Morgane Leten: “Vrouwen hebben een superkracht, dus gebruik je menstruatiecyclus in je voordeel”
Vind jij menstrueren vooral lastig? Morgane Leten, Nutrition & Cyclus experte, auteur van Het Cyclus Kompas en oprichtster van Guud Woman is het daar niet (helemaal) mee eens. Zij oppert voor een levensstijl waarin je jouw cyclus in je voordeel gebruikt. Daar willen wij meer over weten!
Menstruatiekrachten
Misschien ken je haar van op Pukkelpop. Neen, Morgane Leten gaf geen optreden op één van de podia, maar trok wel de aandacht met enkele plakkaten die ze tot in Kiewit sleurde. ‘I dance and I bleed, what is your superpower?’, stond er te lezen voor de festivalgangers. “Want zelfs vandaag nog is het geen evidentie om te menstrueren op een openbare plekken zoals een festival. Dat terwijl kleine aanpassingen al een groot verschil kunnen maken. Vuilbakjes in de toiletten bijvoorbeeld. We krijgen vaak te horen dat pijn en ongemak bij het vrouw-zijn horen. Maar enkele kleine veranderingen kunnen menstrueren een pak minder onaangenaam maken”, stelt Leten.
In de winter ga je niet in je bikini op het terras zitten, dus waarom zou je je lichaam in die menstruele fase forceren?
“Onze cyclus wordt vaak als iets negatief gezien. Terwijl die ook heel wat positieve kanten heeft. ‘I dance and I bleed, what’s your superpower?’ Kunnen menstrueren is een superkracht, dat mogen we ook niet vergeten.” Er bestaan wel degelijk menstruatiekrachten, volgens Leten, terwijl er vaak enkel ingezoomd wordt op de menstruatieklachten. “Uiteraard mogen die klachten niet genegeerd en geminimaliseerd worden. Maar je cyclus bestaat uit meer dan een week bloeden, het bestaat uit vier fases. De fase voor je bloedt is de luteale fase, dan volgt de menstruele fase. Daarna heb je de folliculaire fase en de ovulatie fase.”
Vier seizoenen
Leten oppert er dan ook voor om die cyclus in je voordeel te gebruiken door levensstijlbeslissingen te maken op maat van die verschillende fases. Maar eerst wat meer uitleg over die vier stadia. Met de hulp van een vergelijking met de vier seizoenen maakt de nutrition coach onze cyclus beter behapbaar. Leten: “Je menstruele fases staat gelijk aan de winter. In die fase staan je twee vrouwelijke hormonen, oestrogeen en progesteron, het laagst. Je wilt meer gezellig binnen blijven en op jezelf zijn. In de winter ga je niet in je bikini op het terras zitten, dus waarom zou je je lichaam in die menstruele fase forceren?”
Na winter komt lente. “Na je maandstonden, in de folliculaire fase stijgt het oestrogeen weer. Gevolg: je zal meer energie hebben en je beter in je vel voelen.” Oestrogeen bereikt een piek tijdens de ovulatie fase, de zomer, “waarin de meeste mensen die menstrueren zich goed voelen.”
In de ovulatie fase zie je bij sporters de beste prestaties omdat je oestrgeen en testosteron het hoogste staan
Heb jij minder honger tijdens de folliculaire of ovulatie fase? Dat kan, volgens Leten. “Je metabolisme kan vertragen.” Maar, aldus prof. Johan Verhaeghe, gynaecoloog in het UZ Leuven, “krijgen sommige vrouwen ook in die fase al last van PMS-klachten.”
Die klachten komen echt tot uiting in de luteale fase. “Je oestrogeen daalt opnieuw en je progesteron stijgt om je baarmoeder klaar te stomen voor een eventuele zwangerschap”, aldus Leten. “In die herfst ervaar je de typische PMS-klachten. Probeer het dus rustig aan te doen, ga op zoek naar andere beweging dan een dagelijkse HIIT-workout. In deze fase kan het zijn dat je cravings naar suiker en vet hebt.” Indien je eicel niet bevrucht wordt, gaat je progesteron en oestrogeen opnieuw dalen en start je cyclus opnieuw.
Beweging en voeding kan anders aanvoelen doorheen de fases. “Vanaf je maandstonden is het makkelijker spieren op te bouwen”, volgens Leten. “Spiertraining zal minder lastig zijn en je lichaam herstelt makkelijker in die fases.” Prof. Verhaeghe: “In de ovulatie fase zie je bij sporters de beste prestaties omdat je oestrgeen en testosteron het hoogste staan.” In de ‘herfst’ en ‘winter’ bijvoorbeeld kan het zijn dat je meer snakt naar gezellige comfortfood terwijl een frisse salade in de folliculaire of ovulatie fase al bevredigend kan zijn. Al benadrukt Leten: “Doe vooral wat het beste aanvoelt voor jou doorheen je verschillende fases.”
Je cyclus in kaart brengen
Wil je meer lgaan even volgens je cyclus, moet je je eigen fases eerst best in kaart brengen, aldus de nutrition coach. “Probeer de vier fases bij je zelf te herkennen.”
Al is niet elke fase even makkelijk te onderscheiden. Prof. Verhaeghe: “Je menstruele fases herken je natuurlijk door het bloeden. Maar ook je vaginale afscheiding kan een indicator zijn van de verschillende fases. Je cervixslijm wordt bijvoorbeeld vloeibaarder rond je ovulatie, waardoor het makkelijker is voor de zaadcel om de eicel te bereiken. Na je ovulatie kan dat slijm wat plakkerige worden.” En ook een thermometer kan helpen. “In de luteale fase, na de eisprong, gaat je temperatuur een beetje verhogen. Als je regelmatig en secuur je temperatuur meet, kan je die verhoging onderscheppen” en dus inschatten waar je je bevindt in je cyclus.
Als je klachten buitensporig zijn, is het belangrijk dat je serieus genomen wordt. Je lichaam wil je wel degelijk iets vertellen
Gebruik je echter hormonale anticonceptie, zit het anders. “Die vier seizoenen maak je niet door wanneer je hormonale anticonceptie gebruikt. De pil, ring of het spiraaltje blokkeren de hormonale patronen in je lichaam en natuurlijk: er vindt geen eisprong plaats”, zegt Leten.
Veel te leren
Dat voor veel vrouwen dergelijke informatie over hun menstruatiecyclus nieuw in de oren klinkt is het gevolg van een blijvend taboe rond de vrouwelijke cyclus. En voor correcte informatie weten vrouwen vaak niet waar draaien. Erger nog: “Uit een onderzoek van Guud Woman bleek dat 84 procent van de vrouwen zich niet gehoord voelt door medische hulpverleners“, aldus Leten. “Vaak moeten vrouwen jarenlang wachten op een diagnose zoals endometriose. Als je klachten buitensporig zijn – als je systematisch tijdens een bepaalde periode van je cyclus niet op je werk geraakt bijvoorbeeld –, is het belangrijk dat je serieus genomen wordt. Je lichaam wil je wel degelijk iets vertellen.”
Een van de doelen van Guud Woman is dan ook juiste informatie verspreiden door blogartikels én een chat met experts waar iedereen terecht kan met vragen over fertiliteit, je cyclus en het vrouwelijke lichaam. Ook gaat Morgane Leten zelf op pad om het woord te verspreiden. Zo zal de experte vandaag deelnemen aan een panelgesprek op het FTI in Gent, een wetenschapsfestival. “Daar zal de focus liggen op women’s health en hoe je je cyclus in je voordeel kan gebruiken – bijvoorbeeld als atleet. Maar ook voor vrouwen die niet sporten kan het dus lonen om je leven aan te passen naargelang je cyclus.”
Het Cyclus Kompas van Morgane Leten koop je hier.
Meer lezen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier