Van humor en zelfrelativering tot pure girlpower: hoe Taylor Swift uitgroeide tot hét popicoon van haar generatie
Een heuglijke dag voor Swifties én voor fans van het betere popmuziekgenre, want vanaf vandaag is ‘The Eras Tour’, de langverwachte concertfilm van Taylor Swifts gelijknamige tour te zien op Disney+. Geen faux pas van de streamingdienst, want wie Taylor Swift zegt hoort in de verte de kassa al rinkelen. Hoe de popster hét icoon van een generatie werd? En waarom ook jij deze film niet wil missen? Wij hebben wel een paar suggesties.
Wie er de cijfers én de media even op nagaat zal beamen: er is vandaag eigenlijk maar één popster waar je echt niet omheen kan en dat is Taylor Swift. Niet alleen stonden Swifties overal ter wereld het afgelopen jaar uren – ja, soms zelfs dagenlang, in de wachtrij in een wanhopige poging om toch maar live tickets te bemachtigen voor ‘Taylor Swift | The Eras Tour’, de muziektournee waarmee ze momenteel de wereld rondtrekt. Overal waar die tour effectief neerstrijkt, zorgt die voor een flinke boost in de economie. Met een opbrengst van meer dan een miljard dollar voor The Eras Tour, breekt Swift niet alleen alle records op dat vlak, maar werd ze meteen ook de eerste miljardair in de geschiedenis voor wie muziek de belangrijkste bron van inkomsten is.
En ook qua fanbase en albumverkoop scheert het popicoon hoge toppen. Op socialemediakanalen als Twitter en Instagram wist la Swift inmiddels tientallen miljoenen volgers achter zich te scharen – een hechte én loyale fanbase die zich regelmatig laat opmerken onder de liefkozende naam ‘Swifties’. Van al haar heropgenomen albums ‘Taylor’s version’ gingen in een mum van tijd miljoenen exemplaren over de toonbank en op muziekplatformen als Spotify en Apple Music is ze intussen de meest gestreamde vrouw ooit. Maar beweren dat de impact van Swift stopt, waar de grenzen van muziek dat doen, zou haar figuur oneer aandoen zijn. Sinds Swift – samen met besties als Lana Del Rey en Blake Liveley, regelmatig opduikt in de VIP-box van de american footballploeg Kansas City Chiefs om er te supporteren voor haar vriend en tight end Travis Kelce, steeg de merkwaarde van die ploeg met meer dan 300 miljoen euro. De verkoop van Kelce-truitjes schoot met 40 procent de lucht in.
Het Taylor-effect is intussen zelfs zo megalomaan groot dat niet alleen merken en labels wanhopig in haar gratie proberen te geraken, maar dat ook politieke leiders hetzelfde ambiëren. Het zou de eerste Amerikaanse presidentskandidaat niet zijn die zich zou ‘outen’ als Swiftie in de hoop daarmee z’n stemmentotaal naar ongekende recordhoogtes te krijgen. De impact van Swift – en vooral die van haar enorme schare volgers natuurlijk – is zo groot dat er door politicologen en journalisten weleens gefluisterd wordt dat er eigenlijk maar één persoon is waar Donald Trump echt voor te vrezen heeft. Juist ja, Taylor Swift dus. Haar lyrics werden door mensen buíten de popmuzikale wereld dan weer zo interessant bevonden, dat er intussen meerdere universitaire cursussen ‘Swifterature’ bestaan en dat academici er heelder carrières rond uitbouwen.
Kortom: lang geleden dat er nog een popicoon van Swifts kaliber opstond, mocht dat zelfs al ooit gebeurd zijn trouwens. Hoe de empowerende artiest er precies in slaagde van een slightly awkward, maar charmante coutrydansende singer-wongwriter uit te groeien tot hét popfenomeen van de 21ste eeuw. Daar vallen ongetwijfeld heel wat interessante poptheoretische verklaringen voor op te dissen, maar wij geven alvast een eerste aanzet.
1. Genereuze ‘girl next door’
Hoewel ‘girl next door’ misschien niet de eerste woorden zijn die je door het hoofd flitsen als je aan een recordbrekende miljardair denkt, kan Taylor Swift daar wat ons betreft toch voor doorgaan. Hecht contact met haar fanbase komt voor het popicoon altijd op de eerste plaats. Door de jaren heen ontwikkelde ze zowel on– als offline een unieke en persoonlijke manier van omgaan met haar ‘Swifties’. Op sociale media als Twitter en Instagram spreekt Swift haar volgers vaak persoonlijk toe en deelt er – net als in zo goed als al haar songs eigenlijk – ook haal wat details van haar persoonlijk leven. Daarnaast toont ze zich ook heel betrokken bij het leven van haar fans: zo stuurde ze tijdens de pandemie zorgpakketten naar zorgverleners die zich intzetten voor de goede zaak en speelt ze tijdens de eindejaarsperiode al eens voor ‘secret’ Santa.
Ook in real life, is Taylor niet meteen het prototype popdiva. Fans omschrijven haar meestal met woorden als ‘nederig’, ‘bescheiden’, ‘toegankelijk’, ‘vriendelijk’ en ‘genereus’. Dat laatste is een eigenschap die doorstraalt in zo goed als alles wat Taylor doet. En dát maakt vermoedelijk een groot deel van haar aantrekkingskracht uit: Taylor is een echte girlboss, eentje die het leven zelf in handen genomen heeft en zich – in een overwegend door mannen gemanagede muziekwereld – met talent en girlhood een weg naar de top gebaand heeft. Tegelijkertijd houdt ze wel altijd de twee voeten netjes op de grond. Te midden van al die popculturele manie lijkt Swift niet te vergeten wát echt belangrijk is: medemenselijkheid, vriendschap, generositeit en solidariteit. Voel je de instant drang om voortaan als rasechte Swiftie door het leven te gaan ook al opborrelen? Snappen we.
2. #MeToo en democratie: Taylor durft haar stem gebruiken
Van haar status als popicoon is Taylor Swift zich zelf maar al te goed bewust. Van de mogelijkheden – of in haar eigen ogen misschien zelfs verantwoordelijkheden – die dat met zich meebrengt vermoedelijk ook. Bang om die invloedrijke positie in te zetten voor de goede zaak is Taylor niet. Zo sprak ze zich een paar jaar geleden – in het heetst van de #MeToo-strijd in de VS – radicaal uit voor vrouwenrechten en was ze een van de eerste ondertekenaars van de Time’s Up-beweging tegen seksuele intimidatie. Een vorm van empowerment en maatschappelijke strijd waarvoor ze zelf trouwens het perfecte uithangbord is. Als er immers één carrière is die laat zien dat je als vrouw niet alleen door een glazen plafond kan breken, maar het ook gewoon aan diggelen kan slaan, is het die van Taylor Swift wel.
En dat laatste mag je in Swifts geval best letterlijk nemen. Toen haar voormalige platenlabel Big Machine Records te koop werd gezet, kwamen alle rechten van haar eerdere platen – de mastertapes – zo in handen van mediatycoon Scooter Braun terecht. Daardoor dreigde diens portefeuille rijkelijk gespekt te worden op de rug van Taylor’s harde werk en talent, en dat terwijl ze ook zélf de rechten had willen kopen. Voor Taylor reden genoeg om een sterk staaltje vrouwenpower in zichzelf aan te spreken om daar een stokje voor te steken. Met een klein duwtje in de rug van Kelly Clarkson zette ze haar woede om in actie en begon prompt al haar eedere werk opnieuw op te nemen onder exact dezelfde titels, maar dan in ‘(Taylor’s Version)’. Dat Swifts loyale fanbase zich met liefde een tweede versie aanschaften van een album dat ze eigenlijk al in hun kast hadden staan, als dat hun idool enige mate van ownership en rechtvaardigheidsgevoel kan bezorgen, spreekt vanzelf.
En zo geschiedde: hoewel albums als ‘Fearless’, ‘Red’ en ‘Speak Now’ in Taylor’s version qua muziek nauwelijks van de eerder opgenomen versies verschillen, kozen fans van dan af aan massaal voor de eigenhandig gerecreëerde platen. Brauns investering? Die zag hij samen met een relatief onrechtvaardige loop in het systeem recht voor z’n ogen verdampen.
Taylor is zich bewust van de impact die haar stem heeft, en dus hield ze zich politiek lange tijd afzijdig. Tegenwoordig durft ze haar bereik soms wel inzetten voor de politieke zaak
Ook politiek deinst Taylor er tegenwoordig niet voor terug haar wijd reikende stem te gebruiken. De popster beseft maar al te goed hoeveel impact een uitspraak van haar op dat vlak precies heeft, en dus hield ze zich er vroeger bewust ver van weg. Tenminste, tot het qua racistische uitspraken en potentieel discriminerende maatregelen in de VS voor Taylor al te zeer de spuigaten uit dreigde te lopen. Toen Republikeins kandidate Marsha Blackburn tijdens de voorverkiezingen van 2018 met een paar wel heel betwijfelbare standpunten (het betrof standpunten die de rechten van de LGBTQ-community dreigden te ondermijnen en systematische discriminatie in de hand zouden werken) kwam aanzetten, was dat voor Taylor de druppel om door haar jarenlange stilte heen te breken. Ze noemde het beleid van Blackburn ‘ronduit schokkend’ en sprak openlijk haar steun uit voor Democratische kandidaten Phil Bredesen en Jim Cooper.
Een keuze die uiteraard op heel wat verzet stootte aan de rechtse kant van het politieke spectrum, want daar zag men de bui al hangen. Een Taylor Swift die zich bereid toont om haar platform in te zetten voor de politieke zaak – je zou als tegenstander voor minder op je grondvesten daveren.
Waar ze in 2016 nog niet openlijk een kant durfde kiezen voor de Democratische Hillary Clinton (door een vete met Kanye West en Kim Kardashian was Swift op dat moment zo goed als ‘gecanceld’ door de publieke opinie, waardoor ze vreesde met een uitspraak pro Clinton net een mogelijke reactie contra uit te lokken, red.), deed ze dat bij de verkiezingen van 2020 wél duidelijk. Toen steunde ze expliciet Democratisch presidentskandidaat Joe Biden, die het uiteindelijk ook haalde van Republikeins president Donald Trump. Voor de verkiezingen van dit jaar sprak Swift nog geen steun uit voor één van beiden, maar het mag duidelijk zijn dat de zenuwachtigheid in het Trump-kamp groot is voor een herhaling van het scenario van vier jaar geleden.
3. ‘Anti-hero’, herkenbare lyrics en zelfrelativering
Een ander groot deel van Swifts aantrekkingskracht, is herkenbaarheid. Niet dat we per se vermoeden dat het grote publiek zich massaal identificeert met een glamoureus glitterende popdiva die tjokvolle stadions vol hysterisch met de lyrics meebrullende mensen ook nog eens tot uibundig dansen kan aanzetten. Maar de inhoud van haar songs en liedteksten: die zijn wel herkenbaar voor iedereen. De emoties die Taylor zo ogenschijnlijk moeiteloos tot de meest catchy popsongs weet om te vormen, zijn universeel. Van een ‘doordeweekse’ heartbreak tot een toxische relatie die je breekt tot op de grond of het onvermijdelijke verlies waarmee volwassen worden gepaard gaat: Taylor weet het onuitlegbare toch in woorden te vatten en zingt daar vervolgens niet alleen zélf een liedje over, ze laat het miljoenen mensen ook nog eens samen met haar doen. Potentiële evil minds en wrongdoers waarschuwt ze daarbij alvast met de kwinkslag: ‘Keep in mind there is nothing I do better than revenge, ha.’ Dat ze zichzelf en het leven daarbij niet altijd even serieus neemt, maakt het alleen maar sterker én geloofwaardiger bovendien.
Wat ook zo mooi is aan Taylor: she always takes the high road. In plaats van zich te laten kisten door tegenslagen of door mensen die haar het licht in de ogen niet gunnen, verliest ze zich niet in de mogelijke woede of het verdriet dat zo’n ervaring met zich meebrengt. Integendeel: Swift gebruikt die emotionele rompslomp en maakt er kunst van. Toen de publieke opinie zich na een ruzie met Kim Kardashian en Kanye West in 2016 – overigens geheel onterecht, zo bleek een heel aantal jaar later pas – volledig tegen haar keerde, waardoor ze een jaar offline moest gaan omdat haar sociale media overspoeld werden met slangenemoji’s en andere trollenberichten, bleef het aanvankelijk stil bij Swift. Geen publieke uithaal naar Kanye en Kim zelf, geen online trash talk op socials of in de media. In plaats daarvan putte ze kracht en inspiratie uit het voorval om er een album rond te maken. Een album dat heel toepasselijkerwijs de titel ‘Reputation’ kreeg en helemaal gaat over de kunst van ‘je niks aantrekken van wat andere mensen over je denken of zeggen’. You do you, zoals sommigen het zouden verwoorden. Een boodschap die Taylor Swift maar al te goed begrepen heeft. Zo goed zelfs dat ze het in een verdienmodel wist om te buigen. Who indeed is laughing, now?
Wat ook zo mooi is aan Taylor: she always takes the high road. In plaats van zich te laten kisten door tegenslagen en opponenten die haar naam en carrière door het slijk willen halen, zet ze die woede gewoon om in kunst
Een vaardigheid die Swift zich trouwens in datzelfde jaar eigen wist te maken. In plaats van te verdrinken in de op een verkeerd been gezette publieke opinie en alle haatberichten die daarmee gepaard gingen, leerde Taylor Swift gewoon zulke opinies naast zich neer te leggen. Een emotionele krachttoer van formaat die niet veel popiconen, en misschien zelfs niet veel mensen tout court, haar zouden nadoen. Belaagd worden door een miljoenenpubliek voor iets waar je niet eens schuld in treft, je zal het maar meemaken. Wraak nemen op de personen die haar carrière en haar ‘reputation’ wetens en willens in het slop proberen trekken, staat overigens niet in Taylor’s woordenboek. Want, zo klinkt het onbesuisd: ‘Trash will eventually take itself out.’ Maar tot die tijd kan een handjevol revenge songs het verwonde gemoed ook al eens verzachten natuurlijk.
Een bewonderenswaardige eigenschap die niet alleen blijk geeft van heel wat draagkracht, maar ook van een behoorlijke portie persoonlijkheid en maturiteit. Ook alweer zaken die ze graag met haar fanbase deelt trouwens: zowel in interviews als in persoonlijke posts op haar socialemediakanalen deinst Swift er niet voor terug om zich openlijk uit te spreken over de pieken én dalen in haar persoonlijke en professionele leven. Het doel van al die private ontboezemingen: kracht en inspiratie geven aan fans met een minder luide stem om zich zelf een weg uit soortgelijke situaties te banen. Een missie waarin ze overigens ook weer met vlag en wimpel lijkt te slagen. Zowel de cijfers als ons persoonlijke gemoed kunnen bevestigen: weinig zo inspirerend als een popicoon dat tegen te tere schenen van tegenstanders, mean girls – en bij uitbreiding nog eens tegen die van het hele patriarchaat ook – schopt en al die strubbelingen bovendien weet om te zetten in één langgerekte en exhuberant triomfantelijke overwinningstocht op muzikaal en cultureer gebied.
4. The American Dream, girlhood en nostalgie
Tot slot is er nog een laatste – volgens ons – niet te versmaden reden voor Taylor Swifts overdonderende populariteit en die heeft te maken met pure nostalgie. Swift begon haar carrière als zestienjarige, wat wil zeggen dat veel Swifties van nu, zelf zo ongeveer veertien á vijftien jaar geweest moeten zijn toen ze voor de allereerste keer een plaat van het popicoon oplegden – al zal die ‘plaat’ toen eerder een ‘cd’ geweest zijn. Terugluisteren naar nummers uit je jeugd, bezorgt meestal niet alleen een heerlijk gevoel van nostalgie, in het beste geval katapulteert het je ook rechtstreeks terug naar die zorgeloze tijd van toen – alle emoties en bijbehorende good vibes incluis. Voor veel vrouwelijke fans betekent dat: een tijd waarin van werken en een volwassen ‘was-plas-en-kindercrèche-ritme’ nog geen sprake was, maar dagen nog vooral gevuld konden worden met girly sleepovers, eerste crushes en gezellig rondhangen met vriendinnen bij het kampvuur voor het scoutslokaal. Een vorm van ongebreidelde ‘girlhood’ en vrouwenvriendschap zoals je die vermoedelijk in geen enkele andere leeftijdsfase ooit nog zal beleven met eenzelfde intensiteit en grenzeloze high.
Tenminste: tenzij je een ticketje wist te scoren voor een van de drie uur durende spektakeloptredens uit de ‘The Eras Tour’ van Taylor Swift natuurlijk. Want wat zo’n felbegeerd toegangsticket je eigenlijk biedt, is een door weinig andere moderne ervaringen te evenaren nostalgische trip down memory lane: zo’n veertig nummers lang geeft een dansende en zingende Taylor Swift millennialvrouwen en Gen Z-ers de kans om zich samen met hun gal pals melodisch de longen uit het lijf te schreeuwen en zich weer even intens met elkaar verbonden te voelen, als in die eerste prille jaren van hun tienervriendschap. Als dat de energie van een paar uurtjes geënerveerd refreshen niet waard is.
Bovendien laat niemand anders dan Taylor Swift beter zien dat al die vrolijke meisjesachtigeheid ook in je volwassen leven een prima eigenschap is om te omarmen: niet iets om op te bergen eens je de twintig gepasseerd bent, maar quite on the contrary: iets om trots op te zijn en om met veel bravoure van tijd tot tijd nog eens boven te halen. En bovendien, wat het patriarchaat er ook over moge beweren, iets dat perfect kan samengaan met een voor de rest relatief ambitieus en serieus volwassen leven.
En dus schuiven girls van álle leeftijden met plezier uren – ja, soms dus zelfs dagenlang – aan in de online wachtrij om toch maar een ticketje voor die buitengewoon empowerende en verbindende ervaring te bemachtigen. Voor wie daar – net als wijzelf trouwens – helaas niet in slaagde, is er vanaf vandaag dus de gefilmde versie van het totaalspektakel. Misschien niet helemáál hetzelfde, maar wij weten bij deze toch alvast hoe ónze vrijdagavond eruit gaat zien.
‘Taylor Swift | The Eras Tour (Taylor’s version)’ is vanaf vandaag exclusief te zien op Disney +. De film bevat vier extra akoestische nummers en nieuwe live footage vanop verschillende concerten uit ‘The Eras Tour’ zelf.
Meer cultuur:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier