Gezondheidswijsheid of hardnekkige mythe: “Is melk echt goed voor elk?”
‘Van spinazie word je sterk’ en ‘Lachen is gezond’: aan spreuken over gezondheid geen gebrek. Maar hoeveel medische waarheid schuilt er achter al die volks-wijsheden? Vandaag onder de loep: is melk wel echt goed voor elk?
Melk is goed voor elk?
Elisabeth De Waele, hoofd klinische nutritie aan het UZ Brussel. “Melk is goed, maar misschien net niet voor elk. Omdat melk boordevol eiwitten, vitaminen als vitamine B2 en B12 en mineralen als fosfor, magnesium en calcium zit, is het een enorm goede voedingsstof voor heel veel mensen.
Het levert niet alleen onmiddellijk veel energie, en dus brandstof, op voor je lichaam om te werken en te bewegen. Wie zich houdt aan ongeveer één kop melk van 20 centiliter per dag, verlaagt daarmee ook het risico op hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, beroertes, darmkanker, stofwisselingsziektes, obesitas en osteoporose. Bovendien kan de hoge concentratie calcium in melk helpen je botten sterk en gezond te houden, al is daar natuurlijk meer voor nodig dan de juiste voeding alleen. Ook voldoende vitamine D, lichaamsbeweging en een goede totaalvoeding zijn bijvoorbeeld belangrijk.”
Energie, calcium... en verzadigde vetten
“Lijd je echter aan obesitas of zou je om gezondheidsredenen graag wat gewicht verliezen, dan is een liter melk per dag voor jou misschien niet het beste idee. Naast gezonde voedingsstoffen, zitten in melk immers ook aardig wat verzadigde vetzuren en calorieën. Twee dingen die je dan net wil vermijden. Wie te veel energie binnenkrijgt, zal zijn lichaam immers niet de kans geven overtollige reserves te verbranden.
Van verzadigde vetten is dan weer aangetoond dat ze het cholesterolgehalte in ons bloed kunnen verhogen, en zo mogelijk ook onze kans op hart- en vaatziekten. Mijn advies: ga sowieso voor magere of halfvolle melk, en vervang de tweede helft van die liter misschien liever door water.”
Sterke botten: melk is niet de enige bron van calcium
“Wie zijn inname van melk om een of andere reden moet beperken, heeft gelukkig nog opties om aan de aanbevolen hoeveelheid calcium per dag te geraken: ook groene groenten, peulvruchten en volle granen zijn goede leveranciers. Vooral donkergroene bladgroenten, zoals spinazie, paksoi, boerenkool of broccoli, bevatten veel calcium, maar ook sojabonen, kikkererwten en linzen zijn een uitstekende bron. Bovendien vind je in die laatste ook heel wat ijzer, zink, kalium, magnesium en foliumzuur, wat het risico op diabetes en hart- en vaatziekten naar omlaag haalt.”
Dierlijke melk vervangen soor soja- of havermelk kan, zolang je maar onthoudt dat je er dan wel véél meer van moeten drinken om hetzelfde effect te bekomen
“Voor kinderen in volle groei, blijft melk – zonder intoleranties en allergieën – wel een heel dankbare leverancier. Zit je met een peuter of kleuter in een moeilijke eetfase, dan kan een extra portie verrijkte groeimelk zelfs tijdelijk een goede oplossing zijn om tekorten aan te vullen. Omdat een kinderlichaam nog in volle groei is, en dus veel energie en vitamines nodig heeft, is melk de ideale aanvulling op een gevarieerd eetpatroon.”
Soja-, rijst- of havermelk: wat met plantaardige vervangers?
“Dierlijke melk door plantaardige vervangen met oog op het milieu, kan – zolang je maar onthoudt dat je van soja- of havermelk veel meer nodig hebt om hetzelfde effect te krijgen. Voor onze planeet is het natuurlijk niet ideaal, maar puur nutritioneel gezien blijft het een feit: dierlijke eiwitten zijn de meest efficiënte.”
Calcium helpt inderdaad om sterke botten te krijgen, maar ook voldoende vitamine D en lichaamsbeweging zijn belangrijk
Bovendien is er tussen de verschillende plantaardige vervangers onderling een groot verschil. “Noten-, haver- en rijstmelken zijn minder goede vervangers dan sojamelk, omdat die zo goed als geen eiwitten bevatten – of uitsluitend eiwitten met een lage biologische waarde.” Bij sojamelk ligt die eiwitwaarde hoger, al kan je ook hier beter kiezen voor een variant die verrijkt werd met calcium en vitamine B2 en B12.
Yoghurt, kaas en ayran
Geen fan van melk, maar wel van yoghurt en plattekaas? Dat valt dan nogal mee, want die kunnen wél dienst doen als vervanger – zij het in de juiste versie dan: ongezoet en liefst halfvol. Volgens de statistieken van gezondleven.be bevat een potje yoghurt of plattekaas van 150 gram ongeveer evenveel calcium als een glas magere of halfvolle melk.
De Hoge Gezondheidsraad adviseert een normaal volwassen persoon om per dag ongeveer tussen de 250 en 500 ml te consumeren. Ga je voor plattekaas, karnemelk of yoghurt in de plaats, dan kies je uiteraard wel best voor de natuurlijke, niet gesuikerde varianten. Anders doe je die gezondheidsvoordelen zo weer teniet.
Meer lezen over gezondheid:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier