Tess Uytterhoeven over haar aha-boek: “Ik hou ervan als boeken mij een alternatief bieden voor het systeem waarin wij leven”
Er zijn boeken die entertainen en dan zijn er die – als een aha-erlebnis – iets voorgoed in je veranderen. Wij vroegen acht lezers naar dé pageturner van hun leven. Vandaag: televisiemaker Tess Uytterhoeven over Het begin van alles.
Tess Uytterhoeven: “Als antropoloog van opleiding ben ik heel blij met de recente populariteit van boeken als Sapiens van Yuval Noah Harari. Plots is antropologie hip en trendy geworden. Ik heb Harari heel graag gelezen, maar Het begin van alles van David Graeber en David Wengrow heeft mijn ogen toch nog net iets verder doen opengaan. Zij zijn dieper gaan graven en hebben ontdekt dat er nog zoveel meer samenlevingen bestonden dan enkel de jager-verzamelaars die daarna de landbouw uitvonden en vervolgens de wereld om zeep hielpen.”
Meer artikels als dat met Tess Uytterhoeven? Lees ook: ‘Dirk De Wachter over het boek dat zijn leven veranderde: “Dankzij Reve vond ik mijn roeping”‘
“Ik hou ervan als boeken mij een alternatief bieden voor het systeem waarin wij leven, dat toch steeds meer aanvoelt als een verdoemde gouden kooi. Wie zich net als ik de bedenking maakt dat het toch anders moet kunnen, raad ik dit boek aan. De conclusie is eigenlijk: we kunnen nog alle kanten op, want het huidige systeem zit enkel in ons hoofd.”
“Het boek staat bomvol hoopvolle voorbeelden van vroegere beschavingen die vreedzaam en constructief samenleefden. De ironie is dat er in die samenlevingen geen autoritaire leiders waren die in de kijker wilden lopen. Daardoor is er vaak weinig over gedocumenteerd. Mensen waren welvarend en gelukkig en voelden niet de nood om hun ego’s te bevestigen. Omdat ik in de media werk, kom ik weleens in aanraking met mensen die zichzelf belangrijk vinden. Maar roem en bekendheid zijn zo triviaal.”
‘Ook onze beschaving zal weer verdwijnen. Waarom zouden wij het beter weten dan iemand anders?’
“Dit boek helpt mij om de dingen in perspectief te plaatsen. Want we leven nu in een van de zovele civilisaties die al op deze aardbol gepasseerd zijn. Al die voorbije maatschappijen dachten even groots over zichzelf als wij. En ook onze beschaving zal weer verdwijnen. Waarom zouden wij het beter weten dan iemand anders?”
“Wij hebben altijd geleerd dat het westerse verlichtingsdenken is uitgevonden door filosofen als Rousseau en Descartes. Maar dit boek bewijst dat hun ideeën eigenlijk geïnspireerd zijn op geschriften van monniken die meereisden met Franse en Britse ontdekkingsreizigers. Zij noteerden de dialogen van de veroveraars met de verontwaardigde inheemse bevolking. Eigenlijk hebben we onze superieure westerse kennis over mensenrechten dus geclaimd van andere culturen.”
‘Er zijn tal van hoopvolle voorbeelden van vroegere beschavingen die vreedzaam en constructief samenleefden’
“Ik ben blij dat ik in het Westen de mogelijkheid heb om te kunnen trouwen met mijn vrouw. Ook daarin vinden wij onszelf vooruitstrevend. Maar Het begin van alles bewijst dat er vroeger over de hele wereld meer verschillende samenlevingsmodellen waren. Wij hebben tijdens de kolonisatie onze rigide katholieke denkwijze opgedrongen aan andere culturen en zo onverdraagzaamheid verspreid. Zulke ontdekkingen zijn een belangrijke spiegel en helpen mij de realiteit te relativeren.”
