Nadia Nsayi: “De Black Lives Matter-beweging is een historisch moment geweest”

Feeling Redactie

12 feb 2021

Zwarte levens doen ertoe, dat zeggen zij al van lang voor de dood van George Floyd en de Brusselse betoging. Omdat de strijd tegen racisme voorlopig helaas nog lang niet gestreden is, nemen drie prominente BLM-stemmen andermaal het woord. Voor een blik terug en een hoopvol geluid vooruit. Eén van die stemmen is politicologe en Congo-experte Nadia Nsayi.

Nadia publiceerde vorig jaar het boek Dochter van de dekolonisatie en werkt als curator mee aan de expo 100 x Congo van het MAS in Antwerpen.

Nadia Nsayi: “BML zorgde voor nieuwe tendensen, heel interessant”

“Het waren vreselijke gebeurtenissen in de VS die leidden tot de mars van Black Lives Matter in België, maar ondanks alles hebben ze ook een nieuwe dynamiek in de samenleving op gang gebracht over de strijd tegen racisme en de omgang met ons koloniaal verleden. Die twee zijn op zeker moment heel sterk aan elkaar gelinkt geweest.”

“Ik ben heel blij met die dynamiek, ondanks het cynisme dat er heerst. Velen zeggen dat de BLM-betogingen en het debat dat ermee op gang kwam, uiteindelijk niets hebben veranderd. Daar ben ik het niet mee eens, er zijn wel degelijk zaken in gang gezet. De ontwikkeling rond de standbeelden bijvoorbeeld. De Vlaamse regering heeft een handboek uitgebracht dat in steden en gemeenten is verspreid om het debat aan te gaan rond de aanwezigheid van koloniale standbeelden, straatnamen, enzovoort. Dat is een nieuw gegeven. De koning heeft zijn excuses aangeboden, de nieuwe regering heeft gezegd dat ze werk gaat maken van een inter-federaal plan tegen racisme, de Europese Unie heeft zich uitgesproken over Zwarte Pieten. Zonder de Black Lives Matter-beweging had dit allemaal niet zomaar plaatsgevonden dit jaar. Het is een historisch moment geweest.”

“Black Lives Matter is historisch geweest, ondanks het cynisme dat errond heerst”

“Als we de Black Lives Matter-beweging van België en Europa vergelijken met die van de VS, zijn er wel wat verschillen. Nu, zowel Europa als de VS dragen een geschiedenis mee van zware raciale discriminatie. In de VS gaat dat over het slavenverleden, Europa draagt een verleden mee van zowel slavenhandel als kolonisatie. Het verschil is dat ze in Amerika de onderdrukking van zwarte mensen in eigen land hebben meegemaakt. Terwijl het voor Europa in een ander continent plaatsvond. Dat brengt een zekere afstand met zich mee. Ondanks die afstand heeft dat koloniaal verleden nog altijd een impact op onze samenleving, omdat die kolonisatie gepaard ging met een zekere propaganda.

Dat zie je vooral in het onderwijs en in de media. Die propaganda voor witte superioriteit en zwarte inferioriteit zit er heel diep ingebakken. Ik denk dat daar in de VS veel meer bewustzijn over is dan bij ons. Omdat de aanwezigheid van zwarte mensen bij ons nog maar heel recent is vergeleken met Amerika.

De migratie vanuit Congo bijvoorbeeld is pas na de onafhankelijkheid (1960) op gang gekomen. Maar die groep is eindelijk zichtbaar geworden, door de betogingen van Black Lives Matter en de kritische stemmen die eruit zijn gegroeid. In die zin maken we een inhaalbeweging, al hebben we lang niet dezelfde organisatiestructuur als in de VS. Amerika is natuurlijk een veel groter land, waar ze wekenlang kunnen betogen. Hier is de organisatie nog te zwak om mensen voor zo’n lange periode te mobiliseren. Maar goed, ze zijn er toch in geslaagd om op een korte periode door te dringen tot de media. Dat zijn nieuwe tendensen, heel interessant.”

De expo 100 x Congo: een eeuw Congolese kunst in Antwerpen loopt nog tot 28 maart 2021 in het MAS. Dochter van de dekolonisatie door Nadia Nsayi. Verschenen bij Epo (€19,90 – koop hem hier).

Tekst: Joanie de Rijke. Beeld: Rebecca Fertinel.