Gezond

Dé tips om je brein jong & alert te houden

Hélène Van Herck & Ann Lemmens

29 mei 2018

Hélène Van Herck en Ann Lemmens gaan in hun boek ‘Midlife Kick’ in dialoog over de levensvragen die de nieuwe vijftigers bezig houden. Drie dagen lang praten ze alvast op feeling.be. Vandaag keuvelen ze over het breindieet.

HÉLÈNE: We willen allemaal zo lang mogelijk jong en gezond blijven en daar hebben we veel voor over. We passen onze levensstijl aan, we kiezen de beste verzorging voor gezicht en lichaam, we investeren in voedings- supplementen en hippe loopschoenen, maar we vergeten vaak... euh...

Oeps, wat wilde ik ook weer zeggen?

Onze hersenen, ons brein! Inderdaad, hoe ouder, hoe wijzer, maar vaak ook hoe vergeetachtiger. (...)

Enfin, we gaan het hier vooral over ons oudere brein hebben. Want het is een feit dat onze hersenen krimpen naarmate we ouder worden. Ze wegen 5 tot 10 procent lichter, zenuwcellen sterven af en daardoor verslechtert ons geheugen en ons ruimtelijk inzicht. Reken daarbij de hormonale schommelingen tijdens de overgang... dan lijkt het wel alsof er een grote, roze suikerspin in je hoofd zit die je helemaal fluffy maakt, waardoor je de kleinste dingen vergeet.

‘Waar ligt mijn bril?’ terwijl die op je hoofd staat. ‘Wat kwam ik hier doen’ wanneer je de keldertrap afdaalt. ‘Hoe was je naam ook weer’ als die knappe personal trainer voor je staat. Herkenbaar? Qué?

Soms lijkt het wel alsof er een grote, roze suikerspin in je hoofd zit die je helemaal fluffy maakt, waardoor je de kleinste dingen vergeet

Sommige vrouwen vinden die geheugenmankementen verontrustend. Ze vrezen dat vergeetachtigheid, concentratieproblemen en niet helder kunnen nadenken symptomen zijn van iets ernstigs, zoals de ziekte van Parkinson of van Alzheimer. In de meeste gevallen is er niets aan de hand en is het gewoon alweer de schuld van onze op en neer swingende hormonen.

Niet iedereen heeft er trouwens last van. Je hebt van die stralende tachtigplussers met een geheugen van een veertigjarige. SUPERAGERS!  Bij hen krimpen de hersenen langzamer. Het is bewezen dat nieuwsgierige en leergierige mensen, hoogopgeleiden, mensen die hun hersenen  veel gebruiken voor hun werk of hun hobby’s, langer helder blijven. Daarnaast hebben die superagers een ding gemeen: ze zijn niet bang  voor verandering. Het is voor hen een uitdaging om altijd nieuwe dingen te leren die buiten hun comfortzone liggen. Ambitieus blijven, competitiedrang en positieve stress zijn dus goed om mentaal scherp te blijven.  Ook hier is stilzitten achteruitgaan. Blijven bewegen, frisse lucht, hartstochtelijk zoenen, lekker vrijen, op je hoofd gaan staan, elegant headbangen... Zorg regelmatig voor een goede doorbloeding van je hersenen, je brein heeft – net als je lichaam – oefeningen nodig om sterker te worden en soepel te blijven.

Tralala... onze grijze massa is ook dol op zingen. Niet zomaar wat neuriën, nee, luidkeels zingen. Antistresshormonen en het endorfinegehalte nemen toe, je krijgt meer afweerstoffen in je bloed en je immuunsysteem krijgt een boost.

Daarnaast hebben die superagers een ding gemeen: ze zijn niet bang  voor verandering. Het is voor hen een uitdaging om altijd nieuwe dingen te leren die buiten hun comfortzone liggen. Ambitieus blijven, competitiedrang en positieve stress zijn dus goed om mentaal scherp te blijven

Pas als je het in groep doet, zoals in een koor, spreekt men van een volledige work-out voor je hersenen. Je moet je concentreren, je tekst correct zingen, rekening houden met anderen, niet vals zingen en de dirigent in het oog houden. Daar gaan je hersenen van huppelen.

Mensen met dementie, die niet meer kunnen praten, blijken nog wel te kunnen zingen als ze liedjes horen uit hun leven, want muziek wordt met een emotionele link opgeslagen in onze hersenen. Je ziet hen opleven als ze een bekend nummer horen dat in hun muziekgeheugen zit. Mooi is dat.

Ook luisteren naar muziek die je blij maakt en zelf musiceren zet je hersenen aan het werk. Het is dus nooit te laat om een muziekinstrument te leren spelen. Wanneer starten we met die funky Midlife Kick Band?

Voor ik het vergeet, ook je voedingspatroon speelt een belangrijke rol. Een teveel aan calorieën is nefast voor je brein en je hersenen in een badje van alcohol leggen is eveneens af te raden.

Correctie: las ik nu onlangs niet dat een glas champagne per dag ideaal is om dementie en alzheimer te voorkomen? Of heb ik dat gedroomd?

Mensen met dementie, die niet meer kunnen praten, blijken nog wel te kunnen zingen als ze liedjes horen uit hun leven, want muziek wordt met een emotionele link opgeslagen in onze hersenen

ANN: Helemaal juist gedroomd, maar je werkgeheugen kan beter. Je mag niet een, maar DRIE glazen champagne per dag drinken. PER DAG! Fantastisch nieuws, toch? Als je hier geen kick van krijgt, dan weet ik het niet meer. Voor hen die de weg naar de champagne nog niet gevonden hebben, raad ik een snelcursus aan om dit heerlijke en gezonde goedje te leren waarderen. Bubbels drinken die je brein stimuleren, er zijn ergere dingen.  Dit nieuws doet me huppelen van plezier en dat zonder iets gedronken te hebben. Nu snap ik eindelijk waarom Joan Collins in Dynasty elke ochtend haar glaasje champagne dronk. Je bent nooit te oud om goede manieren te leren.

Een heerlijk excuus ook om steeds een mooie reserve in huis te hebben. Op doktersadvies! ‘Three glasses of champagne a day keep the doctor away.’ Professor Jeremy Spencer en zijn team van de Reading University hebben het effect van bubbels onderzocht op het brein en ze kwamen tot een ongelooflijke vaststelling. In champagne zitten bestanddelen die een positieve uitwerking hebben op de werking van het brein. Champagne remt onder meer de ziekte van Alzheimer af. Toen ik dat las, dacht ik meteen aan een hoax of een misselijke grap. Maar intensieve research bevestigt dit. Een bescheiden consumptie van champagne prikkelt de cognitieve functies van het brein.

Het zit hem in de pinot noir en de pinot meunier, de twee druiven die in echte champagne zitten. De Europese wetgeving is streng, Europa heeft ooit beslist dat alleen bubbels uit de Franse Champagnestreek dat label mogen krijgen, op voorwaarde dat ze gemaakt worden met deze druivensoorten en/of met de chardonnaydruif. En dat verklaart meteen het substantiële verschil met cava, prosecco of andere bubbels die voorhanden zijn. Bril opzetten om de kleine lettertjes te lezen, zodat je zeker bent van de juiste druiven. Je brein zal je er dankbaar om zijn. En de rest van je lichaam ook.

Champagne remt onder meer de ziekte van Alzheimer af. Toen ik dat las, dacht ik meteen aan een hoax of een misselijke grap. Maar intensieve research bevestigt dit. Een bescheiden consumptie van champagne prikkelt de cognitieve functies van het brein

Gewoon even loeren naar mijn ouders en ziedaar het levende bewijs van de effecten van dit goedje, edelachtbare. Ben je een alcoholicus als je een dagelijks rantsoen van drie glazen drinkt? Wat denk je zelf? Soms vergeet ik wel eens dat ik iets te snel en gulzig een glas naar binnen giet. Resultaat: op slag tipsy. Ik word nog vrolijker en lach om het minst. ‘Allee, het is weer zover met ons moeder.’ En het bewijs dat ik ‘slimmer’ word, is er: ik spreek Frans alsof ik een geboren Parisienne ben. Alle zelfcensuur en remmingen vallen zo weg. Garçon, encore une coupe!

Het MIND-dieet of breindieet

MIND is de afkorting voor Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay. Het is een combinatie van twee diëten: het mediterrane dieet en het DASH-dieet (Dietary Approaches to Stop Hypertension). Dat mediterrane dieet kennen we, het is verantwoordelijk voor de meeste honderdjarigen. Het DASH-dieet werkt bloeddrukverlagend, een hoge bloeddruk is immers nefast voor onze hersenen.

Het MIND-dieet benadrukt het belang van voeding op onze hersenen. Niets wat we nog niet weten, maar altijd handig om het nog eens zwart op wit gedrukt te zien staan: eet veel groenten en noten, beperk dierlijke producten, vermijd zo veel mogelijk verzadigde vetten en geraffineerde suikers. Ik ga het kort houden, want ik ben zelf allergisch voor het overaanbod aan dieetboeken en dieetgoeroes. Gewoon je gezond verstand gebruiken, zo veel mogelijk voor verse en onbewerkte voeding kiezen en je hoofd niet gek laten maken door nieuwe trends. Eet met de seizoenen mee, neem altijd net iets minder dan je op zou kunnen, eet nooit na 8 uur ’s avonds en las regelmatig periodes van zestien uur of langer in zonder te eten. En tot spijt voor wie het niet kan laten: snoep zo weinig mogelijk. Veel suiker kan tot obesitas en diabetes leiden, die beide het risico op dementie verhogen.

Top 10-breinboostende voedingsmiddelen van het MIND-dieet, met aanbevolen hoeveelheden:

Groene bladgroenten (6 porties per week)
Andere groenten (1 portie per dag)
Noten (5 porties per week)
Bessen (2 porties per week)
Bonen (3 porties per week)
Hele granen (3 porties per week)
Vis, oesters, mosselen (1 portie per week)
Gevogelte (2 porties per week)
Olijfolie (bakken en braden)
Rode wijn en champagne (1 glas per dag)

Vitamine E (bladgroenten, volle granen, noten, olijfolie) beschermt tegen schadelijke vrije radicalen en tegen ophoping van plaques, magnesium (noten) voorkomt het krimpen van de hersenen en werkt rust- gevend, omega 3-vetzuren (zeevruchten) verbeteren de communicatie tussen de hersencellen en vitamine B12 (vis, mosselen en gevogelte) voorkomt geheugenverlies.

Het MIND-dieet wordt trouwens ook als behandeling voor depressies aanbevolen. Meer en meer onderzoeken wijzen erop dat het darmkanaal en de hersenen verbonden zijn, en dat de bacteriën in de darmen onze stemming, ons gedrag en onze angst kunnen beïnvloeden.

MIDLIFE KICK TIP: NIET-snoepen, hoe overleven we dat?
Wel, dankzij dit geweldige geheugensteuntje: pure chocolade! Yep. Zwarte chocolade is niet langer een guilty pleasure, het is een must. Het is een dagelijks verplicht stukje wondermiddel, want de flavonoïden in pure chocolade werken geheugenverlies tegen. Kies voor pure, bittere chocolade met een cacaogehalte hoger dan 70 procent.

Champagne, oesters en pure chocolade? Mind-blowing! Je zou voor minder euforisch worden. Prikkel je brein met Cham-O-Choc! Sst, brein aan het werk. Niet storen, a.u.b.!

Lees meer over het breindieet in Midlife Kick.