SOS slecht slapen: wanneer is het tijd voor slaapmedicatie?
Een slaappilletje a day keeps the doctor away: het is blijkbaar een populaire redenering onder mensen met een chronische slaapproblematiek. Een goed idee is zo’n ogenschijnlijk hapklare oplossing echter toch niet meteen, zo legt slaapexperte en oprichtster van slaaptraining Start to Sleep Annelies Smolders uit. “Slaapmedicatie grijpt immers enkel in op de symptomen van je probleem, maar niet op de oorzaken ervan. Daardoor ben je op lange termijn vaak niet alleen niet geholpen, maar fysiek en mentaal zelfs slechter af.”
Tot welke professionele technieken je je dan wél kan richten om chronische slapeloosheid op te lossen als alle huis-, tuin- en keukenmiddeltjes zijn uitgeput? En wanneer het eventueel toch nuttig kan zijn om – zij het tijdelijk – de hulp van slaapmedicatie in te roepen? Annelies zet even alles op een rij.
Waarom slaapmedicatie meestal geen goed idee is
Annelies: “Voor wie slecht slaapt, lijkt een slaappilletje een gemakkelijke oplossing. Met een minimum aan inspanning kan je het aantal slapeloze uren per nacht immers toch vrij drastisch doen dalen. En dat meestal zelfs op relatief korte termijn. Toch is slaapmedicatie vaak een vergiftigd geschenk: de pillen grijpen namelijk enkel in op de symptomen van je probleem en niet op de oorzaak ervan, waardoor je probleem onderhuids gewoon blijft voortbestaan.”
“Een slaapstoornis is altijd een signaal van ons lichaam dat er iets schort. Een waarschuwingslampje dat je aanzet op zoek te gaan naar de diepere oorzaak”
Beter dan het probleem maskeren en de kop indrukken ga je als slechte slaper volgens Annelies dan ook op zoek naar de oorsprong van het probleem: “Een slaapstoornis is altijd een teken van ons lichaam dat er iets niet helemaal in orde is. Het is een soort waarschuwingslichtje dat ons alarmeert en dat ons zou moeten aanzetten om op zoek te gaan naar wat er dan precies schort. Wie het onderliggende probleem detecteert en aanpakt, zal ook zijn slaap vanzelf weer zien herstellen.”
Slaapmedicatie: een vicieuze cirkel
Naast het feit dat slaapmedicatie je probleem eerder de kop indrukt dan aanpakt, is er nog een tweede reden om terughoudend te zijn. Annelies: “Slaapmedicatie zal bijna altijd je slaapkwaliteit ondermijnen. Eerst en vooral door je natuurlijke slaappatroon te ontregelen, maar ook door ervoor te zorgen dat je niet meer tot in de diepste fases van je slaap geraakt. En laat dat nu net de fases zijn die het belangrijkst zijn voor je fysieke en mentale recuperatie ’s nachts.”
Tot slot maakt slaapmedicatie je ook afhankelijk. Annelies: “Wie z’n slaap voor lange tijd probeert te coördineren op basis van slaapmedicatie, zorgt er onbewust voor dat z’n lichaam het gedeeltelijk verleert om broodnodige slaapstoffen als melatonine op een natuurlijke manier aan te maken. Daardoor kom je als slechte slaper vaak in een vicieuze cirkel terecht. Je start met tabletten die je op korte termijn wel beter helpen slapen, maar die het onderliggende probleem niet aanpakken. Na verloop van tijd zal er in je lichaam een soort gewenning optreden aan de toegevoerde slaapstoffen, waardoor je lichaam er steeds meer van nodig heeft om nog hetzelfde effect te verkrijgen.
“In sommige gevallen is slaapmedicatie wel aangewezen. Denk dan vooral aan mensen in een acute stresssituatie, zoals een pijnlijke scheiding of een ontslag”
Dat is vaak het moment waarop veel mensen abrupt stoppen met slaapmedicatie omdat het ’toch niet meer helpt’. Omdat hun lichaam na zo’n stop ontwenningsverschijnselen vertoont en ze dus tijdelijk nog slechter gaan slapen, grijpen de meest mensen ook snel weer terug naar de medicatie en belanden zo in een straatje zonder eind.”
Zijn er situaties waarin slaapmedicatie toch de beste oplossing is?
Annelies: “Jazeker: in sommige gevallen is een gecontroleerd gebruik van slaapmedicatie wel degelijk aangewezen. Vaak gaat het hier om mensen die erg acuut door een moeilijke periode of grote stresssituatie gaan, denk bijvoorbeeld aan een pijnlijke scheiding of het verlies van een belangrijk persoon. Een slaapmiddel kan in zo’n geval tijdelijk rust brengen en die persoon de kans geven om het grote levensprobleem te overbruggen.
Als zo’n behandeling met slaapmedicatie zich opdringt, is het wel heel belangrijk die goed af te bakenen in de tijd. Best neem je een slaapmiddel niet langer dan een paar weken. Doe je dat wel, dan bestaat de kans dat je lichaam eraan gewend raakt en je verslaafd wordt. Daarom start je een behandeling met slaapmedicatie ook altijd best in overleg met je huisarts en/of psycholoog.”
“Hevige emoties tijdelijk onderdrukken met slaapmedicatie kan helpen om de eerste grote slag te laten passeren. Maar daarna zullen al die emoties toch de revue moeten passeren”
Na de meest intense weken is het trouwens ook belangrijk de emoties die je eerder met de medicatie probeerde uit te bannen, toch te laten terugkeren. Want ook die hebben hun functie. Annelies: “Hevige emoties door middel van slaapmedicatie tijdelijk de kop indrukken kan en mag om de eerste slag te verwerken, maar dat kan je natuurlijk niet blijven doen. Probeer je dat toch, dan vinden die emoties wel een andere en meestal minder aangename uitweg. Mensen die na een traumatische gebeurtenis, een grote stresssituatie of een plots verlies aan de slaapmedicatie blijven, zullen zich dan ook vaak terecht zien komen in een lange periode van disbalans, waar niet zelden gevoelens van angst, depressie en andere lichamelijke klachten bij komen kijken.”
Feelings grote slaapdossier met Annelies Smolders
Meer lezen over slapen en slaapproblemen? Dan zit je goed bij Feeling. Ontdek het grote slaapdossier met Annelies Smolders, log je in en lees alle tips en tricks om nog meer uit je nachtrust te halen.
Meer lezen over slapen en slaapproblemen:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier