De laatste ware filmster: dit wil je weten over Nicole Kidman
Er kan geen scherm oplichten of Nicole Kidman verschijnt. In romcoms, series over schatrijke raadselachtige vrouwen of arthousefilms. Nicole is overal, en ze gaat nergens heen. Of waarom ze de laatste ware filmster is.
Nicole Kidman is een van de laatste Hollywoodlegendes, die met haar mysterieuze aura hoog boven de andere filmsterren uittorent. En haar ster is vijfendertig jaar na haar grote doorbraak in de thriller Dead calm nog lang niet aan het doven, integendeel. Waarom? Hierom.
Ze is van alle markten thuis
Op de afgelopen Emmy Awards in september, grapte comedian Steve Martin dat hij, als hij twijfelt over de identiteit van iemand die hij achter de schermen tegenkomt, gewoon zegt: ‘I loved your scene with Nicole Kidman. Negen keer op tien heb ik gelijk!’. Martin hint daarbij naar de alomtegenwoordigheid van Kidman op onze schermen vandaag. Want ze is inderdaad overal. Op zich al een verdienste, maar voor een 56-jarige actrice helemaal een tour de force.
Akkoord, niet al haar rollen uit 2024 worden op lofbetuigingen onthaald. Zo zijn de kritieken op de bizarre Netflix-romcom A family affair niet mals. In die film, die samen met The idea of you met Anne Hathaway een populair subgenre lijkt te lanceren waarin oudere vrouwen jongere mannen aan de haak slaan, valt het personage van Kidman voor de baas van haar dochter – die worden gespeeld door Zac Efron en Joey King. Los van de kwaliteit van de flauwe film is het vooral opvallend dat Kidman zich pas zo laat in haar lange carrière aan een romantische komedie waagt, want ze staat erom bekend de genregrenzen vlotjes te overschrijden. Al munt ze vandaag vooral uit in een specifiek typetje: de ijzige, rijke dame ‘met een duister geheim’ in een limited series op een streamingdienst. Ze speelde die rol voor het eerst en met groot succes als Celeste in Big little lies en herhaalde hem in The undoing, Expats, Nine perfect strangers en onlangs nog in The perfect couple van de Deense regisseur Susanne Bier. Voor al die series trad ze bovendien op als executive producer, wat betekent dat ze die verhalen erg graag naar het kleine scherm wilde vertalen, met zichzelf in de hoofdrol. Allemaal vormen ze het televisie-equivalent van een snel weglezend zomerboek, maar voor Kidman zijn ze even waardevol als de films van de gerenommeerde auteursregisseurs die staan te drummen om met haar te werken. Ze switcht al haar hele loopbaan moeiteloos tussen genres en stijlen, tussen entertainment en kunst met een grote K. Wie met haar intense vertolking in het gitzwarte Dogville van de Deense regisseur Lars von Trier een geschokt publiek tot zwijgen brengt, maar evengoed de hoela danst met Jennifer Aniston in Adam Sandlers Just go with it, valt moeilijk te voorspellen.
Ze switcht al haar hele loopbaan moeiteloos tussen tussen entertainment en kunst met een grote K
Het is meer dan terecht dat elke grote regisseur met haar wil werken. En als publiek trekken we misschien naar de bioscoop om Nicole Kidman te zien, maar dankzij haar complete overgave, verlaten we uiteindelijk de zaal met alleen haar personages in ons hoofd. Ze vestigde haar magische status bij het brede publiek met haar rol van courtisane Satine in Baz Luhrmanns musical Moulin Rouge!, won een Oscar voor haar vertolking van Virginia Woolf in The hours van Stephen Daldry, en bouwde een solide vriendschap op met Stanley Kubrick op de set van Eyes wide shut, waarin ze speelde aan de zijde van haar toenmalige echtgenoot Tom Cruise. Ze speelde hoofd- en bijrollen in films van Sofia Coppola, Gus Van Sant, Yorgos Lanthimos, Park Chan-wook, Noah Baumbach, Jonathan Glazer, Alejandro Amenábar en meer: een indrukwekkend lijstje dat leest als de wie-is-wie van de internationale arthousecinema, waar weinig andere acteurs aan kunnen tippen.
Een andere dierbare regisseursrelatie, is die met haar landgenoot Jane Campion. In een gesprek op BBC Radio 4 noemde Kidman Campion een van haar belangrijkste invloeden. Ze ontmoetten elkaar toen Kidman theater studeerde en Campion op de filmschool zat, en ze konden het meteen met elkaar vinden. Kidman deed auditie voor verschillende van Campions films, maar kreeg pas in 1996 ook daadwerkelijk een rol, die van Isabel Archer in de Henry James-verfilming The Portrait of a Lady. Twee decennia later werkten ze opnieuw samen voor moordserie Top of the Lake. Kidman noemt Campion een gids doorheen emotionele opnames, iemand die ze honderd procent vertrouwt en wier steun onontbeerlijk was voor haar carrière.
Ze heeft een missie
De invloed van Campion op Nicole Kidman is niet te onderschatten. Kidman volgt immers het voorbeeld van haar vriendin en probeert anderen vooruit te helpen in de filmindustrie. Zo zwoer ze in 2017 om elke achttien maanden samen te werken met een vrouwelijke regisseur. Dat is waarschijnlijk waarom we haar tegenwoordig zo vaak op het scherm zien. Aan de Britse krant The Guardian vertrouwde ze in 2021 toe dat ze kan pauzeren, óf kan blijven werken om haar belofte waar te maken. Ze kiest duidelijk voor dat laatste, aan haar indrukwekkende productiviteit te merken. Niet alleen als actrice, maar ook als producer. Kidman weet maar al te goed hoe moeilijk het is voor onervaren regisseurs, en vooral voor vrouwen, om een film of tv-productie gefinancierd te krijgen. Maar wanneer haar naam eraan verbonden is, opent dat vanzelf de nodige deuren. In een interview naar aanleiding van de AFI Lifetime Achievement Award die ze in april 2024 mocht ontvangen, zei ze zelfs dat ze dat het allerliefste doet: een weg banen voor filmmakers, schrijvers, acteurs en mensen die niet dezelfde kansen hebben gekregen als zij, en hen de mogelijkheid bieden om te tonen wat ze waard zijn.
Een van de vrouwen die van Kidmans sterrenstatus mocht genieten, is de Nederlandse actrice en regisseur Halina Reijn, die met haar derde film Babygirl onlangs op het Filmfestival van Venetië stond, en daar Kidman de Coppa Volpi voor Beste Actrice opleverde. Niet verbazend, want vertrouwen werkt in twee richtingen. Kidman speelt al haar hele carrière seksueel expliciete rollen, zoals die in Eyes wide shut, Moulin rouge! of To die for, maar dit was de eerste keer dat ze voor zulke scènes begeleid werd door een vrouw. Meer nog, Reijn schreef de rol van de onbevredigde zakenvrouw Romy zelfs met Kidman in het achterhoofd. Romy vindt bij haar jonge stagiair (Harris Dickinson) wat ze mist tussen de lakens met haar echtgenoot (Antonio Banderas). ‘Een rol voor een onverschrokken actrice’, zei Reijn in een gesprek met Vanity Fair. Reijn keek altijd op naar de onbevreesdheid in Kidman, zeker toen het haar daar als jonge actrice zelf aan ontbrak. Tijdens de persconferentie in Venetië poseerden de twee niet alleen heel innig voor de camera’s, maar herhaalden ze ook hoe bevrijdend het was om over seks en lust te vertellen vanuit een vrouwelijke blik. De vertrouwensband tussen acteur en regisseur openbaarde zich ontroerend toen Reijn zichtbaar aangedaan Kidmans prijs in ontvangst nam, omdat de moeder van de actrice onverwacht was overleden.
Ze is de elegantie zelve
Nicole Kidman heeft iets. Iets onbestemds en glamoureus, een tijdloze klasse die we sinds de ‘grandes dames’ van old Hollywood zelden op onze schermen zien. Ze is even bevlogen als Katharine Hepburn, even fijngevoelig als Audrey Hepburn, even wijs als Ingrid Bergman, even elegant als Grace Kelly – die ze zelfs vertolkte in Grace of Monaco (2014).
Nochtans was Kidman als kind niet erg blij met haar uiterlijk. In de modedocumentaire In vogue: the 90s (te bekijken op Disney+) vertelt ze hoe ze als veertienjarige gepest werd omwille van haar rode krulhaar, bleke huid en haar lengte van een meter tachtig. Haar looks werden veeleer buitenaards dan klassiek bevonden, en haar staalblauwe ogen, hoge jukbeenderen en fijne lippen kregen pas later hun benijdenswaardige status. Als brand ambassador van Chanel ‘N°5’, Jimmy Choo of Balenciaga, allemaal merken die zich maar al te graag associëren met haar uitzonderlijke uitstraling, nam Kidman uitgebreid wraak op de kwelgeesten uit haar jeugd. Maar de pesters zijn nooit ver weg. Zoals elke vrouw die zich in het publieke spotlicht bevindt, krijgt Kidman regelmatig te maken met commentaar op haar voorkomen. Het laatste decennium is ze steeds vaker het mikpunt van spot en kritiek, omdat ze door te veel Botox en plastische chirurgie een verstard gezicht zou hebben gekregen, waarmee ze niet alleen een onhoudbaar schoonheidsideaal in stand houdt, maar vooral zichzelf als actrice schade berokkent: een gezicht dat niet kan bewegen, daar valt weinig emotie op af te lezen.
Dat doet ze het allerliefste: een weg banen voor mensen die niet dezelfde kansen hebben gekregen als zij
Het wereldwijde web gonst van de theorieën van zowel fans als artsen, die speculeren over welke ingrepen ze al dan niet heeft laten uitvoeren. Zoals zoveel sterren blijft Kidman vaag over haar relatie met cosmetische ingrepen. Ze beweerde altijd erg trots te zijn op het feit dat ze haar jeugdige glans op een natuurlijke manier wist te bewaren, door goed voor zichzelf te zorgen, veel water te drinken en niet te roken. In 2013 gaf ze in een interview met de Italiaanse krant La Repubblica toe dat ze wel Botox had gebruikt, maar ermee gestopt was, omdat ze haar gezicht weer wilde kunnen bewegen. We zijn nu tien jaar verder en Kidman ziet er nog steeds even glad uit, maar uiteindelijk doet dat er weinig toe. Want ondanks alle kritiek en speculatie, wint ze toch nog acteerprijzen, zoals die voor Beste Actrice op het meest recente Filmfestival van Venetië, voor haar rol als daadkrachtige CEO in de erotische thriller Babygirl. Botox of niet, haar talenten zijn dus allerminst aangetast. Het grootste nadeel van haar feilloos uiterlijk is dat Kidman mettertijd haar zogenaamde ‘period piece face’ is verloren. Iemand met een ‘period piece face’ is het tegengestelde van iemand met een ‘smartphone face’, die eruitziet alsof die een smartphone heeft, en dus als acteur niet in een historische film thuishoort. Kidmans natuurlijke, tijdloze trekken pasten ooit perfect bij kostuumdrama’s en verhalen uit een ver verleden, zoals The hours (2002) of Australia (2008), terwijl ze er nu gewoon te eigentijds uitziet – en niet zoals een 56-jarige vrouw er in andere tijdsperiodes kon uitzien. Dat is meteen een reden waarom ze weinig geloofwaardig was als de vikingmoeder van Alexander Skarsgård in The Northman uit 2022.
Ze heeft invloed
In bijna al haar hoedanigheden, heeft en had Nicole Kidman een grote invloed op de (pop)cultuur. Met iconische rollen domineerde ze de gesprekken aan de koffieautomaat. Van Alice in Eyes wide shut tot Satine in Moulin Rouge!, van Celeste in Big little lies, tot slechterik Millicent in Paddington. Ze is een enorm invloedrijke producer, die niet alleen vrouwelijke makers helpt om hun verhalen op het scherm te krijgen, maar die ook een vrouwelijke tv-publiek serieus neemt, en de term guilty pleasures van het schuldgevoel wil verlossen. Ze won Emmy’s, Golden Globes en een Oscar. Ze speelde in musicals, superheldenfilms, komedies, drama’s, thrillers en meer dan één biopic.
Maar vooral: door die vijfendertigjarige carrière heen wist ze altijd het mysterie te bewaren. Ze zou de patroonheilige van de introverten kunnen zijn, maar durft ook haar emoties te tonen. Ze is erg gesteld op haar privacy, en je zal haar zelden iets horen vertellen over haar kinderen of liefdesrelaties (ze was zelfs heimelijk verloofd met Lenny Kravitz), en toch is ze een ongelooflijk charmante talkshowgast. Door die tegenstrijdigheden is het uiteindelijk onmogelijk om Nicole Kidman écht te kennen. In een tijd van sociale media en reality-tv is dat best bewonderenswaardig. Ook haar rollen geven weinig prijs over haar persoonlijkheid, omdat ze zo uiteenlopend zijn. Maar wat we wél te zien krijgen, op en naast het scherm, is mateloos fascinerend. Zoals het een ware filmster betaamt.
Meer lezen
Tekst: Fien Meynendonck
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier