R.E.S.P.E.C.T: pleidooi voor de wijze rijpe vrouw

Feeling Redactie

07 mrt 2018

Eens de vruchtbare jaren voorbij, lijken vrouwen vaak onzichtbaar te worden. Daarmee verliest de wereld een bron aan talent, wijsheid en ervaring. Hoog tijd dat we de gulle wijsheid van fiftysomethings omarmen.

Alsof de duivel ermee speelde. Toen ik informatie opzocht voor dit artikel, tikte ik ‘ageing women’ in op Google. Het antwoord van de zoekmachine: bedoelde u ‘young woman’? Daarmee echoot de virtuele wereld de vooroordelen waar rijpere vrouwen mee te maken krijgen. Googles algoritmes weerspiegelen de hardnekkige mythe dat een rijpere vrouw niet zo interessant is. Waar halen ze het? Oude wijn is zeer gegeerd. Van vintage kleren, oldtimers en antieke meubels vindt men het normaal dat de ouderdom bijdraagt aan de appreciatie. Zelfs kaas wordt meer gewaardeerd als hij rijper is. Maar voor vrouwen ligt ouder worden toch net iets anders. Onze wereld is zo gericht op jong zijn, dat niet-zo-jong-meer al snel synoniem wordt met afgeschreven. Ageisme, want zo heet het fenomeen waarbij men geringschattend doet over mensen in een hogere leeftijdscategorie, overkomt zowel mannen als vrouwen. Maar waar de rijpere man een zekere sociale status behoudt, lijkt het alsof vrouwen er niet meer toe doen eens ze de kaap van de vijftig zijn gepasseerd.

Oude wijn is zeer gegeerd. Van vintage kleren, oldtimers en antieke meubels vindt men het normaal dat de ouderdom bijdraagt aan de appreciatie. Zelfs kaas wordt meer gewaardeerd als hij rijper is.

Tijdens de Amerikaanse presidentiële campagnes van 2008 en 2016 kreeg Hillary Clinton (69) meer dan eens te horen dat ze een oud wijf was dat fysiek niet in staat was om het land te leiden. Dat Donald Trump zelf 70 is, leek men daarbij te vergeten. Al slaagde Clinton er niet in om in het Witte Huis te komen, door het te proberen, gaf ze de rijpere vrouw wel opnieuw een gezicht en een doel. Zo veel ervaring, zo veel kennis en zo veel kracht dwongen waardering af. Op Facebook ontstonden spontaan groepen als Pantsuit Nation en Madam President, waarin vrouwen van alle leeftijden elkaar vonden en ervaringen uitwisselden. Een ander mooi voorbeeld is de autoriteit die actrice Meryl Streep (67) uitstraalde toen ze ons op de recentste uitreiking van de Golden Globes met de neus op het wangedrag van Donald Trump duwde. Oudere vrouwen zijn het geheugen van onze samenleving. Waarom zouden we dat verloren laten gaan.

Oudere vrouwen zijn het geheugen van onze samenleving. Waarom zouden we dat verloren laten gaan.

AB FAB 50, 60, 70, ...

Opmerkelijk is dat de vijftig-, zestig- en zeventigjarige vrouwen van vandaag zich het etiket ‘afgeschreven’ niet laten opplakken. In december deed Madonna, op haar 58ste nog steeds de Queen of Pop, een boekje open tijdens een toespraak die ze hield nadat ze de Billboard Women of the Year Award in ontvangst had genomen. ‘Do not age’, zei ze kritisch, ‘because to age is a sin.’ Niet alleen een sterke uitspraak omdat ze de media een veeg uit de pan gaf voor alle kritiek die ze kreeg over hoe ze zich nog durfde te kleden op haar leeftijd, maar ook omdat zelfs Madonna haar jaren en de bijbehorende ervaring lijkt te omarmen.

Do not age, because to age is a sin – MADONNA

Het is geen toeval dat het net Madonna’s generatiegenoten zijn, haar fans van het eerste uur, die zich op allerlei manieren verzetten tegen de vooroordelen die ze ervaren nu ze zelf in de vijftig zijn. Sommigen zijn daar erg creatief en bijzonder baanbrekend in. Zo is er de online AbFab 50+-community Wifty (Wifty.be) van journalisten Hélène Van Herck en Ann Lemmens. Toen beide dames over de vijftig sprongen, herkenden ze zich niet in het beeld dat de wereld ophangt van rijpere vrouwen. Waar waren de rock-’n-roll en de frivoliteit naartoe? Waarom werd alles plots zo ernstig? Werden ze verondersteld om in alle stilte uit te doven, om de rol van het lieve oudje op zich te nemen? Onnodig te zeggen dat ze dat geen inspirerende gedachte vonden. Dus lanceerden ze Wifty: een forum waarop het beeld van de fifty-something wordt gecorrigeerd. Ze brengen er portretten van vijftigers, die vertellen over hun leven, hun werk en hun passies. Het patchwork van al die vrouwen toont een dynamische verscheidenheid waar je blij van wordt. Het leven stopt niet met de menopauze, zo veel is duidelijk

Wij zijn de generatie discokikkers, punkers en new wavers. Onzichtbaar? Ik dacht het niet! – Hélène van herck

Breek uit je eigen biotoop

Dat er ook nog veel te leren valt, is de conclusie van Marleen Wynants. Als directeur van Crosstalks, een platform aan de VUB dat bruggen slaat tussen de academische en de kunst- en designwereld, publiceerde ze onlangs het lijvige overzichtswerk AGE. “Er wordt te weinig gepraat over ouder worden”, zegt ze. Dat ze de vijftig voorbij is, ervaart Marleen Wynants niet als vervelend, maar de vooroordelen over hoe oudere vrouwen zich dienen te gedragen, storen haar. “Ik ben niet van plan om stil te vallen. Geef mij maar disgraceful ageing”, lacht ze. “We moeten dat ouder worden leren vieren. Hoe ouder je wordt, hoe meer mensen die je kent, wegvallen. Dan besef je dat elk jaar erbij een geschenk is. Het is ook aan ons om jongere vrouwen de weg te wijzen in het verzet tegen de traditionele rollenpatronen en de dictatuur van de ideale vrouw. Oudere vrouwen zijn nogal goed in het zich verzetten.

Tekst: Cathérine Ongenae