Zeg vaarwel tegen de orgasmekloof: zo leer jij je clitoris echt goed kennen

Seks is heerlijk, helaas is een orgasme krijgen lang niet zo vanzelfsprekend voor elke vrouw. Nochtans beschikken wij daarvoor over een geweldig orgaan. Alleen jammer dat we er nog altijd zo weinig over weten.

Kleine oefening: neem een blad papier en teken er een clitoris op. Niet alleen het roze bolletje dat je kent, maar de volledige clitoris. Moeilijk? Niet vreemd, want bijna geen enkele vrouw weet hoe een clitoris er precies uitziet. Op school leerden we er dan ook amper iets over. Teken nu een penis. Makkelijker, niet? Waarom is het anno 2020 nog steeds moeilijk om het orgaan te tekenen dat ons vrouwen het meeste plezier bezorgt? Uit een studie, uitgevoerd onder 15-jarige Franse meisjes, bleek dat een kwart niet weet dat ze een clitoris heeft, 83% weet niet waarvoor het orgaan dient. Ach, ze zijn nog jong, ze leren het wel, denk je misschien, maar dat is lang niet zeker. Want volgens een andere Franse studie Osez le clitoris kan 20% van de volwassen vrouwen niet aanduiden waar de clitoris zich precies bevindt en weet 42% niet dat de enige functie van het vuistgrote orgaan plezier verschaffen is.

Wat hebben we al die jaren dan gedaan? Wel, de clitoris genegeerd en veroordeeld. Nochtans waren er gloriejaren voor het orgaan, of toch op zijn minst tot aan de renaissance. Tot die periode geloofden de drie grote godsdiensten immers dat vruchtbaarheid en genot hand in hand gingen. De vrouw verwennen en laten klaarkomen of haar stimuleren om dat zelf te doen, was een staatsaangelegenheid. Tot de 17de eeuw: toen ontdekten wetenschappers dat het vrouwelijk orgasme overbodig was om kinderen te krijgen. De toekomst was verzekerd, dus de clitoris werd vergeten. Meer zelfs: masturbatie of klaarkomen stond gelijk aan ondeugd en werd ten stelligste afgeraden. Frigide vrouwen zouden meer kans hebben op een zwangerschap. Onzin natuurlijk.

Nutteloos en gevaarlijk

En zo werd de clitoris nutteloos en volgens sommigen zelfs gevaarlijk. Ooit zag een dokter het orgaan zelfs als de oorzaak van vrouwelijke ‘hysterie’. De clitoris wegsnijden bood de enige kans op genezing. Veel vrouwen werden verminkt door een ziekte die helemaal niet bestond. Ook volgens Sigmund Freud was de clitoris overbodig. De vader van de psychoanalyse schreef dat vrouwen die hun clitoris stimuleerden, eigenlijk gewoon een penis misten. Hun kinderlijke gedrag zou vanzelf overgaan wanneer de vrouw een man vond en trouwde. Vrouwen die niet klaarkwamen door vaginale stimulatie, hoorden volgens hem thuis in het gekkenhuis. Dat idee bleef lang bestaan. De Franse psychiater en psychoanalytica Françoise Dolto sprak in de jaren 70 nog steeds over ‘kinderlijke masturbatiefantasieën’ als het over de clitoris ging. Ze pleitte voor ‘investering in de vagina’ als oplossing voor vrouwen die alleen via clitorisstimulatie klaarkwamen.

Complex bommetje van plezier

We moesten wachten tot 1998 – “30 jaar na de eerste man op de maan”, zei de vorig jaar
overleden Brusselse journaliste en onderzoekster Elisa Brune daar gekscherend over –, vooraleer de Australische onderzoekster Helen O’Connell de clitoris volledig in kaart bracht. Ze onthulde dat de clitoris eigenlijk een complex bommetje is dat maar liefst 8.000 zenuwuiteinden heeft. Dat is dubbel zo veel als in een penis. De clitoris bleek een orgaan vol zenuwuiteinden dat niets liever wil dan gestreeld worden. Mooi nieuws: wij vrouwen hebben als énige een orgaan dat als enige doel heeft ons genot te verschaffen. En dat doet het, want het is wetenschappelijk bewezen dat de clitoris verantwoordelijk is voor het vrouwelijk orgasme. Vrouwen die klaarkomen dankzij penetratie kunnen dat omdat de penis inwendig hun clitoris stimuleert. Dat kleine roze bolletje is eigenlijk een orgaan tussen de 8 en 11 centimeter groot dat zich net zoals een penis bij opwinding vult met bloed. En enkel die clitoris kan ons naar de zevende hemel brengen. Terug naar de tekening van onze clitoris: jij bent niet verantwoordelijk voor je gebrek aan kennis over dat belangrijke orgaan. Op school leerden we over menstruatie en voortplanting. “Het gaat niet over plezier in de schoolboeken”, vertelt ook de Nederlandse journaliste en auteur Emma Curvers. In 2018 schreef zij een essay over de clitoris, te lezen in het boek Van Vulva tot Vagina. “In de klassieke voorlichting over heteroseksuele voortplanting is het sperma van de man belangrijk om een baby te verwekken, het vrouwelijk orgasme speelt daarbij geen rol. We leren dat we zwanger worden als we zonder condoom vrijen, of soa’s krijgen. Maar de focus ligt niet op plezier”, klinkt het. En dat terwijl we in 2019 goed genoeg weten dat seks heel prettig is, misschien zelfs prettiger als het geen voortplanting tot doel heeft. Tijd dus om ons lichaam te ontdekken.

Indrukwekkend, die orgasmekloof

En die ontdekkingstocht is nodig. De overgrote meerderheid van de vrouwelijke orgasmes ontstaan immers niet wanneer meneer gewoon met zijn penis op en neer pompt. Die handeling mag plezierig zijn, maar er is meer nodig voor een hoogtepunt. De kans is groot dat je tot die 49% behoort die moeilijk een orgasme bereikt tijdens een vrijpartij (IFOP 2015). Opvallend: in een ander onderzoek zei 86% van de lesbische vrouwen wel regelmatig of altijd klaar te komen tijdens seks (Archives of Sexual Behavior, februari 2017). Mannen komen vaker klaar dan vrouwen. Curvers spreekt in haar essay over de ‘orgasmekloof’. Volgens onderzoek van het Kinsey Institute uit 2017 krijgen vrouwen tijdens heterosekspartijen in 66% van de gevallen een orgasme, terwijl dat bij de heteroman 95% van de keren lukt. “De cijfers van de verschillende onderzoeken lopen wat uiteen, maar in het gunstigste geval bedraagt de orgasmekloof nog altijd 22%”, vertelt Curvers. Dat heeft volgens haar drie belangrijke oorzaken. “Penetratie mag niet het begin en einde zijn van een vrijpartij: zoenen, knuffelen, vingeren, orale seks en aandacht voor de clitoris horen er ook bij.” Daarnaast is de voorlichting over plezier in bed nog steeds ondermaats, en ten slotte moet een vrouw zich veilig voelen in bed en haar remmingen loslaten”, licht Curvers toe.

“20% van de volwassen vrouwen kan niet aanduiden waar de clitoris zich precies bevindt en 42% weet niet dat haar enige functie plezier verschaffen is”

Door dat gebrek aan voorlichting zien veel vrouwen penetratie als het belangrijkste onderdeel van een vrijpartij, de kers op de taart zeg maar. Dat stereotype beeld is onder andere ontstaan door porno. Vóór het internet leerden videotapes hele generaties wat seks was. En die waren vaak gericht op de man en zijn fantasieën. Toen al was porno de eerste kennismaking die jongeren hadden met seks, voor ze het zelf probeerden. Lesbische vrouwen hadden vaak minder expliciete voorbeelden en moesten dus zelf op ontdekkingstocht. Dat experimenteren blijkt een uitstekende manier voor meer seksueel genot.

Het recept voor plezier

Schoolboeken mogen ons dan op onze honger laten zitten, er bestaat nog altijd zoiets als zelfstudie. Experten zijn het erover eens dat soloseks de kans op een orgasme vergroot. “Masturbatie is ons primaire seksleven, het is de basis van alle seks”, schreef de Amerikaanse voorlichtster Betty Dodson al in 1974. En in haar boek Het geheim van de vrouw zei Elisa Brune erover dat vrouwen “weten hoe het werkt, en het werkt goed. Maar die kennis vertaalt zich niet naar de seks tussen koppels.” Communicatie is belangrijk tussen de lakens. Vergelijk je orgasme even met een stuk chocoladetaart. Je hebt het perfecte recept gevonden, je weet precies hoe je het graag hebt. Je partner maakt taart voor je en geeft je een stuk, maar je bent er niet dol op. Wat zeg je? “Heerlijke taart, schat”, en riskeren dat je tot aan je dood minder lekkere taart moet eten? Of geef je hem gewoon het recept van jouw heerlijke taart? Het probleem ligt volgens Brune aan de opvoeding van vrouwen. Vrouwen leren van jongs af aan dat ze het anderen naar de zin moeten maken en dat werkt door in de slaapkamer. “Vrouwen denken dat ze mannen moeten plezieren en cijferen daarom hun eigen genot weg. Ze zien seks daardoor als inspanning, niet als plezier.” Opnieuw een fout van eeuwen geleden waarvoor we nu nog de prijs betalen. Maar laten we positief zijn: je van een probleem bewust zijn is de eerste stap tot verandering. En volgens Curvers zijn we op de goede weg. “Er is nog steeds aandacht nodig voor het orgasme van de vrouw. Seks kan erg lekker zijn en het wordt alleen maar leuker als je jezelf goed kent, maar doe vooral zelf waar je zin in hebt en gelukkig van wordt.” Of om het met de woorden van Brune te zeggen: “Zie seks als poëzie en gooi grammaticaregels overboord. Laat regeltjes en verplichtingen los en wees creatief. Zo wordt het een spannende ontdekkingstocht.”

Zelf op ontdekking?

● Op vuilelakens.be vind je de podcast waarin historica Anaïs Van Ertvelde en schrijfster Heleen Debruyne geen enkel seksonderwerp uit de weg gaan.
● Via omgyes.com krijg je toegang tot tutorials over masturbatie, gemaakt voor en door vrouwen.
● Vrouwvriendelijke porno vind je op erikalust.com.
● Het Netflix-programma Explained wijdt een hele aflevering aan het vrouwelijk orgasme.
● In het boek Van Vulva tot Vagina schrijven zeven ervaringsdeskundigen (onder wie Emma Curvers) over alles wat je wilt weten over je vagina. Verschenen bij uitg. Pluim.
● In het boek 12 Orgasmes van Ann Cuyvers lees je over orgasmes en
krijg je tips en stimulatietechnieken om jezelf te ontdekken. Verschenen bij Uitgeverij Van Halewyck.
● Op universiteitvannederland.nl geeft seksuologe prof. dr. Ellen Laan in de aflevering Waarom is seks minder lekker voor vrouwen dan voor mannen? uitleg over hoe ons
lichaam in elkaar zit.

Meer lezen over relaties & seks:

• Weg met het taboe: waarom zo soloseks zo belangrijk is
• Seksuologe Chloé De Bie over de liefde: “Weg met die bol.com-cultuur!”
• Vraag van vandaag: zijn we anno 2020 nog steeds te preuts als het op seksualiteit aankomt?

Beeld: Getty – Tekst: Florence Hainaut, m.m.v. Goele Tielens