Hormoonvrije anticonceptie: alles wat je moet weten over de koperspiraal
Nu veel vrouwen de pil afzweren, wint de spiraal aan populariteit. Wil je volledig hormoonvrij en zonder condooms veilig vrijen, dan is de koperspiraal je enige optie. Wat zijn de voordelen van zo’n koperspiraal en hoe werkt het precies? Wij vroegen het aan gynaecoloog Jasper Verguts.
“Ik merk dat veel vrouwen geïnteresseerd zijn in een hormoonvrij alternatief voor de anticonceptiepil. De grootste reden is dat ze pilmoe zijn: ze zijn er liever niet dagelijks mee bezig zijn. De pil zwakt bovendien je gevoelens af. Een koperspiraal kan dan een goed alternatief zijn”, vertelt dokter Verguts. “Het koper is giftig voor de mannelijke zaadcellen, waardoor ze niet of nauwelijks in staat zijn om een eicel te bevruchten. Bovendien maakt koper het slijmvlies van de baarmoeder ongeschikt voor innesteling van een bevruchte eicel. Hiermee is de koperspiraal een van de meest veilige anticonceptiemiddelen, de kans op zwangerschap is nihil.”
“Het perfecte voorbehoedsmiddel bestaat niet. Maar de spiraal biedt zeker heel wat voordelen”
Nadelen van de koperspiraal
Toch zijn er – net zoals aan ieder anticonceptiemiddel – een aantal nadelen aan verbonden. “Meisjes starten vaak met de pil om hun acne onder controle te houden. Wanneer ze stoppen en kiezen voor een koperspiraaltje, kan die acne terugkomen. Daarnaast krijgt een vrouw met een koperspiraal haar natuurlijke cyclus terug, waardoor het uitstellen van een menstruatie niet langer mogelijk is. Vrouwen geven ook aan dat ze meer last hebben van (pre)menstruele klachten zoals lage rugpijn, buikpijn of stemmingswisselingen, en kan de menstruatie heviger zijn of langer duren. Sommige vrouwen geven aan dat het plaatsen pijnlijk is. Ten slotte kan een spiraal uiteraard geen soa’s voorkomen.”
Maar die nadelen wegen volgens dokter Verguts niet op tegen de voordelen. “Je slikt geen hormonen, hebt je natuurlijke cyclus terug en moet niet meer aan een pil denken. Bovendien werkt een spiraaltje altijd: ook als je ziek bent of medicatie neemt.” Win-win.
Koper vs. hormonen
Al is de koperspiraal voor hem zeker niet de enige optie. “Hormonen vormen geen groot probleem, bovendien komen dankzij een gewone spiraal – die werkt op basis van hormonen – slechts 10% van die hormonen in het bloed terecht. Vrouwen ondervinden er daarom geen hinder van, en dat ze niet meer menstrueren is daarnaast nog eens gemakkelijk meegenomen.”
De pil verliest terrein: welk anticonceptiemiddel is het best?
Enkele praktische vragen over de koperspiraal
Hoe wordt hij ingebracht?
“Wil je graag een spiraal, maak dan een afspraak met je gynaecoloog. Hij overloopt met jou de voor- en nadelen en doet een vooronderzoek. Tijdens je menstruatie wordt de spiraal via de baarmoederhals ingebracht. Daarna ben je voor vijf jaar veilig.”
“een baarmoederhals is nu eenmaal gevoelig. Ik ging met klamme handen naar daar omdat vriendinnen vertelden hoe pijnlijk zo’n plaatsing is. Mijn opluchting was groot, het deed slechts enkele seconden pijn”
Doet het pijn?
“Verschillende vrouwen geven aan dat het pijnlijk is. Daarom neem je een half uur voor het plaatsen een pijnstiller. Dat werkt voor beide spiraaltjes zo. In heel uitzonderlijke gevallen wordt het onder narcose gedaan, maar dat is zelden nodig en wordt zeker niet aangemoedigd. Sommige vrouwen voelen zich een beetje flauw na het plaatsen, maar ook dat is snel voorbij.”
Hoeveel kost het?
“Voor een hormoonspiraaltje betaal je 150 euro, voor een koperspiraal is dat 50 euro. Daarnaast betaal je de consultaties bij je gynaecoloog.”
Voel je een spiraaltje tijdens geslachtsgemeenschap?
“In sommige gevallen kunnen jij of je partner het koperspiraaltje voelen tijdens een vrijpartij. Heel zelden veroorzaakt het zelfs wondjes aan de penis van je partner. Vaak is het plastic draadje aan het spiraaltje de oorzaak. Is dat het geval, dan wordt het draadje korter geknipt en ondervinden jij en je partner geen last meer. Dat maakt het iets moeilijker om het spiraaltje achteraf te verwijderen, maar vormt op zich geen probleem.”
Wat doet het met je menstruatie?
“Bij een koperspiraal krijg je je natuurlijke cyclus terug. Je menstruatie kan heviger zijn en je kunt iets meer klachten ondervinden. Wil je liever niet meer menstrueren, kies dan voor de hormoonspiraal. Dan menstrueer je niet meer.”
Wat als je het toch niet meer wilt of het niet goed voelt?
“Je kunt een spiraaltje op elk moment laten verwijderen.”
Wat als je zwanger wilt worden?
“Wil je zwanger worden, dan laat je de spiraal terug verwijderen. Ook dat gebeurt vaginaal. Ook hier geven vrouwen aan dat het pijnlijk kan zijn. Daarna kan je meteen zwanger raken.”
Werkt het ook voor vrouwen die nog geen kinderen hebben?
“Zeker. Het is een fabeltje dat spiraaltjes enkel geschikt zijn voor vrouwen met kinderen.”
Zij kozen voor een koperspiraal
Fien (36), mama van een dochtertje, heeft een koperspiraal
“Na mijn bevalling wilde ik geen pil meer. Ik merk vooral dat mijn emoties vlakker zijn als ik een pil slik: ik ben misschien minder snel emotioneel, maar word ook minder enthousiast. Ik koos voor een koperspiraaltje: zelfs met mijn pijnstiller was het plaatsen vreselijk pijnlijk, maar het duurt maar heel even. Daarna had ik nog enkele dagen buikpijn, maar toch ben ik fan! Ik moet niet meer aan mijn pil denken, heb het gevoel dat ik beter in mijn vel zit en vind het ook gewoon een fijn gevoel dat ik mijn lijf niet volprop met hormonen.”
Dana (30), heeft een koperspiraal en neemt de mini-pil
“Door gezondheidsredenen moest ik noodgedwongen stoppen met de pil. Ik heb een koperspiraal. De voordelen spreken voor zich: geen pil nemen en niet aan anticonceptie moeten denken. Al ondervond ik ook veel nadelen. Ik kreeg last van acne en had mijn menstruatie nóg heviger dan ervoor. En veel langer: ik kon wel drie maanden aan een stuk hevig bloeden. Nu neem ik naast mijn spiraal een mini-pil. Ik geloof dat het voor sommige mensen werkt, maar als je al veel last hebt van PMS, is het niet aan te raden. Ik zou graag terug naar de pil willen als ik kon.”
Silke (32), heeft een koperspiraal
“Ik nam al jaren de pil en dacht dat een koperspiraal pas geplaatst werd na een bevalling. Dankzij een vriendin, ging ik er toch voor. Ik hoorde de grootste horrorverhalen van vriendinnen over het plaatsen, mijn opluchting was dus groot dat het niet zo pijnlijk was en maar enkele seconden duurde. In eerste instantie was ik niet zo enthousiast, ik had veel meer last van menstruatiepijn, was duidelijk veel humeuriger voor mijn menstruatie en mijn bloedingen konden weken duren. Maar de aanhouder wint: mijn lichaam lijkt helemaal gewend aan de koperspiraal en ik hoef de eerste jaren niet meer te denken aan anticonceptie, heerlijk toch!”
Meer gezonde tips:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier