Van ‘Barbenheimer’-duel tot een weergaloze Bella Baxter: alles wat wij verwachten van de Oscars vanavond
De laatste rechte lijn naar de Oscars is ingezet: straks weten we eindelijk wie er aan de haal gaat met het felbegeerde beeldje voor ‘beste film’, ‘beste regie’ en ‘beste actrice’. Wordt Oppenheimer de grote slokop of pikken ook Academy-underdogs Barbie en Killers of the Flower Moon hun graantje mee? Alles wat wij verwachten van de Oscars.
Filmkenners aller lande zullen beamen: het was een magistraal jaar wat filmparels betreft. Een jaar dat zowel de geschiedenisboeken in zal gaan als dat waarin de wereld onder leiding van een barbiepop collectief gehuld in roze aanschoof voor een modern feministisch filmtraktaat, als dat waarin regisseur Christopher Nolan erin slaagde het droge wetenschappelijke discours van een van de meest omstreden uitvindingen ooit om te zetten in een briljant psychologisch meesterwerk dat je drie uur lang aan je bioscoopzektel gekluisterd houdt.
Meer over de Oscars? Lees ook: ‘Aftellen naar de Oscars : deze genomineerde films kan je thuis streamen‘.
Maar het zal ook voor altijd het jaar blijven waarin Lily Gladstone als eerste native american vrouw ooit genomineerd werd voor een Oscar, en dat waarin we met dank aan Celine Songs Past Lives de bitterzoete pijn van misgelopen liefde en nooit geleefde levens recht vanop het grote scherm ons filmhart voelden doorboren. Stuk voor stuk illustere deeltjes filmgeschiedenis die ons dit jaar niet alleen een abonnement op de betere bioscoop bezorgden, maar die ons ook als nooit tevoren doen watertanden naar de ultieme clash tussen al die grootmeesters op de Oscars straks.
The final countdown: Barbie of Oppenheimer?
De strijd die iedereen al sinds ongeveer eind januari doet nagelbijten, is die om de titel van beste film. Het rijtje kanshebbers is dan ook zo indrukwekkend én divers dat er een uitkiezen eigenlijk meteen zoveel betekent als de rest onvermijdelijk onrecht aandoen. Terwijl het filosofische Past Lives van Celine Song in een zachte, poëtische beeldtaal weet te vatten wat in gewone spreektaal nauwelijks omsluitbaar is, schetst The Zone of Interest van Jonathan Glazer een indringend portret van de oogkleppen die in het door het nazisme geteisterd Duitsland werden opgezet, maar ook van de psychologische tol die zo’n hardnekkig vastklampen aan ogenschijnlijke normaliteit van de betrokkenen vraagt.
The Holdovers van Alexander Payne zoomt dan weer in op kleinmenselijk onrecht en de grote gevolgen daarvan voor een mensenleven, terwijl Anatomie d’une chute de onderhuidse dynamiek van een huwelijk doorploegt en laat zien hoe fragiel de waarheid soms is. Poor Things van Yorgos Lanthimos zouden we persoonlijk hoog op het lijstje zetten om de surrealistische cinematografie die het midden houdt tussen dromerig en ronduit imposant en de scherpzinnige vermenging van genres alleen al. En dat is dan nog buiten de sublieme coming-of-age met feministisch én filosofisch kantje van hoofdpersonage Bella Baxter gerekend.
De kans dat één van bovengenoemde prenten ook effectief met de Oscar aan de haal zal gaan, is echter zo goed als onbestaand. Daarvoor namen twee andere titels het afgelopen filmjaar te zeer de bovenhand. Want het waren Barbie en Oppenheimer – en Barbie en Oppenheimer alleen – die zowel de publieke opinie als de bioscoopkas bijna non-stop van nieuwe spijs wisten te voorzien. De meesterlijke biopic van Christopher Nolan over J. Robert Oppenheimer, grondlegger van de atoombom, werd door bookmakers tot meest waarschijnlijke winnaar uitgeroepen. Niet alleen omdat de film zich thematisch best leent voor een Academy-award – je maakt zoals Nolan dat ongetwijfeld zélf zou zeggen immers een film over een van de belangrijkste momenten in de wereldgeschiedenis of je maakt hem niet. Ook het verhaal zelf én de cinematografische uitwerking daarvan zijn gewoon goed.
In Barbie zien we Greta Gerwigs gekende stijl: maatschappelijke vraagstukken en diepe dialogen vermengt ze vlot met een ‘Kenough’ soort van humor en satire
Barbie in het verlengde daarvan zomaar afschrijven, zou zowel de film als de Academy echter oneer aandoen, want ook die film steekt – hoewel op een heel andere en misschien minder in your face manier – cinematografisch vernuftig in elkaar. Zoals we dat van regisseur Greta Gerwig gewoon zijn, wisselt ze verdiepende dialogen en maatschappelijk relevante vraagstukken uit de losse pols af met satire en tongue in cheeck humor. Een unieke combinatie waarvan trouwens zowel Margot Robbie als Ryan Gosling zowat de verpersoonlijking van zijn.
Neem daar nog eens bij dat de film van Gerwig er als geen ander in slaagde heelder groepen vrouwen en masse in roze naar de cinemazaal te krijgen om daar als nooit tevoren hun lang verloren girlhood terug op te eisen en dat Oppenheimer – ere wie ere toekomt – een groot deel van zijn opbrengst ook dankt aan het door de Barbiehype opgehitste Barbenheimerduel, en je begrijpt dat het qua competitie vanavond wel snor zit. Heel benieuwd welke cast, crew en makers de Academy dit jaar met een beeldje zal verblijden op de Ocars.
Beste regie: surrealistisch spektakel of gothic sprookje?
Wat de Oscar voor beste regisseur betreft hoeven we ook niet veel verder te kijken dan de vorige categorie. Ook hier is Christopher Nolan immers de gedoodverfde winnaar. Na eerdere emotioneel meeslepende spektakelfilms als Dunkirk, Interstellar en Inception, slaagt Nolan er voor de zoveelste keer in om een groots en meeslepend verhaal zo neer te zetten dat het niet alleen intellectueel uitdaagt, maar je – recht vanuit die cinemazetel – ook visueel omver blaast – en ja, dat laatste mag je in dit geval vrij letterlijk nemen. De technische effecten en de IMAX-camera’s waar hij traditiegetrouw mee werkt zijn bombastisch en ambitieus, maar doen niets af aan de emotionele impact waarmee de film binnenkomt. Voor die unieke combinatie alleen al zou de regisseur gelauwerd mogen worden op de Oscars.
Nolan is een meesterverteller die visuele spektakelcinema kan brengen, zonder aan emotionele diepgang te verliezen
Toch willen wij van de gelegenheid gebruik maken om een lans te breken voor die andere cinematografische fantast: Yorgos Lanthimos. Net als in The Lobster en The Favourite houdt Lanthimos in Poor Things vast aan zijn gekende bevreemdende stijl met een Wes Anderson-achtige voorliefde voor symmetrie, fish-eyeperspectieven en een zorgvuldig gebruik van hypergestileerde shots. Maar die combineert hij dit keer wel met een vernuftige vermening van genres, een nóg indrukwekkender gebruik van kleur en ronduit majestueuze, surrealistische decors.
Het resultaat is een visueel sprookje dat je niet alleen meeneemt door een heel arsenaal aan intrigerende universa, maar dat dat ook opzweept om – net als Bella Baxter, hoofdpersonage in de film – een intrigerende coming-of-age reis rond de wereld aan te vatten vol wonderlijke ontmoetingen en diepfilosofische bespiegelingen.
Beste actrice: theatrale genialiteit of indrukwekkende stilte?
Voor de titel van ‘beste actrice’ kijken we dan ook hoopvol in de richting van Emma Stone: die geeft immers op ronduit magistrale wijze invulling aan de ‘subversieve’ Bella Baxter. Wat het personage van Bella naast haar complete lak aan sociale conventies en de inperkende wetten van het patriarchaat zo verfrissend maakt, is dat ze als ‘foetus in een volwassen vrouwenlichaam’ compleet geen notie heeft van wat de wereld en vooral de mannen rond haar zoal van haar zouden kunnen verwachten. Sterker nog, omdat haar ook nooit gevoelens van schuld of schaamte werden opgedrongen als ze niet aan dat ‘gewenste plaatje zou voldoen’, kan ze als geen ander zonder scrupules haar eigen weg inslaan.
Wat Bella Baxter zo verfrissend maakt, is dat elke vorm van schaamte of schuld haar vreemd is, waardoor ze zonder scrupules haar eigen keuzes kan maken
Een eigenzinnigheid en vorm van totale ongebondenheid die Emma Stone als geen ander weet te vatten. Bovendien zagen we gewoon nog nooit iemand zich zo ongegeneerd goed de niet door het patriarchaat bezoedelde ziel uit haar lijf dansen in een Victoriaans decor als zij dat deed.
Al gunnen we Lily Gladstone het beeldje ook. De Amerikaanse speelt in Scorseses Killers of The Flower Moon naast langlopende kleppers als Leonardo Di Caprio en Robert De Niro, maar moet qua authenticiteit en meesterschap zeker niet onderdoen. De grootste kracht van Gladstone bestaat erin complexe personages op een heel subtiele, maar treffende manier neer te zetten, waardoor die intens binnenkomen bij een groot publiek.
Een overwinning voor Gladstone zou aantonen dat een Oscar niet altijd gepaard hoeft te gaan met een grote theatrale rol, maar dat de grootste schoonheid soms verscholen zit in stilte en subtiliteit. Bovendien zou een Oscar voor Gladstone meteen ook een optimistische boodschap inhouden voor Hollywood, voor de hele filmindustrie én voor de Oscars zelf: eentje van meer hoop op een inclusieve toekomst.
Beste acteur: intelligent meesterschap of kleinmenselijke tragedie?
Als we over acteurs schrijven die aan één blik genoeg hebben om de wereld in woorden te vatten, dan kunnen we natuurlijk niet om Cillian Murphy heen. De Ierse rasacteur bezit als geen ander het vermogen om met subtiele gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal de meest complexe en gelaagde emoties van het scherm te laten spatten. Daardoor zet hij als geen ander de meest complexe en psychologische getormenteerde personages neer in een ogenschijnlijke handomdraai.
En laat dát nu net zijn waar het in het geval van J. Robert Oppenheimer om gaat: als razend intelligent man met een missie zal hij zich wel met één moreel levensdilemma moeten weten te verzoenen. Want hoe verantwoordelijk ben je als ‘bedenker van de atoombom’ voor de uitroeiing van tien- tot honderdduizenden mensen en de complete verwoesting van ettelijke vierkante kilometers bewoonde wereld, wanneer iemand beslist de knop finaal in te duwen?
Mocht het beeldje op de Oscars – in het hoogst uitzonderlijke geval – toch niet naar Cillian gaan, dan staan ook Bradley Cooper (voor zijn rol in Maestro), Colman Domingo (voor die in Rustin), Jeffrey Wright (voor die American Fiction) en Paul Giamatti (voor die in The Holdovers) klaar om het beeldje in ontvangst te nemen. Vooral die laatste wist ons het afgelopen cinemaseizoen ook te raken: in Payne’s The Holdovers speelt een fel verouderde Giamatti de rol van een norse leraar die als ongelukkige ‘Chinese vrijwilliger’ uit de bus komt om als chaperone bij de leerlingen die met kerst en nieuw niet naar huis kunnen, te blijven.
Een taak waar hij met niet al te veel plezier aan begint, en dat zullen de studenten geweten hebben. Gaandeweg weet een van de scholieren echter door zijn muur van cynisme te breken en groeit er een band tussen de twee. De film schetst zo niet alleen een aandoenlijk portret van vriendschap over leeftijdsgrenzen heen maar ook een ontroerende inkijk in klein menselijk onrecht, en in hoe dat onrecht soms een heel mensenleven lang kan blijven spelen.
Best dressed: Bella Baxter-pofmouwen of Euphoria op de Oscars?
Niet alleen op het pódium zal de spanning vanavond te snijden zijn, wat ons betreft is het ook al reikhalzend uitkijken naar al het modemoois op de rode loper van de Oscars. Van wie we daar de grootste zeges en triomfen verwachten? Wij zetten ons geld alvast volle pot in op Zendaya, Rihanna, Emma Stone, Florence Pugh, Lupita Nyong’o en Michelle Yeoh.
Meer over de Oscars
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier