Succesvol diëten? Het zit allemaal tussen je oren
Diëten, gezond eten en gewicht verliezen: iedereen lijkt het vandaag te willen, alleen bestaan over de ‘manier waarop’ nog heel wat verschillende meningen. Veel eiwitten en weinig koolhydraten volgens keto, eten zoals een oermens volgens paleo en leven op mediterrane vetten en het vermijden van graanproducten volgens het Pioppi dieet. Hoe geloofwaardig zijn al die uiteenlopende stemmen binnen het gezondheidsdebat nog? En hoe raken we van onze overtollige kilo’s dan wel best af? We vroegen het aan Gary Foster, professor Medicine, Public Health and Psychology aan de Universiteit van Pennsylvania en wetenschappelijk brein achter het nieuwe Weight Watchers-programma – of zoals de organisatie vanaf heden bekend staat: Wellness that Works.
Iedereen lijkt vandaag wel bezig met gezond eten en succesvol afvallen en toch blijkt zo’n 49,3 procent van de Belgen te dik. Welke dingen uit onze huidige eetcultuur zijn daarvoor verantwoordelijk?
“Wie kampt met overgewicht, heeft dat meestal te danken aan foute gewoontes: we scheppen na de eerste portie bij het avondeten nog eens een tweede bord vol, we drinken niet één, maar twee wijntjes of na een hartige lunch hebben we ook altijd nog iets zoets nodig. Al die ‘kleine slechte gewoontes’, maken dat je per dag gradueel meer calorieën binnenkrijgt dan je nodig hebt en dus verbrandt, en dat resulteert op termijn in overgewicht, it’s simple as that.”
Lees ook: 5 x minder bekende dikmakers
“Natuurlijk zijn er in onze moderne samenleving wel wat dingen te vinden die het principe van ‘eat what you burn‘ niet echt ten goede komen. Ten eerste is er gewoon een overaanbod aan eetgelegenheden: je kan niet buiten komen of er hangt ergens wel een reclamebord te flikkeren met daarop de lekkerste hamburger van de nieuwste fastfoodketen in je buurt of de allernieuwste M&M-smaaksensatie. Bovendien is al dat lekkers ook veel te beschikbaar: vanuit je luie zetel bestel je online tegenwoordig met een simpele klik de meest uiteenlopende gerechten, die dan nog eens netjes per koerier tot aan je deur gereden worden.”
“Bovendien hoef je ook voor andere aankopen niet per se zelf de deur meer uit, wat je leven een pak minder ‘actief’ maakt. Neem daar nog eens bij dat de meeste mensen in onze kennisindustrie volle dagen op hun bureaustoel geplakt zitten, dat ‘gezellig uit eten gaan’ zowat in onze cultuur ingebakken zit, dat het aanbod van ‘ongezond voedsel’ tegenover ‘gezonde alternatieven nog altijd veel groter is, en dat ook de aangeboden porties de spuigaten zijn gaan uitlopen, en je snapt het plaatje. Tot slot zorgt ons noeste werkleven er vaak ook voor dat ons eetpatroon in de war raakt: waar er overdag maar weinig tijd is voor een koffie- of lunchbreak, durft dat ’s avonds al eens uitmonden in een inhaalbeweging van overdreven hoeveelheden en vet voedsel.”
Nieuwe weight watchers-programma en flexibiliteit
Hoe ziet een gezond eetpatroon er volgens u uit?
“Ik ben geen voorstander van speciale voedingspatronen die zich baseren op het uitsluiten van bepaalde types voeding – zoals koolhydraten, graanproducten of vetten en noem maar op, zoals je dat in veel diëten vandaag wel ziet. Wie gezond wil eten, raden we gewoon aan te kijken naar de voedselvoorschriften die daarvoor ontwikkeled werden door je overheid. Concreet komt dat neer op zo’n 33 procent gezonde vetten- zoals je die bijvoorbeeld vindt in vette vis, avocado en olijfolie, 10-15 procent eiwitten – zoals je dat vindt in vlees, eieren, peulvruchten en noten, en 55 procent koolhydraten, dus dingen als rijst, pasta, brood etc. per dag.
Die richtlijn klinkt velen vandaag misschien al te simpel in de oren, maar het is niet voor niets dat deze verhoudingen door overheden overal ter wereldwerden uitgeroepen tot de standaardnorm. Bestanddelen die wel te mijden zijn, zijn suikers en ongezonde vetzuren of verzadigde vetzuren, zoals je die bijvoorbeeld vindt in fastfood, boter, room en sauzen. Om te weten of je dagelijkse voeding voldoet aan de aanbevolen hoeveelheden, volstaat het in principe om het etiket van je voedingsmiddel te controleren. Daarop staat precies te lezen hoeveel eiwitten, verzadigde en onverzadigde vetzuren, suikers, vitamines en mineralen en hoeveel koolhydraten erin te vinden zijn. Zo’n etiket is echter niet altijd even duidelijk: de sterkte van ons nieuwe Weight Watchers-programma is dan ook dat wij dit voedingsetiket versimpelen en de gezondheidswaarde van alle mogelijke voedingselementen eenvoudig uitdrukken door er een punt op te plakken.
Lees ook: waarom je volgens deze wetenschapper wél koolhydraten mag eten
Voedingsmiddelen die rijk zijn aan eiwitten en een beperkte caloriewaarde hebben – zoals groenten, fruit, maar ook mager vlees, peulvruchten en griekse yoghurt – krijgen een lage SmartPoint-waarde, of in sommige gevallen zelfs een ZeroPoint-waarde. Als een voedingsmiddel een waarde van nul punten heeft, wil dat zeggen dat je er in principe zoveel van mag eten als je zelf wil. Meestal gaat het echter sowieso al om voedingsmiddelen waar mensen zich zelden in zullen ‘overeten’. Hoe hoger de caloriewaarde, het suikergehalte en het aandeel van ongezonde vetten, hoe hoger ook de SmartPoint-waarde en hoe minder je er dus van mag eten.”
Hoe werkt het puntensysteem van het nieuwe Weight Watchers-programma – of Wellness That Works – precies?
“Afhankelijk van een vragenlijst die je zelf invult, wordt er voor elke deelnemer in het nieuwe Weight Watchers-programma een persoonlijk programma opgesteld. Op basis van variabelen als je leeftijd, je gewicht en je activiteitenpatroon kom je terecht in een bepaalde klasse waarin je per dag een bepaald aantal SmartPoints mag verbruiken met daarbij een afgebakende lijst van voedingsmiddelen die in jouw dieet voor nul punten kunnen doorgaan – de zogenaamde ZeroPoint foods. In een eerste categorie bevat die ZeroPoints-lijst voor WW-deelnemers 100 voedingselementen – vooral groenten en fruit – en mogen ze daarbij nog eens een minimum van 30 SmartPoints eten en drinken.
Een tweede categorie kan kiezen uit een lijst van 200 ZeroPoint foods en krijgt een minimum van 23 SmartPoints en een laatste mag dagelijks maar liefst zoveel als gewenst eten uit een lijst van 300 ZeroPoints en beschikt daarnaast ook nog over 16 SmartPoints.
Het mooie van het nieuwe Weight Watchers-programma is nu dat er heel wat flexibiliteit is: mensen die op vrijdagavond bijvoorbeeld zin hebben om een zakje chips te verorberen, kunnen dit. Tenminste: als ze dan de rest van de dag uitbalanceren met gezonde voeding die laag scoort op de SmartPoint waardeschaal. Bovendien kunnen er ook SmartPoints gespaard worden die dan eventueel overgedragen kunnen worden naar een andere dag, voor wie eens een keertje stevig uit de bocht wil gaan. Die aanpasbaarheid is een van de sterkste punten van het nieuwe Weight Watchers-programma: het een methode die niet alleen theoretisch onderbouwd is, maar die ook makkelijk toegepast kan worden op het échte leven van alledag. Weet je dat er in het weekend twee avonden uitgebreid tafelen met vrienden op het programma staan? Geen probleem, dan houdt je het thuismenu door de week gewoon iets soberder en je dieet komt niet in het gedrang.”
Wie zichzelf een tijdlang halsstarrig verbiedt om sommige voedingsmiddelen te eten, zal na een periode van ‘vasten en opletten’ veel makkelijker ten prooi vallen aan een binge.
Atkins, Keto of Pascale? “Niks van al!”
Veel populaire diëten vandaag – denk: keto, paleo, Atkins, maar ook de voedingsleer van een Pascale Naessens of een Sandra Bekkari – gaan net wél uit van een restrictieve omgang met bepaalde voedingsmiddelen. Die zijn dan niet aan u besteed?
“Neen, ten eerste baseren al die diëten zich op één of een paar welbepaalde studies binnen het vakgebied en spreken elkaar daardoor soms ronduit tegen. Niet dat er geen grond van waarheid in zal zitten, maar voor ons nieuwe Weight Watchers-programma kozen we ervoor om ons niet te baseren op een dééltje van wat we al weten wat betreft voeding en gezondheid, maar wel op het héle pakket van studies en onderzoeken. Vandaar ook het meer gematigde en uitgebalanceerde programma bij ons.
Lees ook: Intermittent Fasting – wij spraken met de grondlegger van de hype van het moment
Ten tweede geloof ik niet zo sterk in de restrictieve aanpak van zulke diëten: wie zichzelf een tijdlang halsstarrig verbiedt om sommige – meestal dan ook nog erg lekkere – voedingsmiddelen te eten, zal na een periode van ‘vasten en opletten’ veel makkelijker ten prooi vallen aan een binge waarin in overvloed gegrepen wordt naar al die voedingsmiddelen die men zo lang niet mocht eten. Het werkt een beetje zoals de witte olifant in de kamer: wat je niet mág hebben, wordt plots het enige waar je nog aan kan denken.
Bovendien houden al die methodes ook geen rekening met de huidige toestand van onze voedselsector: heel erg inzetten op bepaalde – misschien niet altijd even makkelijk te telen of in elk werelddeel makkelijk te verkijgen – voedingsmiddelen, is niet bepaald duurzaam. Op lange termijn zijn zulke modellen puur praktisch en ecologisch dan ook gewoon niet vol te houden.
Hoe belangrijk is ‘beweging’ volgens u binnen een gezond eet-en leefpatroon?
“Voldoende beweging is – zeker voor wie gewicht wil verliezen – erg belangrijk. Maar, net zoals we er door flexibiliteit in de toegestane voeding voor willen zorgen dat mensen hun dieet volhouden, willen we er in ons nieuwe Weight Watchers-programma door een meer bewuste bewegingsaanpak ook voor zorgen dat mensen hun ‘fysieke activiteiten’ langer volhouden. Binnen de WW-methode proberen we mensen te laten zoeken naar vormen van sport die ze graag doen en om daarbij ook eens buiten de geijkte hokjes te denken.
Baal je immers van hardlopen of joggen, dan is het voor jou misschien geen goed idee om het jezelf toch wekelijks twee keer op te leggen. De kans dat je het met zo’n grote tegenzin toch volhoudt, is immers miniem. Vinden mensen wel een sport die ze echt leuk vinden – al is dat dan schaatsen, wandelen of dansen – dan geeft hen dat niet alleen beweging, het geeft hen ook nog eens de kans zich te ontspannen en – niet onbelangrijk – zich te amuseren ook.”
Gezond lichaam, gezonde geest
Dat doet ons eraan denken: redelijk revolutionair binnen de nieuwe WW-methode is dat er naast het fysieke en het voedingsaspect, ook een grote aandacht is voor de psycholigische kant en voor het welzijn van de deelnemers. Vanwaar die focus?
“Dat klopt, mindset en welzijn is een derde pijler waarbinnen we in ons programma sterk inzetten. Dit komt voort uit een steeds duidelijker wordend verband tussen lichaam en geest: wie zijn kansen op succesvol gewicht verliezen wil vergroten, zal er eerst voor moeten zorgen dat hij of zij zich al goed in zijn vel voelt. Pas wie zijn lichaam eigenlijk al mooi en waardevol vindt, zal een drive krijgen om goed voor zichzelf te zorgen en zal ook mentaal de kracht vinden om succesvol te diëten.
Daarom begeleiden we ons cliënteel binnen het nieuwe Weight Watchers-programma niet alleen op vlak van voeding en sport, maar bieden we hen ook heel specifiek een welzijns-traject aan, waar ze zich onder meer kunnen inschrijven voor mindfulness- en meditatiesessies, waar wordt ingezet op positief denken en op zelfliefde, compassie en milheid. Concreet proberen we onze deelnemers technieken en methodes aan te leren die hen leren om milder te zijn voor zichzelf en voor hun lichaam, om op die manier stap voor stap een verandering in gedrag te kweken. Een voorbeeldoefening is bijvoorbeeld om elke dag vijf minuutjes tijd te nemen om je dag te overlopen en daaruit drie dingen te selecteren die positief zijn geweest of situaties waarvan je van jezelf vindt dat je er wel een complimentje voor verdient.
Wat hierbij ook erg belangrijk is, is de community waarin onze leden bij WW terecht komen: niet alleen een theoretische en praktische ondersteuning van het programma an sich is belangrijk om een dieet te laten slagen, maar ook steun vinden bij andere mensen en het ingebed zijn in een groepsgevoel. Bij WW kunnen mensen via wekelijks face-to-face contact rekenen op de steun van mensen die dezelfde worstelingen doormaken. Daarnaast kunnen ze ook via de nieuwe online community specifiek op zoek naar het verhaal van gelijkgezinden. Dat groepsgevoel en die onderlinge steun kan – zéker in moelijke momenten – helpen om het diëten vol te houden en je parcours uiteindelijk succesvol af te ronden.”
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier