Zin in een cultureel weekendje weg tijdens de eindejaarsperiode? Londen, Parijs en Amsterdam pakken uit met fantastische overzichtstentoonstellingen van grote kleppers uit de kunstwereld. Zo kun je Egon Schiele, Jeff Koons en Marlene Dumas op slechts een treinreis hiervandaan ontdekken. Bovendien pik je meteen de winterse gezelligheid van deze grootsteden mee. Ga dat zien, en vergeet ter plekke niet om originele (kunst)cadeautjes te scoren voor onder de kerstboom.

Ontdek de mooiste expo's

PARIJS

Eind jaren zeventig werden opblaasbare bloemen en konijnen zijn handelsmerk, begin jaren negentig sloot hij een blitzhuwelijk met La Cicciolina. Kort daarna werd zijn uit levende bloemen bestaande Puppy de aandachtstrekker van Documenta Kassel (je vindt het kunstwerk nu in het Guggenheimmuseum in Bilbao). Jeff Koons, Amerikaans kunstenaar en koning van de überkitsch, is nu met een grote retrospectieve in Parijs. Hij brengt beruchte werken zoals zijn ballonhondjes en porseleinen beeldjes mee, maar toont ook een aantal nieuwe creaties. Op naar Centre Pompidou, voor een instant opsteker van je gemoed.

JEFF KOONS, Centre Pompidou, 26/11/14–27/4/15

Als je na een bezoek aan Centre Pompidou ooit buiten aan het water verpoosde, dan ken je zeker de uitzinnige Stravinskyfontein, die Niki de Saint Phalle met haar partner Jean Tinguely maakte. Ook haar grote, kleurrijke, voluptueuze  vrouwenfiguren of ‘nana’s’ zijn intussen iconisch. In het Grand Palais krijg je de unieke kans om kennis te maken met het soms provocerende werk van deze Franse grande dame.

Niki de Saint Phalle, Grand Palais, 17/9/14-2/2/15

De Frans-Oekraïense kunstenares Sonia Delaunay vormde samen met haar man Robert Delaunay een succesvol kunstenaarskoppel. Ze ontwikkelden het simultanisme en tonen hoe kleuren zich anders gedragen in verschillende combinaties. Hij schilderde vooral, zij maakte sieraden, decoratie, textiel en schilderijen. Vaak abstract, avant-gardistisch en met felle kleuren, geïnspireerd door de Russische volkskunst. Een mooi overzicht van Sonia's werk is nu te zien in het Musée d’art Moderne (Robert Delaunay heeft tegelijkertijd een bescheidener expo in Centre Pompidou).

Sonia Delaunay, Musée d’art Moderne, 17/10/14–22/2/15

AMSTERDAM

Zonet opende het Rijksmuseum de nieuwe Philipsvleugel. Die wordt gevuld met een toonaangevende tentoonstelling uit eigen collectie: 400 foto’s tonen de ongebreidelde groei van de fotografie in de twintigste eeuw, van zuiver documentair tot autonoom kunstzinnig. Het begint met de bewegingsstudies van Eadweard Muybridge en toont topstukken van Man Ray, Viviane Sassen, Jacques-Henri Lartigue, Lewis Hine, László Moholy-Nagy, W. Eugene Smith enWilliam Klein. Een must!

Modern Times, Rijksmuseum, 1/11/14-11/1/15

Met de eindejaarsperiode pakt Amsterdam uit met Amsterdam Light Festival. Vanaf 27 november is de stad het sfeervolle decor voor een winters lichtfestijn met sculpturen, projecties en installaties van vele (internationale) kunstenaars. Je kunt twee routes volgen: Water Colors, een vaarroute langs de grachten, of Illuminade, een gezellige wandelroute door de binnenstad.

Amsterdam Light Festival, binnenstad en grachten, 27/11/14- 18/1/15

Voor een flinke greep uit het indrukwekkend oeuvre van Marlene Dumas kun je terecht in het Stedelijk Museum. The Image as Burden is de eerste grote solotentoonstelling van deze grootmeesteres in Nederland. Meer dan honderd van haar belangrijkste werken zijn nu samengebracht, van de jaren zeventig tot nu.  Een must voor wie houdt van haar zachte, maar doortastende kleurenpalet waarmee ze grote thema’s zoals erotiek, verdriet en schaamte moeiteloos in je ziel doet haken.

Marlene Dumas , The Image As Burden, Stedelijk Museum, tot 4/1/15

LONDEN

Niet alleen verf maar ook stro, zand, glas, as, beton, ijzer, lood en klei gebruikt Anselm Kiefer om zijn soms sinistere universum te beitelen. Vrolijk word je meestal niet van deze in Frankrijk levende Duitse kunstenaar, want hij heeft een voorliefde voor thema’s zoals dood, oorlog, vernietiging en verval. Soms zie je een beetje erotiek door de duisternis piepen. Maar ook daar doet hij weer zijn ding mee. Zijn recente interpretatie van L’Origine du Monde van Gustave Courbet toont een groot doek met in het midden een... wolfsklem.

Een overzicht van zijn werk zie je nu in de Royal Academy of Arts.

ANSELM KIEFER, Royal Academy of Arts, 27/9-14/12/14

Geen mooie, gestroomlijnde lijven bij Egon Schiele in de Courtauld Gallery, maar in zichzelf gekeerde, half of geheel naakte en steevast magere figuren. Een beetje ziekelijk zelfs. De Oostenrijkse expressionist bracht vrouwen niet als godinnen of sierlijke nimfen. Het waren vaak prostituees die voor hem model stonden en met zijn radicale tekeningen wilde hij hun armoedige situatie tonen en het systeem provoceren. Heel soms valt er in zijn aquarellen écht liefde en romantiek te bespeuren. Schiele was een grote kunstenaar die al op zijn 28ste stierf aan de Spaanse griep, maar toch een indrukwekkend oeuvre achterliet.

EGON SCHIELE, The Radical Nude, Courtauld Gallery, 23/10/14 –18/1/15

De Duitse experimentele kunstenaar Sigmar Polke gaf zijn kunstvisie weer in intieme notitieboekjes, maar ook in monumentale schilderijen, soms met de gekste materialen: meteorenstof, goud, aardappelen, slakkenslijm, noppenfolie en zelfs uranium. Bovenal stond hij sceptisch tegenover elke autoriteit. Toen hij opgroeide, ontkende Duitsland nog zijn naziverleden. Dit tekende Polke zo diep dat hij er niet voor terugdeinsde om via zijn kunst deze wonde telkens opnieuw open te krabben. Tate Modern brengt nu een overweldigend overzicht van zijn werk.

SIGMAR POLKE, 1963-2010 , Tate Modern, 9/10/14-8/2/15