffie bovenop de filter en voeg voorzichtig het water toe.
• Vul de cilinder helemaal tot aan het daarvoor bedoelde streepje en laat de koffie rustig doorlopen. Na een twintigtal seconden, mag je het bovenste stuk van de cilinder op het onderste stuk plaatsen en mag je met zachte druk de koffie door de filter beginnen duwen. Doe wel rustig aan: zachtjes duwen mag, maar forceren is niet nodig.
• Als alle koffie doorgelopen is kan je de Aeropress omgekeerd van je kan afhalen, de zeef verwijderen en het koffiegruis rechtstreeks in je afvalbakje duwen.

6. Clever Dripper

Een Clever Dripper lijkt heel erg op een klassieke filterzetter, maar met een klein verschil: de Clever Dripper beschikt over een druppelstop waardoor de koffie niet meteen doorloopt, maar de kans krijgt om te extraheren voor een extra intense smaak. De koffie druppelt pas door als je de dripper op een kan op mok plaatst.

Slow coffee zetten met een Clever Dripper? Zo ga je aan de slag:

• Weeg de juiste hoeveelheid koffie af en maal mediumfijn – de textuur mag iets weg hebben van zandkorrels.
• Plaats het filterzakje in de dripper en spoel door met water. Laat het water weglopen en voeg je koffie toe.
• Giet vervolgens al het water in de dripper. Als dat gebeurd is, start je een timer. Roer het geheel voorzichtig om met een lepel zodat alle koffiedeeltjes goed nat zijn.
• Laat de koffie voor de volle twee minuten trekken. Pas als je timer aangeeft dat er twee minuten om zijn, plaats je de clever dripper op het daarbij behorende kannetje.
• Vanaf dan zal de koffie beginnen doorlopen. Naargelang de hoeveelheid water en koffiegruis zal dat nog eens om en bij de twee minuten in beslag nemen.

Meer koffie en food:

• De beste bakkers voor jouw vakantie aan zee 
• Beirut Nights: 6 x Libanese streetfood en mezze in Antwerpen 
• Hotspots: deze 10 hippe koffiebars in Hasselt wil je ontdekken