Ontdek een exotische mensensoort in eigen land!

Chef Cultuur Tanja Dierckx ging kijken naar engelen en vond stoere mannen...

Overal ter wereld heb ik vissers gezien. De kleurrijke beelden flitsen filmgewijs door mijn hoofd.

Tai O bij het eiland Lantau in de Zuid-Chinese Zee. Vissers leven er al honderden jaren in paalwoningen op het water. Djiffer, een landtong met aan de ene kant de oceaan, aan de andere kant de Saloumdelta. Dagelijks sleept een massa roetzwarte Senegalezen ettelijke tonnen vis op het droge, hun vrouwen sorteren en verkopen de oogst ter plaatse. Essaouira, paradijselijke vissershaven in Marokko. Hier laat je op de markt je sardientjes à la minute roosteren door de vangers. Sri Lanka en zijn steltvissers: schaars geklede mannen zitten op een paal in het water te hengelen met een bamboestok. Vissers in Portugal, de Griekse eilanden, Turkije. Vissers in felukka’s op de Nijl in Egypte. Oude mannen en de zee in Cuba!

Ja, ik heb bijzondere vissers gezien. Altijd was ik gefascineerd door hun bedrevenheid, vakmanschap, ik was benieuwd naar wat ze aan land brachten en wat later op mijn bord terechtkwam. Ik merk dat ik er lyrisch over zou kunnen uitweiden... Hou me tegen!

Want ik wil het over mijn schaamte hebben, het gat in mijn cultuur. In ons eigen landje met ons eigen zeetje heb ik nog geen enkele visser gezien. Zijn er dan vissers in België? Ja, dus.

Vorige vrijdag was ik op de lancering van het boek ‘Onze Vissers’ in het Visserijmuseum Navigo in Oostduinkerke. Uiteraard was het vooral de opening van de foto-expo ‘Engelen van de zee’ die me er naartoe lokte. De engelen van Stephan Vanfleteren heb ik gezien, maar ik heb méér geleerd. Toevallig stond ik na de speeches samen met een gids van Navigo aan een hoge tafel een glas wijn te drinken. Ze prevelde, met enige fierheid, iets over de paardenvissers. “De Parelvissers?”, vroeg ik geïnteresseerd, terwijl ik dacht aan de fictiereeks van Woestijnvis. Maar het ging over mannen die te paard de zee in gaan om garnalen te vangen... Ze toonde me een foto.

Verweerd gezicht. Gele oliejekker. Zuidwester op het hoofd... En dan dat paard!

Nu werd zij lyrisch, en terecht: “Hun Brabantse knol stapt tot aan zijn borst door het water en trekt een net van zeven op tien meter, parallel met de kust. Een ketting sleept over het zand en veroorzaakt schokgolven, waardoor de garnalen opspringen en in het net terechtkomen”.

Ik was onder de indruk van deze euh... exotische mensensoort. Dit ambacht bestaat minstens 500 jaar en was ooit een Europees gegeven. Vandaag zijn de fameuze paardenvissers nog enkel in Oostduinkerke te vinden, enkel in ons landje dus. Sterker nog: de ‘garnaalvisserij te paard’ werd drie jaar geleden door Unesco toegevoegd aan het Immaterieel Werelderfgoed – dat kan je van al die vissers hierboven niet zeggen! Nog zestien zouden er actief zijn. En je kan ze bij hoogtij gadeslaan.

Ik weet wat mij te doen staat deze zomer!

© Stephan Vanfleteren

Het boek ‘Onze vissers. Het DNA van het zilte leven’ legt het erfgoed en de ziel van onze visserscultuur vast. Met tekst van Martin Heylen en beeld van Stephan Vanfleteren. Uitgegeven door Hannibal, 488 pagina’s, € 39,50.
De expo ‘Engelen van de zee’ loopt t.e.m. 20 november 2016 in Navigo, Oostduinkerke. Meer over deze schitterende expo lees je hier.
Paardenvissers kijken? Tijdschema zie www.paardenvissers.be