Gastvrouw Eva De Roovere interviewt sopraan Elise Caluwaerts

De een kruipt in de huid van de personages die ze vertolkt, de ander vertelt haar eigen verhaal. Maar ze hebben veel gemeen: een leven vol muziek, een nieuwe cd én een heel
klein beetje diva zijn.

Als een frisse bries komt ze het Café van deSingel in Antwerpen binnengewaaid: Elise Caluwaerts, de Brusselse coloratuursopraan die ik vandaag mag interviewen. En dat
wordt allemaal mogelijk gemaakt door Feeling… wat een feestje! Zij heeft nog niet zo lang geleden het album Nightfall gemaakt met haar pianist Kim Van den Brempt. Ik heb dit jaar mijn album Chanticleer uitgebracht. Maar we zijn allebei vergeten er eentje mee te brengen als cadeau… Met andere woorden: we hebben wel wat gemeen, Elise en ik. Er wordt wat heen en weer gekust en ‘dag’ en ‘hoe gaat het’ en ‘blij dat je gekomen bent’ en ‘leuk dat ik gevraagd werd’ uitgewisseld. Als we onze plaats op de lederen zetels gevonden hebben, de handtassen staan waar ze moeten staan en we koffie met een glas water (voor haar) en thee (voor mij) hebben besteld, begin ik een beetje stuntelig en ietwat te formeel aan het interview.

OPERA, HET COOLSTE VAN HET COOLSTE

Toen ik Elise op de radio hoorde, intrigeerde haar verhaal me wel. Hoe komt het dat een jonge meid – ze was 17 toen ze aan het conservatorium begon te studeren – ervoor kiest om operazangeres te worden?
Elise: “Ik krijg die vraag wel vaker, omdat ik toch een beetje een ander profiel heb dan de gemiddelde operazangeres. Wel, eigenlijk vind ik dat het coolste van het coolste wat je kunt doen. Het voelt stoer aan om met een orkest in de opera te zingen. Daar heb je veel power voor nodig. Het is een beetje zoals met ballet: je traint hard en probeert een soort van perfectie in die verfijnde kunst te bereiken, maar de uitvoering ervan is even rock-’n-roll als zingen met een band. Je wordt geconfronteerd met verschillende factoren die fout kunnen gaan, vooral qua timing. Zo’n orkest bestaat uit honderd man, echt wel een massa op zich, plus je hebt de dirigent voor je, maar alles hangt toch af van het moment. Ik hou van de kick van die momentopname, van het publiek en van het feit dat je een dunne koord bewandelt: lukt het of lukt het niet? Ik heb best al wel momenten gehad dat mijn hoofd me in de steek liet.”

‘Het voelt stoer aan om
met een orkest in de opera
te zingen. Daar heb je veel
power voor nodig’

MUZIEK BRENGT MENSEN BIJ ELKAAR

Ik vraag me af of het gevoel van veiligheid dat je krijgt als je in een orkest zit te spelen, en als het ware overspoeld wordt door muziek, er ook is als je voor dat orkest staat als solist. Ik heb een band waar ik ook zelf gitaar of piano in speel terwijl ik zing, ik kan me nestelen in de groep, ik ben frontvrouw maar toch een deel van de bende. Hoe is dat voor een solist in de klassieke muziek?
Elise: “Voor een goede opvoering wil ik het gevoel hebben zowel in als buiten de actie te staan. De controle hebben en ze tegelijkertijd kunnen loslaten. Dat betekent dat je met mensen moet kunnen werken die je aanvoelt, want muziek is instinctief. Vooral de interactie met de dirigent is heel belangrijk.”

JEZELF LOS DURVEN TE LATEN

En zo zijn we aanbeland bij de verschillen tussen ons als zangeressen: ik sta als mezelf op het podium, zij kruipt telkens in een bepaalde rol, ze speelt een personage. Operazangers
zijn tegelijkertijd ook acteurs.
Elise: “Dat is anders als ik met mijn pianist optreed; dan zing ik een recital, wat poëzie op muziek is. Dus de boodschap overbrengen wordt persoonlijker.” We filosoferen over hoe interessant het is om te ervaren dat, hoe persoonlijker je je vertelling maakt, hoe universeler
ze wordt. Mensen kunnen zich eraan spiegelen en worden erdoor geraakt. Elise zegt dat ze daarom erg houdt van het recital: “De teksten zijn vaak mooier dan die van opera’s. Zoals een gedicht iedereen op een andere manier raakt, zo doet recital dat ook.” Ik raak geïnspireerd door die uitspraak en leg uit dat wij als mensen de neiging hebben om contact te leggen met ons hoofd, via de taal, terwijl onze hartenergie veel sterker is en we veel meer connecteren met iemand via het hart. Voor dat soort emotionele verbinding schiet de taal soms tekort en poëzie is de taal die het dichtst bij het hart komt en dus communiceert op een dieper niveau. “Ja”, gaat Elise daarop verder. “De wind vertelt iets en het licht krijgt een
kleur en… dat is het mooie aan muzikant zijn, dat je de hele tijd met die zintuiglijkheid geconfronteerd wordt. Dat is best vermoeiend, maar ik zou niet weten hoe anders te
leven!” Ze lacht voluit. “Maar ik kan heel veel liefde voelen door mijn hoofd. Ik hou bijvoorbeeld heel erg van wiskunde. Bezig zijn met structuur vind ik fijn.” “Maar muziek is ook een concept”, antwoord ik. “Als je werkt aan muziek, is dat meestal heel gestructureerd.” Ze vindt dat toch nog iets anders dan dol zijn op denken. Schrijft ze zelf muziek? Nee, nee, nee, dat wil ze ook helemaal niet! Ze heeft het geprobeerd, maar het voelt voor haar niet goed aan om haar eigen lied op een podium te brengen. Ik lach omdat ik bijna niets anders doe dan dat. “Maar jij bent een maker”, zegt ze enthousiast.

Zo komen we terug op het universele karakter van liederen: “Een lied is vaak autobiografisch gelogen”, zeg ik. “Je bent eerlijk in wat je zegt, maar je maakt het zo dat mensen hun eigen verhaal erin herkennen.” Elise voegt eraan toe: “Zoals Amy Winehouse zingt over haar schoenen aantrekken op maandagochtend en je helemaal gepakt wordt door die ene zin en de leegte in het beeld begrijpt en voelt.” Waarom wil ze zelf niet schrijven, vraag ik haar. “Omdat ik graag samenwerk met mensen die speciaal voor mij creëren. Een van de fijnste dingen om te doen voor mij is datgene te worden wat iemand anders bedacht heeft. Met mijn lichaam, hoofd, stem… Ik heb veel in de film en als model gewerkt. Dat was handig om mijn studies te betalen, maar ook gewoon leuk om te doen. Het is zo fijn om jezelf los te laten, vormeloos te worden en je opnieuw te laten kneden. Het vreemde is dat als het juist zit, je weer helemaal jezelf wordt.” Grappig om te merken bij mezelf hoe anders ik daarin ben, hoe ik het nodig heb om mezelf te blijven en mijn eigen verhaal te verwoorden.

‘Een lied is vaak
autobiografisch gelogen.
Je maakt het zo dat
mensen hun eigen verhaal
erin herkennen’

EEN MOOI MAAR VLUCHTIG LEVEN

In een ander interview met Elise las ik dat ze aan nalatenschap wil werken en ik vraag me nu af hoe ze dat ziet?

Elise: “Dat had vooral te maken met een album maken. Veel in het buitenland zijn en veel toeren met onder andere de Vlaamse dirigent Philippe Herreweghe, geen appartement
hebben, leven uit een koffer, maakt dat je geen binding meer hebt op de duur, geen thuis. Ik miste iets van mezelf, iets tastbaars. Zo’n leven is heel mooi, maar heel leeg. Ik ben ook niet iemand die posters of programmaboekjes bijhoudt, dus daar had ik ook niks meer van.
Alles ging heel snel en was vluchtig. Dat album maakt wat ik doe reëel.”

Wat is het grootste verschil tussen België en het buitenland volgens haar?
Elise: “In België blijven veel dingen ongezegd. Het is beter om gevraagd te worden dan om zelf te vragen, terwijl het in andere landen juist geapprecieerd wordt als je van jezelf
laat horen. Hier wordt je dan aangezien als needy. Het heeft iets moois om bescheiden te zijn, maar we moeten daar eens dringend van af geraken. Die ‘doe maar gewoon’- regel maakt mensen ook minder zelfbewust, terwijl het zo gezond is om te zijn wie je bent. Het conservatorium in Den Haag vond ik bijvoorbeeld een heel dynamische school die mij veel ruimte gaf om mijn eigen gang te gaan en ze waren trots op me omdat ik al zo veel werk had. In België moest ik kiezen tussen de les notenleer en een concert.”

ALS EERSTE NAAR HUIS VAN EEN FEESTJE

Ik weet dat Maria Callas heel veel overhad voor de rollen die ze wilde spelen. Heeft Elise een ultieme rol, een droom die ze wil waarmaken?
Elise: “Violetta in La Traviata van Verdi. Iemand die zich helemaal verliest in de liefde en sterft op het einde van het stuk. Alles zit erin qua emoties en het is echt een show-rol, met een spectaculaire openingsaria.” Ze checkt af en toe haar telefoon om te kijken of ze al bericht heeft gekregen in verband met een volgende job. “Het is iets gelijkaardigs als Violetta dat misschien zal doorgaan, dus dat is best wel spannend.”
Ze praat over de opbouw naar een première en hoe daar toch vaak veel stress mee gepaard gaat. De boog staat dan zo strak gespannen, het eindapplaus komt en dan moet die
spanning toch even weggedronken worden. Maar de zangers zijn altijd degenen die als eerste naar huis gaan tijdens een feestje. Dus de klassieke wereld is toch niet zo rock-’n roll
als ik gedacht had.

Ik vraag naar haar persoonlijke gezondheidsrituelen.
Elise: “Ik loop altijd met druppeltjes in mijn tas rond en als ik nies, is het alarm!” Dat herken ik. We hebben allebei al optredens moeten afzeggen omdat de stem weg was door griep of verkoudheid. Vreselijk. Je voelt je schuldig, terwijl je er niks aan kunt doen. “Verder blijf ik weg van roken, drinken en melkproducten en ik loop, maar dat is vooral om de stress uit m’n lijf te krijgen, ik heb beweging nodig.” Ook dat hebben we gemeen. Bij ons zeggen ze: “Ik heb geen zittend gat.” Als we langer babbelen, komen thema’s als relaties en kinderen aan bod. Over haar net afgesprongen relatie zegt Elise dat het een traumatische ervaring was: haar lief heeft de verloving verbroken via de telefoon. Een langeafstandsrelatie die fout is gelopen. Daar denk ik liever niet te veel aan.

Elise: “Als je beslist om samen te gaan wonen, dan verandert er veel in de dynamiek van zo’n relatie. Want vaak zijn dergelijke relaties gebaseerd op het vluchtige, de rush. Maar dat is de liefde niet natuurlijk.” Kinderen zijn moeilijk in te passen in ons beider onregelmatige muzikantenschema, maar Elise wil er misschien wel nog aan beginnen. Ook al voelt ze zich perfect gelukkig zonder. En naar het schijnt, wordt je stem beter als je zwanger bent, door de verandering in hormoonhuishouding, niet dat je het daarvoor moet doen natuurlijk. We besluiten dat een nanny geen overbodige luxe is voor een operazangeres, dus als je het geld daarvoor hebt, is dat perfect mogelijk.

Dank je wel, Elise, voor het fijne gesprek!

Wil je nog meer te weten komen over Eva De Roovere? Klik dan hier voor een video waarin we haar 10 dilemma’s voorschotelen. En hier vind je exclusieve beelden van onze fotoshoot met Eva achter de schermen.

Het augustus-nummer met gastvrouw Eva De Roovere ligt vanaf 20/7 in de krantenwinkel.