#WomenSupportingWomen: waarom je Instagram plots vol krachtige zwart-witfoto’s staat

De kans dat je ze zelf ook al op je Instagram-feed hebt zien opduiken is groot. Het sociale kanaal wordt op dit moment dan ook zowat overspoeld door de serene (oké, of minder serene) zwart-witfoto’s van vrouwen met daarbij de hashtags #challengeaccepted en #womensupportingwomen. Waar die plotse hype vandaan komt, wat het betekent en waarom ook jij misschien toch zou moeten overwegen om eraan mee te doen? Even alles op een rijtje.

‘Women Supporting Women’

De #womensupportingwomen is een Instragram-fenomeen dat heel recent nog maar kwam overwaaien uit de Verenigde Staten, maar dat intussen gelukkig ook al gretig zijn weg gevonden heeft in onze eigen contreien. Wat de bedoeling van de actie is: je collega-vrouwen een hart onder de riem steken en hen verder motiveren om hun rechtmatige plek op te eisen in deze wereld. Alleen door elkaar te steunen en te inspireren kunnen vrouwen elke dag weer opnieuw het beste van zichzelf geven. Of zoals radiopresentatrice Jolien Roets het zegt: ‘If girls don’t take care of girls, who will?‘

Hoe je deelneemt aan de actie? Je kan genomineerd worden, al hoeft dat ook weer niet per se. Het idee is dat je een foto van jezelf post met daaronder het bijschrift #challengeaccepted en #womensupportingwoman. Vervolgens nomineer je zelf 50 vrouwen die je uitdaagt om hetzelfde te doen. Door hen te nomineren laat je hen weten dat je naar hen opkijkt en dat je trots bent op wat zij neerzetten in de wereld.

Van Eva tot Elodie

Een idee dat inmiddels al tal van bekende en minder bekende vrouwen kracht bijzetten. Van internationale grootheden als Natalie Portman en Eva Longoria tot bekende gezichten van bij ons als Julie Van den Steen, Elodie Ouédraogo en schrijfster Saskia De Coster; allemaal grijpen ze de kans graag aan om hun sisters in crime te loven voor hun kracht en persoonlijkheid. Ook vrouwen zonder bekend gezicht nemen trouwens fervent deel aan de actie: en net dat is natuurlijk de bedoeling. In totaal werd de hashtag #womensupportingwomen intussen dan ook al zo’n 8.246.596 keer gebruikt.

Symbool tegen femcide in Turkije

Voor wie ook de geschiedenis van het meest recente Instagram-fenomeen onder de loep neemt, wordt de boodschap die erachter steekt zo echter nog belangrijker. Oorspronkelijk werden de eerste zwart-witfoto’s immers gepost door vrouwen in Turkije. Dit om de vreselijke vrouwonvriendelijkheid en het geweld tegen vrouwen in hun land aan te klagen. De zwart-witfoto’s staan daarbij symbool voor de zwart-witprenten die er traditioneel in de Turkse kranten verschijnen wanneer er een vrouw vermoord wordt. En dat gebeurt daar hallucinant genoeg blijkbaar nog steeds zowat élke dag.

De campagne werd officieel afgetrapt na de brute moord op een 27-jarige studente, Pinar Gültekin. Na haar dood braken er in Turkije overheen het hele land opstootjes uit, dit omdat de studente symbool geworden was voor de dreiging die elke vrouw in Turkije op dagelijkse basis boven haar hoofd voelt hangen: die van een permanent gevoel van onveiligheid. En als je de cijfers er even op nagaat, is dat niet moeilijk ook. Vorig jaar zouden er in Turkije zo maar liefst 500 vrouwen vermoord zijn. En dan hebben we het nog niet over alle gevallen die vermoedelijk onder de radar blijven en die dus nog bij dat nu al opzienbarende getal zouden moeten worden opgeteld.

Ook dit jaar zouden er alweer 146 Turkse vrouwen om het leven gebracht zijn. Elke dag staan de Turkse kranten dus weer vol met nieuwe zwart-witfoto’s van vrouwen die verdwenen of vermoord zijn. Maar dat blijkt voor de Turkse overheid en het rechtssysteem in het land blijkbaar nog steeds geen reden om iets aan die praktijken te doen. Om Turkse vrouwen een hart onder de riem te steken én om druk uit te oefenen op het Turkse juridische kader, delen vrouwen dus wereldwijd wel hun beelden en hun woorden. Om het zwijgen te stoppen en vooral: om die doodgezwegen femcide in Turkije eindelijk een halt toe te roepen.

Stroomversnelling: ‘Fucking Bitch’

Hoewel de zwart-witfoto’s in en rond Turkije dus al een aantal maanden druk gedeeld worden, kwam de ‘Woman Supporting Women’-trend vrij recent nog in een extra stroomversnelling terecht. En daar zat de krachtige speech van Amerikaans politica en activiste Alexandria Ocasio-Cortez voor iets tussen. Nadat ze – voor de zoveelste maal trouwens – door een collega-congreslid publiekelijk werd uitgemaakt en beledigd, besloot de 30-jarige vrouw dat het welletjes geweest was en haar mannelijke collega – samen met alle andere mannen die vrouwonvriendelijk gedrag nog steeds oké vinden trouwens – publiekelijk te wijzen op zijn onaanvaardbare gedrag.

Wat er precies gebeurd was? Toen Ocasio-Cortez vorige week over de trappen van het Amerikaans congres naar beneden liep werd ze halt gehouden door de Republikeinse politicus Ted Yoho. Hij noemde haar eerst ‘walgelijk’, waarna hij ook nog wist te vermelden dat ze ‘niet goed bij haar hoofd was’. Toen de politica Yoho vervolgens wees op zijn onbehoorlijk taalgebruik, noemde hij haar ook nog eens een ‘fucking bitch‘. Voor Alexandria de spreekwoordelijke druppel: dat haar mannelijke collega’s het blijkbaar zomaar oké vinden om seksistische of racistische woorden naar het hoofd van hun vrouwelijke collega’s te slingeren, kon ze niet langer stilzwijgend gedogen.

https://twitter.com/AOC/status/1286341062651523076

Toen Yoho er in zijn verontschuldiging dan ook nog zijn vrouw en dochters probeerde bij te sleuren, was het voor Alexandria helemaal genoeg geweest. Yoho zou namelijk beweerd hebben dat hij ‘normaal wel degelijk op zijn taalgebruik let, omdat hij ook getrouwd is en twee dochters heeft.’ In een video-boodschap haalt Alexandria fel uit naar deze manier van redeneren: “Meneer Yoho noemt zijn vrouw en twee dochters. Ik ben twee jaar jonger dan Yoho’s jongste dochter. Ik ben ook iemands dochter. Mijn vader hoeft gelukkig niet meer mee te maken hoe meneer Yoho zijn dochter behandelt.”

“Als je doet wat Yoho tegenover mij deed, dan geef je andere mannen toestemming om dit ook te zeggen tegenover zijn dochters en zijn vrouw. Dat je een dochter hebt, maakt je nog niet beschaafd. Mensen waardig en met respect behandelen, dát maakt je beschaafd.”

“Dat je een dochter hebt maakt je nog niet beschaafd. Mensen waardig en met respect behandelen, dát maakt je beschaafd” (Alexandria Ocasio-Cortez)

Voor Alexandria gaat het niet alleen over haar persoonlijke incident, maar wel over een cultuur waarin geweld en gewelddadig taalgebruik tegen vrouwen nog steeds geoorloofd is, en dat moet absoluut veranderen. In navolging van de krachtige voorzet die de Amerikaanse politica gaf, doken online overal bemoedigende boodschappen op die seksistisch gedrag en verbaal geweld tegen vrouwen fel op de korrel nemen.

Inclusiviteit: lief voor elkaar

Hoewel de actie overal luid ondersteund wordt, klinken er hier en daar ook wel een paar bemerkende kanttekeningen op. Zoals die van de Nederlandse tv-kok Miljuschka Witzenhauzen bijvoorbeeld: die juicht de actie ‘Woman Supporting Women’ uiteraard bijzonder hard toe, maar dan wel alleen als die volledig inclusief is en ook vanuit een bewuste authenticiteit vertrekt.

Want, zo klinkt het: ‘Vrouwen kunnen soms elkaars ergste vijand zijn. We bekritiseren elkaar over het moederschap, onze werkwijze, lichaam en veel meer.’ Dat terwijl vrouwen elkaar net ook in die onzekerheden zouden moeten ondersteunen en elkaar zouden moeten prijzen om hun talent, kracht, karakter of gewoon om hun persoonlijkheid en hun vrouw zijn, zelfs als het allemaal even wat minder gaat of die inspelen op eigen onzekerheden. Alleen samen kunnen we elkaar motiveren om ons beste zelf naar boven te laten komen, élke dag weer opnieuw.

Bovendien wijst ze ook op de nodige inclusiviteit van een actie als deze: ‘Wat ik wil zeggen is dat de mensen, dus niet alleen vrouwen, die deze social media-empowerment nodig hebben, vaak niet zichtbaar zijn. Totdat ze succesvol zijn.’

Volgens de tv-kok zijn het net vaak die vrouwen – zij het nog niet gemaakt hebben in deze wereld – die vaak overgeleverd zijn aan een maatschappij die hen veroordeelt en niet helpt. En net voor die vrouwen wil Miljuschka ook meer begrip vragen: ‘Het zijn mensen die nu dagelijks aan het vechten en overleven zijn voor een plekje in de maatschappij die ze hard veroordeelt, niet helpt en nauwelijks kunnen werken aan hun emotionele welzijn door de overlevingsmodus.’

‘Als ik dus al iets zou willen aanjagen, dan is het onderlinge vriendelijkheid en begrip. We komen allemaal ergens vandaan. Maar de weg van waar we naartoe gaan en hoe je dat doet bepaalt het landschap waarin we leven. Wees lief voor elkaar. Dat is de grootste hulp die je een ieder kan geven.’

Meer lezen over gendergelijkheid, seksisme en racisme:

• Edito: Élodie Ouédraogo over wit privilige, racisme en de kans om te veranderen 
• Hebben: Alexa Chung en Isabel Marant ontwerpen ‘empowering’ shirts voor International Women’s Day 
• 10 x wake up call: deze podcasts, kunst en muziek deden ons nadenken over racisme 

Openingsbeeld: Unsplash / Lethu Zimu.