14 tips om je beautyroutine duurzaam te maken

Je beautyroutine duurzamer maken? Dat vraagt onderzoek, tijd en energie – precies wat wij nog overhadden. Volg deze veertien stappen richting clean & green!

Natuurlijk, biologisch, vegan, crueltyfree, fair trade,… Duurzame beauty heeft heel wat facetten, weet Frédéric Warzée, hoofd van Corporate Sectoral Sustainability bij DETIC, de Belgisch-Luxemburgse vereniging van producenten en verdelers van cosmetica en huishoudproducten. “De duurzaamheid van een product wordt bepaald door zijn milieu-impact gedurende zijn hele levenscyclus, van de productontwikkeling (ingrediënten, formulering, productie, logistiek), tot de levensduur (de gebruiksfase) en het afval dat het geeft.” Als merk moet je dus met heel wat zaken rekening houden wanneer je duurzame producten wilt maken. Maar ook als consument kun je een groter verschil maken dan je denkt.

1. Staar je niet blind op natuurlijke ingrediënten

Bij veel consumenten leeft het idee dat natuurlijke ingrediënten duurzamer zijn. Maar dat is niet altijd het geval. De teelt, oogst en verwerkingsmethoden kunnen bijvoorbeeld belastend zijn voor het milieu of de biodiversiteit. En dan kan ‘groene chemie’ (het namaken van natuurlijke moleculen in een laboratorium) een oplossing zijn.

2. Check hoe relevant een label is

Een bio- of ecolabel is een leidraad voor veel consumenten, maar de hoeveelheid aan labels en onderlinge verschillen maken het er niet transparanter op. Sommige merken bedenken zelf een label om de natuurlijkheid van hun product in de verf te zetten, wat meer met marketing dan met duurzaamheid heeft te maken. Op labelinfo.be kun je alle officiële labels checken en waar ze precies voor staan. Maar het is niet omdat een product geen label draagt dat het daarom niet duurzaam is. Zo’n procedure is duur, wat niet elk merk zich kan veroorloven (zelfs al voldoet het wel aan de criteria). Een biolabel is ook beperkt: het garandeert enkel dat sommige ingrediënten geteeld werden met respect voor de bodem (zonder pesticiden). Maar het houdt geen rekening met de rest van de levenscyclus van het product, zoals het EU Ecolabel bijvoorbeeld wel doet.

3. Houd rekening met het ecoprofiel van een product

Niet alle producten of vormen zijn even duurzaam. Een olie is doorgaans een zuiverder product dan een gel of crème. Ga na in welke mate de formule bioafbreekbaar is. En kies de meest ecologische vorm: vermijd bijvoorbeeld deodorant of haarlak in een spuitbus met drijfgassen, maar kies een stick, roll-on of pompflacon. Microbeads vergroten het plasticprobleem in het water. Check de ingrediëntenlijst op polyethyleen en raadpleeg de app Beat the Microbead voor microplasticvrije producten. Producten die veel solventen bevatten, zoals nagellak, remover en parfums, belasten het milieu. Veel nagellakmerken weren de schadelijkste stoffen en gebruiken zo veel mogelijk natuurlijke ingrediënten (bv. Kure Bazaar, OZN), maken lak op waterbasis (bv. Acquarella) of 100% biologisch afbreekbare formules (bv. Sofi). Ook zonnebrandmiddelen hebben vaak uv-filters (bv. oxybenzone, octinoxaat) die schadelijk zijn voor het waterleven. Koraalvriendelijke formules vind je o.a. bij Vichy, La Roche-Posay, Caudalie, Garnier Ambre Solaire, Mádara, Self, RainPharma, Nivea, Avène, Biotherm, SKIN by Dings en Comfort Zone.

Tip: Giet oude cosmetica niet door de lavabo of in de vuilbak maar breng ze naar het recyclagepark.

4. Probeer iets over het productieproces te weten te komen

Dit is moeilijk na te gaan, maar wanneer een merk de moeite doet om het waterverbruik te beperken, met hernieuwbare energie of C02-neutraal te produceren, dan zal het daar zeker over communiceren. Zo gebruiken Aveda en Tata Harper zonne-energie voor hun productie en heeft L’Oréal al enkele ‘droge’ fabrieken, onder andere in het Belgische Libramont, waar water gerecycleerd en hergebruikt wordt.

5. Go local

Hoe duurzaam is een biologisch product in duurzame verpakking nog als het van de andere kant van de wereld wordt ingevlogen? De ecologische voetafdruk van een lokaal merk is wellicht heel wat kleiner, zelfs zonder ecolabel. De keuze uit Belgische cosmetica wordt steeds groter: parfums van Miglot, make-up van Cent Pur Cent en Go as u.r, verzorging van Ray, Likami, Self, RainPharma, Delbôve, Maiwe, etc....

6. Geef voorkeur aan duurzame verpakkingen

Verpakking beschermt het product en helpt het beter bewaren. Luchtdichte pompflacons hebben bijvoorbeeld minder bewaarmiddelen nodig dan potjes die gevoeliger zijn voor bacteriën. En een doordacht design kan een verschil maken in transport en opslag. De vierkante shampooflessen van Kevin Murphy en L’Oréal Professionnel stapelen handiger, zodat ze minder plaats innemen, wat brandstof bespaart tijdens transport. Plastic is populair, omdat het licht, goedkoop en lucht- en waterdicht is. Maar tegelijkertijd is het belastend voor het milieu, wanneer de lege verpakkingen in het water belanden. Daar wil de cosmetica-industrie iets aan doen door tegen 2025 alle plastic verpakkingen herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar te maken. En minder plastic te gebruiken door in te zetten op solide cosmetica (bv. shampoobars), herbruikbare producten (bv. wasbare pads), refills en alternatieven voor plastic. Al is glas niet altijd duurzamer want het is zwaar, fragiel, niet geschikt voor alle formules en vraagt veel energie om te produceren. Kartonproductie vraagt veel water en heeft een hoge C02-uitstoot. Ook bulk (verpakkingsvrij) is zeker voor cosmetica niet altijd een alternatief.

7. Recycleer je verpakkingen

Een verpakking is pas duurzaam wanneer ze gerecycleerd wordt. Om dat zo gemakkelijk mogelijk te maken is het belangrijk dat ze niet te veel verschillende materialen bevat. Yves Rocher heeft douchegels en shampoos uit één soort 100% gerecycleerd en recycleerbaar plastic. Merken als Lush, M.A.C Cosmetics, Kiehl’s, The Body Shop, Caudalie en L’Occitane hebben een recyclageprogramma waar je kortingen krijgt in ruil voor lege verpakkingen.

Tip: Zet een (of meerdere) vuilbak(jes) met onderverdelingen in de badkamer, zodat je glas, papier & karton, plastic en afval kunt scheiden.

8. Vul je flessen bij...

Navullingen besparen gewicht én materiaal. Rituals heeft ze voor verschillende verzorgingsproducten en interieurgeuren. Navulbare make-up vind je bij Kjaer Weis, Hermès (lipsticks) en Jane Iredale (poeders). De shampoos van Garnier en L’Occitane hebben navullingen, net als de douchegels van The Body Shop. Mugler heeft al 30 jaar navulbare parfumflacons. Louis Vuitton, By Kilian, Le Labo en Armani (My Way) volgden intussen dat voorbeeld.

9. ... Of kies voor bioafbreekbare verpakkingen

Het Britse Haeckels gebruikt bioafbreekbare verpakkingen van plantaardig afval. De doos van paddenstoelwortels, zagemeel, vlas en hennep groeit in een mal en geeft een lichte, maar stevige verpakking. De buitenverpakking van gerecycleerde papierpulp bevat zaadjes die wilde bloemen geven nadat je de verpakking hebt begraven.

10. ... Of verpakkingsvrije producten

Solide (watervrije) cosmetica zoals zepen, shampoos en andere reinigers komen vaak zonder verpakking of in recyclebaar karton. Je vindt ze o.a. bij Garnier, Nivea, weDo, Klorane, Nuxe en Lush. Ongeveer de helft van de Lush-producten is verpakkingsvrij, ze hebben zelfs enkele winkels die volledig verpakkingsvrij zijn.

11. Vermijd wegwerpverpakkingen

Op de blacklist: (niet-bioafbreekbare) sheet masks, watjes, wegwerpdoekjes, oorstokjes, tandpastatubes,… Vervang ze door wasbare alternatieven of solides (bv. tandpastapastilles van o.a. Lamazuna).

12. Beloon geëngageerde merken

Behalve zorgen dat hun producten geen impact hebben op het milieu, kunnen beautybedrijven nog een stap verdergaan door organisaties te steunen die de oceanen beschermen en plasticvrij houden, bomen aanplanten, biodiversiteit bevorderen,… Zo heeft Caudalie op 9 jaar de aanplanting van 8 miljoen bomen gesponsord via 1% for the Planet. Maar het kan ook via eigen initiatieven, zoals de Yves Rocher Foundation die al 100 miljoen bomen heeft aangeplant. Of Clarins die op eigen velden en via lokale projecten de biodiversiteit in de Franse Alpen bevordert.

Ook sociaal engagement is een vorm van duurzaamheid. The Body Shop pionierde 35 jaar geleden al in fair trade en ook Weleda heeft langetermijnsamenwerkingen met eerlijke verloning en ondersteuning voor landbouwers die omschakelen naar biologische teeltmethoden. Heel wat merken werken rond belangrijke maatschappelijke thema’s om hun consumenten te sensibiliseren. The Body Shop zette vrouwenrechten en onrealistische schoonheidsidealen op de kaart, de Estée Lauder Companies zetten zich al jaren actief in voor borstkanker, Dove pionierde in bodypositivity, L’Oréal Paris voert campagne tegen vrouwen lastigvallen op straat, etc…

13. Let op bij vage woorden zoals ‘eco’, ‘fair’ en ‘groen’

Gebruikt een bedrijf woorden zoals duurzaam, ecologisch, ethisch, fair of groen? Wanneer dat zonder verdere uitleg gebeurt, mag er een alarmbel afgaan. Het zijn immers geen wettelijk beschermde termen. Een bedrijf dat moeite doet om bepaalde principes na te leven, zal daar graag en duidelijk over communiceren. Doet het dat niet, dan is er wellicht ook niet veel te vertellen.

14. Gebruik niet te veel producten tegelijkertijd

Meer producten geeft meer verpakkingen en verhoogt de kans op huidproblemen.

Tip: Gebruik je product helemaal op voor je aan een nieuw begint. Beter voor je huid én voor het milieu.

Eco lexicon

• Crueltyfree: geeft aan dat het product, noch zijn ingrediënten, getest worden op dieren. Het Leaping Bunny Logo is het bekendste logo. Maar weet dat elk product dat in de EU geproduceerd en verkocht wordt, crueltyfree is, omdat dierenproeven voor cosmetica er al sinds 2013 verboden zijn.
• Natuurlijk: betekent dat het product grotendeels bestaat uit ingrediënten van natuurlijke oorsprong. Er zijn een paar labels voor natuurcosmetica, al zijn die niet allemaal even streng. Opgelet: de teelt van bepaalde natuurlijke ingrediënten kan milieubelastend zijn qua waterverbruik, biodiversiteit of bodemuitputting.
• Vegan: een formule zonder dierlijke ingrediënten. Opgelet: dat betekent niet dat de ingrediënten of het eindproduct niet getest zijn op dieren (als het van buiten de EU komt).
• Biologisch: garandeert dat de teelt van bepaalde ingrediënten milieuvriendelijk gebeurt. Er bestaan een 12-tal erkende biolabels voor cosmetica ( labelinfo.be). Opgelet: dit gaat enkel over ingrediënten, maar houdt geen rekening met de levenscyclus en bijgevolg de duurzaamheid van het product.
• Waterless beauty: watervrije producten, zoals zeep, poederreinigers, shampoobars, tandpastapastilles en alle solide cosmetica. Voordeel is dat ze lichter zijn, wat bespaart op transportkosten en bijbehorende CO2-uitstoot. Opgelet: het houdt geen rekening met het water dat nodig is voor de teelt van de ingrediënten en het productieproces.

Lees ook:

• #Consubeteren: Dit zijn de beste herbruikbare watjes
• Dit beautyproduct is meer dan 90 jaar oud maar nog steeds razend populair
• De beautygeboden: 7 X goede voornemens voor een stralende huid

Tekst: Sofie Albrecht. Beelden: Wout Hendrickx